به گزارش تجارت نیوز، انرژی خورشیدی یکی از ستون‌های اصلی در مسیر گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر است. در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این حوزه صورت گرفته و فناوری‌های مختلفی برای بهره‌برداری از قدرت خورشید توسعه یافته‌اند. یکی از این فناوری‌ها سیستم‌های خورشیدی متمرکز یا خورشید حرارتی بود که در ابتدا بسیار نویدبخش به نظر می‌رسید.

نیروگاه خورشیدی ایوانپا، که زمانی به‌عنوان آینده انرژی پاک معرفی می‌شد، در سال ۲۰۱۴ در صحرای موهاوه ایالات متحده راه‌اندازی شد. این نیروگاه، با هزینه‌ای بالغ بر ۲.۲ میلیارد دلار و حمایت مالی دولت آمریکا، بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی حرارتی در جهان بود. اما اکنون، پس از گذشت یک دهه، در حال تعطیلی است.

چرا یک پروژه به این بزرگی و با چنین سرمایه‌گذاری عظیمی، در کمتر از ۱۰ سال به پایان راه خود رسیده است؟ در این مقاله، دلایل تعطیلی نیروگاه ایوانپا را بررسی کرده و تأثیر آن را بر آینده انرژی خورشیدی تحلیل خواهیم کرد.

نیروگاه ایوانپا: یک پروژه بلندپروازانه که شکست خورد؟

ایوانپا چگونه کار می‌کرد؟

نیروگاه ایوانپا از فناوری “خورشیدی متمرکز” (CSP) استفاده می‌کرد.
۹۰۰,۰۰۰ آینه بزرگ، نور خورشید را روی سه برج بلند که دارای دیگ‌های بخار بودند، متمرکز می‌کردند.
گرمای تولیدشده باعث ایجاد بخار و در نتیجه تولید برق می‌شد.
ظرفیت این نیروگاه ۳۸۶ مگاوات بود که برق موردنیاز حدود ۱۴۰,۰۰۰ خانه را تأمین می‌کرد.

اما مشکل چه بود؟

اگرچه این روش در ابتدا نویدبخش به نظر می‌رسید، اما چندین چالش اساسی داشت که در نهایت منجر به ناکامی آن شد:

1. هزینه‌های بالا:
   هزینه ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه بسیار زیاد بود. در مقایسه، پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک (PV) که مستقیم نور خورشید را به برق تبدیل می‌کنند، بسیار ارزان‌تر شده‌اند. در سال‌های اخیر، هزینه انرژی خورشیدی PV بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و به‌صرفه‌ترین گزینه در بسیاری از کشورها شده است.
2. مشکلات فنی و بهره‌وری پایین:
   سیستم‌های خورشیدی متمرکز، برخلاف انتظار، کارایی لازم را نداشتند. در روزهای ابری یا زمانی که نور خورشید ضعیف بود، تولید برق به‌شدت کاهش می‌یافت. در مقابل، پنل‌های فتوولتائیک حتی در شرایط کم‌نور هم عملکرد بهتری دارند.
3. تأثیرات زیست‌محیطی:
   ایوانپا تأثیرات منفی زیادی بر محیط‌زیست داشت. یکی از مهم‌ترین مشکلات، کشته شدن هزاران پرنده بود که هنگام عبور از بالای نیروگاه، در اثر شدت گرمای متمرکز شده، می‌سوختند. برخی گزارش‌ها تخمین زده‌اند که حدود ۶۰۰۰ پرنده در سال در این نیروگاه از بین می‌رفتند.
4. رقابت با فناوری‌های ارزان‌تر:
   در سال‌های اخیر، پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک (PV) ارزان‌تر و کارآمدتر شده‌اند. این موضوع باعث شد که سرمایه‌گذاران و دولت‌ها ترجیح دهند روی فناوری‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل، شرکت سازنده ایوانپا (NRG) تصمیم گرفت این نیروگاه را از رده خارج کند و در آینده از فناوری‌های بهینه‌تر در این مکان استفاده نماید.

این تعطیلی شکست است یا موفقیت؟

تعطیلی ایوانپا دو نگاه متفاوت ایجاد کرده است:

نگاه مثبت: پیشرفت فناوری و موفقیت پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک
بسیاری از کارشناسان معتقدند که تعطیلی ایوانپا نشانه‌ای از پیشرفت انرژی خورشیدی است، نه شکست آن.
این پروژه، اگرچه ناکام ماند، اما بخشی از یک مسیر تحقیق و توسعه بود که باعث شد فناوری‌های بهتر و ارزان‌تر جایگزین شوند.
در حال حاضر، انرژی خورشیدی یکی از سریع‌ترین رشدها را در میان منابع تجدیدپذیر دارد و به کاهش آلایندگی کمک می‌کند.

نگاه منفی: هدررفت سرمایه و اشتباه در سیاست‌گذاری
برخی منتقدان، ایوانپا را نماد اتلاف بودجه دولتی و سوءمدیریت در سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های تجدیدپذیر می‌دانند.
آن‌ها می‌گویند که دولت آمریکا ۱.۶ میلیارد دلار از بودجه عمومی را برای پروژه‌ای صرف کرده که در نهایت ناکام مانده است.
برخی سیاستمداران جناح راست آمریکا از این موضوع به‌عنوان دلیلی برای مخالفت با سرمایه‌گذاری دولتی در انرژی‌های پاک استفاده می‌کنند.

اما واقعیت این است که بسیاری از نوآوری‌های بزرگ، در ابتدا با آزمون و خطا همراه هستند. همان‌طور که توماس ادیسون زمانی گفت: «من شکست نخورده‌ام، فقط ۱۰,۰۰۰ راه را پیدا کرده‌ام که کار نمی‌کنند.»

تعطیلی ایوانپا به معنای پایان انرژی خورشیدی نیست، بلکه بخشی از روند طبیعی پیشرفت فناوری‌های سبز است.

آینده انرژی خورشیدی پس از ایوانپا

امروزه، انرژی خورشیدی از هر زمان دیگری ارزان‌تر، در دسترس‌تر و کارآمدتر است. در بسیاری از نقاط جهان، پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک (PV) به‌صرفه‌ترین گزینه برای تولید برق شده‌اند.

برخی از روندهای آینده در انرژی خورشیدی عبارتند از:
توسعه سلول‌های خورشیدی پیشرفته با راندمان بالاتر
استفاده از سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی مانند باتری‌های لیتیوم-یونی برای افزایش پایداری برق خورشیدی
افزایش سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی
استفاده از انرژی خورشیدی در مقیاس‌های بزرگ‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر

چین، اروپا و بسیاری از کشورهای جهان، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در این حوزه انجام داده‌اند و انتظار می‌رود که انرژی خورشیدی تا سال ۲۰۵۰، یکی از مهم‌ترین منابع تولید برق در جهان باشد.

به نقل از oilprice، نیروگاه خورشیدی ایوانپا در ابتدا به‌عنوان یک پروژه نوآورانه مطرح شد، اما در نهایت به دلیل هزینه‌های بالا و پیشرفت فناوری‌های دیگر، ناکام ماند.
پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک (PV) امروزه به‌صرفه‌ترین و کارآمدترین روش برای تولید برق خورشیدی محسوب می‌شوند.
اگرچه تعطیلی ایوانپا برخی انتقادات را به دنبال داشته است، اما به‌عنوان بخشی از فرآیند تحقیق و توسعه در مسیر انرژی پاک، اهمیت زیادی داشته است.
آینده انرژی خورشیدی روشن است و با سرمایه‌گذاری‌های جدید، این منبع تجدیدپذیر نقشی کلیدی در تأمین انرژی جهان خواهد داشت.