به گزارش تجارت نیوز، بحران انرژی در ایران، به ویژه در تهران، به چالش‌های اقتصادی و آلودگی هوا دامن زده است. کارشناسان، تغییر سیاست‌ها به سمت برقی‌سازی و انرژی‌های تجدیدپذیر را ضروری می‌دانند. ناکافی بودن مدیریت دولتی و لزوم توجه بیشتر به برنامه‌ریزی شهری و حمل‌ونقل عمومی از دیگر نکات انتقادبرانگیز است.

آلایندگی ناشی از نیروگاه‌های برق کاملاً به مساله انرژی وابسته است

هاشم اورعی، استاد اقتصاد دانشگاه شریف، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز با اشاره به تاثیر بحران انرژی در کشور بر تولید آلودگی هوا گفت: زمانی که فهرست آلاینده‌ها در شهر تهران را بررسی می‌کنیم، در صدر جدول خودروها و موتورسیکلت‌ها و بعد از آن نیروگاه‌ها قرار دارند. اگر به نیروگاه‌ها نگاه کنیم، می‌بینیم که مازوت، گازوئیل و گاز به‌ترتیب بدترین سوخت‌ها هستند.

او افزود: متاسفانه، به‌رغم دستور رئیس‌جمهور مبنی بر استفاده نکردن از مازوت در نیروگاه‌ها در ۲۱ آبان سال جاری، شاهد ادامه این روند بودیم.

اورعی توضیح داد: مازوت‌هایی که وزارت نفت به نیروگاه‌ها تحویل می‌دهد، معمولاً کم‌سولفور نیستند و هیچ فیلتراسیونی روی آنها انجام نمی‌شود. بنابراین، آلایندگی ناشی از نیروگاه‌های برق کاملاً به مساله انرژی وابسته است.

جای خودروهای برقی خالی است

او تصریح کرد: حدود ۷۰ درصد آلودگی تهران ناشی از حمل‌ونقل درون‌شهری است. خودروهای ما به‌مراتب بیشتر از خودروهای دارای فناوری جدید، بنزین مصرف می‌کند و کیفیت بنزینی که استفاده می‌شود نیز پایین است. اگر سیاست‌گذاران به‌درستی برنامه‌ریزی کرده بودند و به سمت برقی‌سازی خودروها پیش می‌رفتند، شاید امروز با این سطح از آلودگی مواجه نبودیم.

وعده‌های وزارت صمت درباره برقی‌سازی خودروها عملاً تحقق نیافته

این استاد اقتصاد گفت: در صنعتی‌ترین شهرهای چین، اکثر خودروها برقی هستند و به همین دلیل خیابان‌ها به شلوغی، آلودگی و پرصدایی شهرهای ما نیست. تجربه کشورهایی مثل چین نشان می‌دهد اگر تغییر رویه بدهیم شاهد تصویر بهتری در شهرهایمان خواهیم بود. در کشور ما، وعده‌های وزارت صمت درباره برقی‌سازی خودروها عملاً تحقق نیافته و صنعت خودرو نه‌تنها به سمت برقی‌سازی نرفته، بلکه حتی در بهینه‌سازی مصرف سوخت نیز موفق نبوده است.

تهران به‌نوعی تبدیل به پارکینگ شده است

او توضیح داد: یکی از اساسی‌ترین عوامل تاثیرگذار در مساله انرژی و آلودگی هوا، شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری است. تهران به‌نوعی تبدیل به پارکینگ شده و متوسط پیمایش خودروها نسبت به روشن بودن خودرو و مصرف بنزین، پایین است. این نشان‌دهنده ضعف در برنامه‌ریزی شهری است. وقتی برای توسعه شهر یا شهرک‌های اقماری برنامه‌ریزی می‌کنیم، باید به حمل‌ونقل عمومی نیز توجه کنیم. نمی‌توانیم از مردم بخواهیم از خودرو استفاده نکنند در حالی که جایگزینی برای آن وجود ندارد.

مهم‌ترین مشکل ما در بخش خانگی، مصرف نابهینه است

اورعی با بیان اینکه مصرف خانگی نیز با وجود اینکه درصد کمی از کل مصرف انرژی را تشکیل می‌دهد در آلودگی هوا تاثیرگذار است گفت: مهم‌ترین مشکل ما در بخش خانگی، مصرف نابهینه است.

او ادامه داد: به عبارت دیگر، اگر ما هنگام ساخت ساختمان‌ها به روش‌هایی نزدیک به استانداردهای جهانی و با در نظر گرفتن ملاحظات انرژی پیش می‌رفتیم، می‌توانستیم حداقل نیمی از مصرف انرژی خانگی‌مان را کاهش دهیم. زیرا اکنون انرژی هدر می‌رود. به عنوان مثال، در داخل خانه، شوفاژ و گاز روشن است، اما به محض خاموش کردن آنها، بعد از نیم ساعت یا یک ربع، خانه سرد می‌شود. این نشان‌دهنده این است که ما داریم هوای آزاد را گرم می‌کنیم.

اورعی گفت: امروز در کشور ما، وقتی کسی می‌خواهد خانه‌ای بسازد، از اولین مرحله که خرید زمین است تا آخرین مرحله که می‌خواهد یا خودش در آن زندگی کند یا بفروشد، هیچ‌کس نمی‌پرسد که وضعیت انرژی این خانه چگونه است. در حالی که در انگلستان، وقتی کسی می‌خواهد خانه‌ای بخرد یا بفروشد، گواهی انرژی وجود دارد که وضعیت انرژی آن خانه را نشان می‌دهد و این موضوع بر قیمت آن ساختمان تاثیر می‌گذارد.

یکی از دلایل بی‌میلی مردم به نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت بام‌ها، هزینه‌های اولیه بالاست

استاد اقتصاد دانشگاه شریف تصریح کرد: یکی از دلایل بی‌میلی مردم به نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت بام‌ها، هزینه‌های اولیه بالاست. به عنوان مثال، برای نصب پنل خورشیدی باید حدود ۱۰۰ میلیون تومان هزینه کرد، در حالی که قبض برق ممکن است تنها ۲۰۰ هزار تومان باشد. چه کسی حاضر است چنین هزینه‌ای بکند؟

اورعی ادامه داد: این مساله نشان‌دهنده سیاست‌های غلطی است که باعث شده انگیزه مردم برای تامین برق مورد نیازشان کاهش یابد. نمی‌خواهم بگویم مردم تقصیر کار هستند. برعکس، این رفتار مردم نتیجه سیاست‌های فرهنگی، قانونی و اقتصادی دولت است.

وزارت نیرو و وزارت نفت مشغول بنگاه‌داری و دلالی انرژی هستند

این استاد اقتصاد گفت: وزارت نیرو و وزارت نفت باید در حوزه انرژی سیاست‌گذاری‌ و نظارت‌گری کنند، اما متاسفانه این دو وزارتخانه به‌جای آن کار، مشغول تولید انرژی، انتقال انرژی و توزیع آن هستند و به‌نوعی سرگرم بنگاه‌داری و دلالی انرژی شده‌اند. این یعنی ما حکمرانی و نظارت را رها کرده‌ایم. مشکل من این است که چرا تاکنون این‌گونه بوده و هنوز هم ادامه دارد. امروز وزارت نیرو نقش خود را به توصیه و دخالت در تعمیر کولرها و وزارت نفت به تعویض بخاری‌ها کاهش داده است. کجای دنیا وزارت نفت و وزارت نیرو چنین وظایفی دارند؟ این کارها را بخش خصوصی باید انجام دهد.

او در پایان گفت: ما باید همزمان به سمت افزایش تولید انرژی تجدیدپذیر برویم و همچنین حمل‌ونقل عمومی را توسعه بدهیم. کیفیت خودروها را بالا ببریم و به‌تدریج خودروهای برقی را جایگزین کنیم. آنچه مسلم است، بحران انرژی بر وضعیت آلودگی شهرها تاثیر مستقیم گذاشته است. توسعه انرژی تجدیدپذیر یکی از اجزای کلیدی حل بحران انرژی و آلودگی هوا خواهد بود.