به گزارش تجارت‌نیوز، مسئولان سازمان بورس با قبول اینکه حضور شرکتهای دانش بنیان و استارتاپ‌ها در بازار سرمایه حداقلی بوده است، از تسهیل ضوابط پذیرش این شرکت‌ها در سازمان بورس خبر دادند.
چند سالی می‌شود که ورود به بازار سرمایه یکی از دغدغه‌های شرکتهای دانش بنیان و استارتاپ‌هاست. چون با ورود به این بازار، امکان تامین سرمایه برای توسعه این کسب‌وکارها تسهیل می‌شود. حالا به نظر می‌رسد که مسئولان بازار سرمایه تصمیم گرفته‌اند که شرایط و ضوابط ورود استارتاپ‌ها و شرکتهای دانش‌بنیان را به این بازار تسهیل کنند.
شرکتهای دانش بنیان در بازارهای اول و دوم در اولویت هستند
محمدعلی شیرازی، مدیرعامل فرابورس ایران در این باره گفت: «برای تسهیل ورود شرکتهای دانش‌بنیان با هماهنگی سازمان بورس دستورالعملی تدوین شده که براساس آن بازاری برای این شرکت‌ها طراحی شده که باید به تصویب سازمان بورس برسد و اجرایی شدن آن در سال جدید در دستور کار قرار خواهد گرفت.»
او افزود: «براساس این دستورالعمل که می‌تواند شرایط ورود این شرکت‌ها را به بازار تسهیل کند، بازاری جدید و هیات پذیرش مجزا که اعضای آن خبرگان اکوسیستم دانش‌بنیان و آشنا به صنعت هستند، راه‌اندازی خواهد شد؛ ضمن اینکه در این دستورالعمل بخشی دیگر از شرایط را برای پذیرش این شرکت‌ها ساده‌تر کردیم. اکنون نیز پذیرش شرکتهای دانش بنیان در بازارهای اول و دوم در اولویت هستند و دانش‌بنیان بودن شرکت در فرایند پذیرش مزیت به شمار می‌رود.»
شیرازی با اشاره به اینکه تعداد زیادی شرکت دانش‌بنیان درخواست ورود به فرابورس را دارند که عمده آن‌ها شرکتهای فعال در زمینه اقتصاد دیجیتال هستند، ادامه داد: «این شرکت‌ها که عمدتا همان پلتفرم‌ها هستند، درخواست پذیرش در بازار را دارند که در این زمینه تپسی را سال گذشته پذیرش و عرضه کردیم.»
مدیرعامل فرابورس همچنین اعلام کرد که شرکتهای مشابه تپسی که کاربرپایه هستند نیز درخواست پذیرش داده‌اند و در حال طی فرایند هستند: «هرچند برای تسریع در پذیرش و ورود این شرکت‌ها به بازار سرمایه، خودشان هم باید پیگیری‌های لازم را داشته باشند اما تسهیل ضوابط معاملاتی که در حال نهایی شدن نزد سازمان بورس است نیز در این روند اثرگذار خواهد بود.» (ایرنا)
این مسائل در حالیست که فعالان این حوزه همواره از ضوابط سختگیرانه و سنتی سازمان بورس گلایه‌مند هستند، زیرا با وجود چنین شرایطی امکان فعالیت در بورس برای شرکتهای دانش‌بنیان و استارتاپی فراهم نمی‌شود.
با وجود همه این شرایط اما شرکت پیشگامان فن‌آوران و دانش آرامیس که با نشان تجاری تپسی شناخته می‌شود، در 24 خرداد 1401 به‌عنوان نخستین استارتاپ از اکوسیستم نوآوری کشور، در بازار دوم فرابورس عرضه شد.
حالا به نظر می‌رسد که به‌دلیل استقبال سرمایه‌داران از سهام تپسی و وضعیت مناسب آن در بازار سرمایه، سازمان بورس تصمیم به تسهیل ضوابط ورود شرکتی‌های استارتاپی و دانش‌بنیان گرفته است.
چرا ضوابط ورود استارتاپ‌ها به بورس سختگیرانه است؟
کارشناسان در این باره معتقدند که چون بازار سرمایه استارتاپ‌ها را نمی‌شناسد، تصور می‌کند این شرکت‌ها با ریسک‌هایی از حیث فنی روبه‌رو هستند. یعنی چون ماشین‌آلات، ساختمان و مواردی از این قبیل ندارند، این پرسش شکل می‌گیرد که از کجا معلوم که سهام آن‌ها رشد مداوم داشته باشد؟ اما این دیدگاه ناشی از سنتی بودن قوانین و مقررات بورس است.
نیما نامداری کارشناس اقتصادی در این باره به تجارت‌نیوز گفت: «بحث تسهیل ورود استارتاپ‌ها به بورس، از جهاتی بحث اشتباهی است. اینکه سازمان بورس تصور می‌کند استارتاپ‌ها باید در فرایند ویژ‌ه‌ای وارد بورس شوند، اشتباه است. چرا که استارتاپ‌ها و دانش بنیان نیز مانند دیگر شرکت‌ها سهام‌داران و ساختار خود را دارند. سودی ایجاد می‌کنند و مدل کسب‌وکار خاص خودشان را دارند و باید مانند باقی شرکت‌ها با روال عادی حرکت کنند. یعنی استارتاپ‌ها باید مانند دیگر شرکت‌ها ارزشگذاری شده و وارد بورس شوند.»
نامداری همچنین به موضوع رگولاتورهای اشاره کرد و گفت: «از سوی دیگر دغدغه‌هایی که بیشتر شرکتهای استارتاپی دارند، موضوع رگولاتوری است. چرا که در دولت و حاکمیت نوعی بی‌اعتمادی به استارتاپ‌ها وجود دارد و از عرضه سهام آن‌ها به بازار سرمایه استقبال زیادی نمی‌شود.»
او همچنین درباره تفاوت عرضه سهام شرکتهای خصوصی و دولتی بازار بورس، اینگونه توضیح داد: «بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارهای دولتی و خصوصی ناشفاف هستند. متاسفانه شفافیت دارایی مساله خیلی مهمی برای بازار سرمایه کشور نیست. با این حال استارتاپ‌هایی که بنده می‌شناسم، عمدتا از حیث شفافیت دارایی و صورت‌های مالی و همچنین اطلاع‌رسانی درست به ذی‌نفعان و…، به مراتب خیلی بهتر از شرکتهای بازار سرمایه عمل می‌کنند.»
این کارشناس ادامه داد: «حتی در برخی موارد از سطح ایران هم بالاتر عمل می‌کنند. چون سرمایه‌گذار خصوصی داشتند، سرمایه‌گذاری که ریز به ریز هزینه‌ها را کنترل می‌کند و برایش مهم است که سرمایه‌گذاری که انجام داده است، سودی داشته باشد. شرکتهای استارتاپی همواره تلاش می‌کنند که ساختار مالی درست و شفافی داشته باشند.»
همچنین از آنجایی که ماهیت شرکتهای استارتاپی و دانش‌بنیان به‌نوعی ریسک‌پذیر است، نوعی بی‌اعتمادی نسبت به استارتاپ‌ها وجود دارد و از عرضه سهام آن‌ها به بازار سرمایه استقبال بالایی نمی‌شود.
با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرکتهای استارتاپی و دانش‌بنیان چون سرمایه‌گذار خصوصی دارند، باید صورت مالی‌های خود را به صورت جزئی و شفاف ارائه کنند. بنابراین چون در امور مالی این نوع شرکت‌ها شفافیت وجود دارد، امکان سوددهی آن‌ها بالاست و می‌توانند در بازار سرمایه موفق عمل کنند.
تامین مالی جمعی برای دانش‌بنیان‌ها حذف می‌شود
چندی پیش مجید عشقی، رئیس سازمان بورس با بیان اینکه در گذشته، حضور شرکتهای دانش‌بنیان در بازار سرمایه حداقلی بود، گفت: «با توجه به اینکه این شرکت‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در اقتصاد ایفا کنند، به این نتیجه رسیدیم که باید راهکاری در نظر گرفت که شرکتهای دانش‌بنیان به‌ویژه شرکت‌هایی که کسب‌وکارشان در حوزه دیجیتال است، بتوانند نقش مؤثرتری در بازار سرمایه ایفا کنند، لذا ضوابط پذیرش این شرکت‌ها در سازمان مصوب و ابلاغ شد و اولین شرکت مورد پذیرش قرار گرفت و برنامه‌ریزی کرده‌ایم که ضوابط پذیرش این شرکت‌ها را آسان‌تر کنیم.»
رئیس سازمان بورس از برداشته شدن تأمین مالی جمعی خبر داد و گفت: «این گزینه برای طرح‌های دانش بنیان خصوصاً طرح‌های کوچک و متوسط بسیار راهگشاست و تاکنون 34 طرح از این طریق تأمین مالی شده و امیدواریم با معرفی درست این ابزار مالی طرح‌های بیشتری را تأمین مالی کنیم.»
او به وجود صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه هم که می‌تواند شرکتهای دانش بنیان را تأمین مالی کند اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر بیش از 20 صندوق جسورانه در کشور راه‌اندازی شده که منابع خوبی هم دارند، اما یکی از معضلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که ارتباط خوبی بین مدیران و گردانندگان این صندوق‌ها با طرح‌های حوزه اقتصاد دانش‌بنیان ایجاد نشده و اگر مدیران این صندوق‌ها با فضای سرمایه‌گذاری حوزه دانش‌بنیان آشنایی بیشتری پیدا کنند و این تعامل بیشتر شود، می‌توانند به‌راحتی شرکتهای دانش‌بنیان را تأمین مالی کنند.»
همچنین، محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران نیز با بیان اینکه امروزه در اکثر بورس‌های دنیا نقش شرکت‌هایی که براساس دانش تولید ثروت می‌کنند افزایش یافته است، گفته بود: «این مسیری است که پیش پای بازار سرمایه ما نیز هست و راهی جز این نداریم.»
به گزارش تجارت‌نیوز، با تحلیل‌های کارشناسان این حوزه به نظر می‌رسد که ورود استارتاپ‌ها به بورس و فرابورس می‌تواند اتفاق خوبی باشد چرا که می‌تواند این سیگنال را به کارآفرینان کشور بدهد که مجموعه‌های استارتاپی به رسمیت شناخته شده‌اند و بازار سرمایه آن‌ها را می‌پذیرد. در عین حال بازار سرمایه نیز باید نگاه خود به کسب‌وکارها را به‌روز کرده و با حمایت دولت، زمینه را برای این سبک فعالیت اقتصادی فراهم کنند.
