استارتاپ بَلی یک سوپر اپ توسعه‌یافته توسط تیمی از جوانان عراقی با پشتوانه Rocket Internet است که خدمات متنوعی مانند حمل‌ونقل، تحویل غذا و پرداخت‌ها را پوشش می‌دهد. میسواگ، نخستین پلتفرم کامل فروشگاهی در عراق با خدمات تحویل به تمامی شهرهاست.
عراق، کشوری که سال‌ها درگیر جنگ و مشکلات اقتصادی بوده، اکنون با یک بحران زیست‌محیطی جدی روبه‌روست. جدیدترین آمارها نشان می‌دهد که این کشور در دو سال گذشته بیش از یک میلیون درخت خود را از دست داده است. این فاجعه که ترکیبی از خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی و قطع بی‌رویه درختان است، نه تنها به تشدید بیابان‌زایی منجر شده، بلکه زنگ خطر را برای سلامت شهروندان و آینده این کشور به صدا درآورده است.
شرکت‌های آمریکایی مانند اکسون موبیل و جنرال الکتریک در حوزه انرژی و برق سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در عراق انجام داده‌اند. اکسون موبیل در توسعه میادین نفتی جنوب عراق نقش داشته و جنرال الکتریک در ساخت و نوسازی نیروگاه‌های برق مشارکت کرده است.
زیرساخت‌های عراق ترکیبی از ظرفیت‌های عظیم به‌جامانده از گذشته و مشکلاتی است که در نتیجه جنگ‌ها، تحریم‌ها و ناپایداری سیاسی به‌وجود آمده‌اند. در بسیاری از بخش‌ها، زیرساخت‌ها نیازمند بازسازی و توسعه اساسی هستند.
عراق به‌عنوان کشوری غنی از منابع انرژی، بخش بزرگی از اقتصاد خود را بر پایه نفت و گاز بنا کرده است. صادرات نفتی ستون اصلی درآمدهای ارزی دولت به شمار می‌رود، در حالی که برای بسیاری از کالاهای مصرفی، صنعتی و کشاورزی همچنان وابستگی زیادی به واردات وجود دارد. بررسی ساختار واردات و صادرات عراق نشان می‌دهد که این کشور در مسیر تنوع‌بخشی به اقتصاد قرار دارد اما همچنان نفت مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در روابط تجاری خارجی آن است.
عراق کشوری نیمه‌خشک با بارندگی محدود است. میانگین بارش سالانه در بسیاری از مناطق کمتر از ۲۵۰ میلی‌متر بوده و بیشتر کشاورزی متکی به رودخانه‌های دجله و فرات و سیستم‌های آبیاری سنتی و مدرن است. اگرچه منابع آبی گسترده‌ای وجود دارد، اما چالش‌های متعددی مانند کاهش آورده رودخانه‌ها به‌دلیل سدسازی در کشورهای همسایه، خشکسالی‌های متوالی، و شوری خاک، ظرفیت تولید را محدود کرده است.
رئیس‌حمهور مصر با نخست‌وزیر عراق درباره تلاش‌های قاهره برای پیشبرد پرونده هسته‌ای ایران و از سرگیری روند مذاکرات که به توافق بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منجر شد، رایزنی کرد.
شرکت بازاریابی نفت دولتی عراق (سومو) در حال مذاکره با شرکت «اکسون موبیل» برای مکان‌های بالقوه ذخیره‌سازی نفت خام نزدیک به بازارهای تقاضا در آسیا، آمریکا و اروپا است.
عراق به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان، مجموعه‌ای از پالایشگاه‌های مهم را در اختیار دارد که نقش حیاتی در تأمین انرژی داخلی و صادرات فرآورده‌های نفتی ایفا می‌کنند.
اقتصاد دیجیتال به‌عنوان یکی از پیشران‌های توسعه پایدار، تنها به معنای استفاده از اینترنت یا رایانه نیست، بلکه شامل تحول در نظام‌های بانکی، آموزشی، خدمات عمومی، تجارت، و حتی سیاست‌گذاری دولتی می‌شود. در این بستر، عراق گام‌هایی برداشته که هرچند هنوز محدود و ناهماهنگ‌اند، اما ظرفیت تبدیل‌شدن به زیرساخت‌های بلندمدت اقتصادی را دارند.
ماه مه ۲۰۲۳، عراق پروژه‌ای به‌نام «جاده توسعه» (Development Road) را معرفی کرد؛ طرحی که هدف آن اتصال بندر فاو در جنوب عراق به مرز ترکیه و سپس اروپا از طریق خطوط راه‌آهن و جاده‌های بین‌المللی است. این مسیر حدود ۱۲۰۰ کیلومتر طول داشته و از استان‌های بصره، ذی‌قار، نجف، بغداد، صلاح‌الدین و نینوا عبور می‌کند.
براساس گزارش بانک جهانی که در سال ۲۰۲۴ منتشر شده، بیش از ۸۵ درصد از حمل‌ونقل داخلی و ترانزیتی عراق از طریق جاده انجام می‌شود. با این حال، ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای این کشور به‌شدت فرسوده است. طبق آمار منتشرشده در نشریه «لجستیک خاورمیانه» (Logistics Middle East)، بیش از ۷۰ درصد از کامیون‌های فعال در عراق عمر بالای ۱۵ سال دارند و از استانداردهای زیست‌محیطی روز دنیا فاصله دارند.
بر اساس گزارش پایگاه اطلاعاتی OEC (مرکز پیچیدگی‌های اقتصادی) در سال ۲۰۲۴، عراق در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۱۲۷.۰۸ میلیارد دلار صادرات داشته که بیش از ۹۰ درصد آن متعلق به نفت خام بوده است. سایر اقلام صادراتی شامل فرآورده‌های پالایش‌شده نفتی، گاز طبیعی، کک نفتی (ماده جامد و غنی از کربنی است که از فرایند پالایش نفت به دست می‌آید.
با تضعیف تقاضای جهانی برای سوخت‌های فسیلی و تشدید فشارهای داخلی برای اشتغال‌زایی، ضرورت بازتعریف ساختار اقتصاد عراق و گذار به سمت یک مدل متنوع‌تر و تولیدمحور، بیش از پیش احساس می‌شود. در این چارچوب، توسعه صنایع غیرنفتی نه‌فقط یک انتخاب راهبردی، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
مدل وابستگی مطلق به نفت، سه تهدید بزرگ را متوجه اقتصاد عراق کرده است: نخست، نوسانات جهانی قیمت نفت که همواره کسری بودجه و بی‌ثباتی مالی به همراه داشته است؛ دوم، چالش‌های داخلی در حوزه تولید و صادرات مانند ضعف زیرساختی، فساد و حملات به خطوط انتقال نفت؛ و سوم، اثرات مخرب تحولات ژئوپلیتیکی.
