موازنه مهاجرتی در کشور بهم ریخته و به نظر می‌رسد الگوی مهاجرتی تغییر کرده است. مدیرگروه جمعیت شناسی دانشگاه علامه طباطبایی می‌گوید: «اگر فکری به حال این وضعیت نشود مهاجرت‌های داخلی به شدت افزایش می‌یابد. دیگر نمی‌توان از این موضوع غافل ماند.»
بر اساس جدیدترین آمارهای رصدخانه مهاجرت ایران، ۳۷ درصد از دارندگان مدال در المپیادهای دانش‌آموزی، ۲۵ درصد از مشمولان بنیاد نخبگان و ۱۵ درصد از رتبه‌های زیر هزار کنکور سراسری مقیم کشورهای دیگر هستند.
مهاجرت ایرانیان به ترکیه از سال ۲۰۱۶ تا کنون سه برابر شده است. پیش از این آمریکا و کانادا و آلمان اولین مقاصد مهاجرتی ایرانیان بود اما حالا ترکیه جای آلمان و کانادا را گرفته و دومین مقصد مهاجرتی ایرانیان است. دلیل آن احتمالا هزینه کمتر مهاجرت به ترکیه است. اما آیا ایرانیان در ترکیه می‌مانند؟
افراد بسیاری اکنون می‌خواهند مهاجرت کنند. تعداد متقاضیان برای آزمون زبان بالاست و ظرفیت برگزاری آزمون هم محدود است. برخی از متقاضیان شرکت در آزمون زبان مهاجرت می‌گویند در بسیاری از موسسات، ظرفیت ثبت‌نام آزمون زبان یک تا دو دقیقه بعد از باز شدن، تکمیل می‌شود و افراد نمی‌توانند ثبت‌نام کنند. اما برخی از افراد و موسسات به متقاضیان نوبت می‌فروشند، هر نوبت از ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان!
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران می‌گوید: بالا رفتن نرخ ارز در ایران باعث شد که هزینه ادامه تحصیل در کشورهای دیگر به شدت بالا رود. شاید در سال‌های گذشته افراد با هزینه‌‌های شخصی اقدام به مهاجرت تحصیلی می‌کردند ولی در سال ۹۹ با بالا رفتن نرخ ارز این موضوع سخت‌تر و کمتر شد.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز درباره مهاجرت ایرانیان در سال ۱۴۰۰ می‌گوید: نشانه‌ای از بهتر شدن شرایط سیاسی و کم شدن محدودیت‌هایی که بیشتر هم به جوانان تحمیل می‌شود، نمی‌بینم. بنابراین روند مهاجرت در سال ۱۴۰۰ همچنان صعودی است.
مرتضی افقه، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز می‌گوید: تنگ نظری‌هایی که به خصوص بر جوانان کشور حاکم است باعث شده که بخش قابل توجهی از نیروهای نخبه و تاثیرگذار ما به کشورهای دیگر مهاجرت کنند.
بررسی آمارها نشان از سیر صعودی مهاجرت ایرانی‌ها طی سال‌های اخیر می‌دهد. مهاجرانی که برای زندگی بهتر راهی کشورهای دیگر می‌شوند. آنطور که مدیر رصدخانه مهاجرت ایران هم به تجارت‌نیوز می‌گوید: دلیل و نیروی محرکه اصلی مهاجرت‌های ایرانیان به خارج از کشور مسائل و چالش‌های اقتصادی است.
بر اساس آمارها، بازگشت مهاجران فاقد مدرک افغانستانی از ایران طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ گویای افزایش چشمگیر آمار بازگشتی‌ها در سال ۲۰۲۰ است. برخی بر این باورند با توجه به شرایط اقتصادی اکنون منطقی است که مهاجران ایران را ترک کنند.
