چند روز پیش یکی از دوستانم پیامی برایم فرستاد که درخواستی ساده داشت: «لطفا یک مقاله بنویس با این موضوع: چطور اقتصادی فکر کنیم؟» وقتی بیشتر با هم صحبت کردیم متوجه شدم که او به‌درستی معنی تفکر اقتصادی را متوجه نشده است. چیزی که او می‌خواست مقاله‌ای شبیه به «چطور خسیس‌تر باشیم» یا «چطور پول […]
همیشه بحث در مورد علم اقتصاد از اقتصاددان‌های کلاسیک و در راس آن‌ها آدام اسمیت شروع می‌شود و با دیوید ریکاردو، جان استوارت میل، کارل مارکس و آلفرد مارشال ادامه پیدا می‌کند. این متفکران بزرگ پایه‌های اساسی درک ما از اقتصاد را شکل دادند. اما وقتی آلفرد مارشال در سال 1924 دنیا را ترک می‌کرد، […]
از قدیم بین مردم معروف بود که تعطیلات در ایران زیاد است و این مقدار تعطیلی یکی از دلایل رکود کسب‌وکار و دیگر مشکلات اقتصادی کشور است. در این دیدگاه، که رفته‌رفته به یک باور عمومی تبدیل شد، توضیح می‌دهند که باوجود پایین بودن بازده نیروی کار، تعدد روزهای تعطیل می‌تواند به تولید لطمه بزند. […]
آیا تاریخ به پایان می‌رسد و یا اینکه بی‌انتها است؟ درنهایت چه نظامی، چه طبقه‌ای و چه گروهی پیروز میدان می‌شوند و تاریخ را از آن خود می‌کنند؟ سال‌ها است که اندیشمندان و فیلسوفان بسیاری به دنبال پاسخ به این سوالات هستند. اقتصاددانان نیز با توجه به تفاوت نظام‌های اقتصادی پاسخ‌های متفاوتی به این سوالات […]
اقتصاد آزمایشگاه ندارد. شاید این جمله، مهم‌ترین گزاره در مورد علم اقتصاد باشد. اقتصاددانها نمی‌توانند نظریه‌ای خود را روزی سه‌بار بیازمایند و ضعف‌ها و قوت‌هایش را شناسایی کنند. به همین دلیل، رخدادهای خاص برای اقتصاددانها اهمیت دارد. در روزهای خاص مثل کریسمس، عید شکرگزاری و ولنتاین می‌توانیم اثر کوتاه‌مدت افزایش و بعد کاهش ناگهانی تقاضا […]
«تمام حرف‌هایت درست، اما اینجا ایران است.» «این حرف‌ها برای خارج خوب است نه اینجا.» «تولید در این کشور جواب نمی‌دهد.» «به یک آب‌باریکه قناعت کن. تو را چه به سود‌های کلان؟!» «فعلا فضای سیاسی وضعیتی نامشخص دارد، کمی صبر کن تا اوضاع آرام‌تر شود.» از وقتی یادم می‌آید گوشمان با این حرف‌ها پر شده […]
پسرکی جوان در سطل‌های زباله در جست‌وجوی چیزی است. ظاهرش آشفته است و لباس کثیف و ژنده‌ای به تن دارد. دوربین کمی جلوتر می‌رود و به مخاطب نشان می‌دهد که پسر جوان به دنبال نیازهای اولیه خود در میان پسماند افراد دیگر جامعه است. در همان حوالی دیواری مملو از آگهی‌های فروش کلیه، قرنیه چشم، […]
قطعا یکی از بزرگان اقتصاد که دنیا به چشم خود دیده، آدام اسمیت است. آدام اسمیت سنگ بنای علم اقتصاد را بنا نهاد و به همین دلیل لقب پدر علم اقتصاد را از آن خود کرد. سخنان و تئوری‌های آدام اسمیت چون نصایحی پدرانه دیرزمانی است که باقی و استوار مانده است و نه زمانی […]
انسان‌های نخستین در ابتدای پیدایش در انزوا زندگی می‌کردند. به‌تنهایی شکار می‌کردند، غذا می‌خوردند و شب‌ها در غارِ تنهایی خود می‌خوابیدند. هرکدام با توجه به منابع و توانایی محدود خود نیازهایشان را مستقیما و کاملا مستقل از یکدیگر تامین می‌کردند. قطعا در مسیر تامین نیازهای خود با مشکلات متعددی مواجه می‌شدند و نهایتا ممکن بود، […]
تکامل یک فرآیند طبیعی است که از دوران کودکی تا پیری در تک‌تک انسان‌های روی کره‌زمین رخ می‌دهد. فرض کنید، بخواهید این فرآیند طبیعی را دست‌کاری کنید. به طور مثال بخواهید کودکی سه‌ساله را در مدت 1 هفته به جوانی 23 ساله تبدیل کنید. خروج از فرآیند طبیعی ممکن است نتیجه خوبی نداشته باشد. احتمال […]
درک هر کدام از ما در مورد انسان عاقل متفاوت است. با این حال بیشتر ما فرض می‌کنیم که تعقل خوب است و کسی که می‌تواند تصمیم‌هایی عقلایی بگیرد در زندگی موفق‌تر عمل خواهد کرد. با این حال تقریبا تمام ما روزهایی را به یاد داریم که تصمیم‌هایی غیرعقلانی گرفته‌ایم. حتی ممکن است از بعضی […]
شما از پورشه خود پیاده می‌شوید. از داخل کیف شانلتان کلیدِ واحد سوپرلوکس خود را که در پنت هوس یکی از بهترین برج‌ها در شهر واقع است درآورده و وارد خانه‌تان می‌شوید. شاید تمامی چیزی که از زندگی لوکس و یا به قولی لاکچری در ذهن اکثریت ما تداعی می‌شود، در همین چند جمله خلاصه […]
دانش اقتصاد، مانند هر دانش دیگر به‌طور پیوسته تغییر می‌کند. درک امروز ما از اقتصاد با ده سال پیش تفاوت چشمگیری کرده است. اما اقتصاد همیشه با یک چالش بزرگ مواجه بوده است. ما نمی‌توانیم نظریه‌های مختلف اقتصادی را بارها و بارها آزمایش کنیم تا به یک نتیجه قطعی برسیم. به همین دلیل نظریه‌های اقتصادی […]
شاید از بیرون اقتصاد علمی خشک و حوصله‌سربر به نظر برسد. اما اگر به این وادی وارد شوید آن‌قدر جذب خواهید شد که به‌زحمت می‌توانید از آن بیرون بیایید. به‌خصوص اگر مطالعه در مورد اقتصاد را با کتاب‌های خوب و خواندنی شروع کنید. در اینجا ده کتاب دوست‌داشتنی در مورد اقتصاد را معرفی می‌کنیم. این […]
انسان‌ها همیشه عاقل نیستند و از بین گزینه‌های مختلف بهترین (کم‌هزینه‌ترین، سریع‌ترین، پرمنفعت‌ترین، کارآمدترین و…) را انتخاب نمی‌کنند. این جمله را اقتصادی می‌گوید، که مناسبات عالم واقعش به دلیل رشد سریع فناوری، بزرگ شدن اندازه‌اش، گسترش و پیچیده شدن ارتباطاتش، پیدایش فناوری اطلاعات پیچیده شده است و در تبیین و پیش‌بینی شکست خورده است و […]
علم اقتصاد دارای پیش‌فرض‌هایی است. وجود این پیش‌فرض‌هاست که قدرت تحلیل و بررسی را به اقتصاد می‌دهد. علم اقتصاد به‌مثابه پیکره انسانی است. پیش‌فرض‌ها مانند اعضای بدن در آن هستند. هرقدر که اعضای بدن سالم‌تر باشند، سر جای خود قرار داشته باشند، وظایف خود را به‌درستی انجام‌دهند، کارایی بدن بالاتر می‌رود و به‌تبع فرد هم […]
زیرپوست اقتصاد با پدیده‌ای مواجه می‌شویم که قادر به ارائه تعریفِ درستی از آن نیستیم. تعریف بماند، حتی در نام‌گذاری آن هم به مشکل برمی‌خوریم و هیچ اجماعی بر سر آن وجود ندارد. پدیده‌ای شاید سیاه، شاید سفید و حتی شاید خاکستری. نکته‌ای که کاملا مشهود است، این است که شما به لایه‌ای که به […]
فقر به عنوان یکی از مهم‌ترین معضلات جامعه انسانی، همواره وجود داشته است. تصور اینکه روزی بتوان فقر را به‌طور کامل در جهان از بین برد، بسیار سخت است. دلایل وجود فقر متعدد هستند. حکومت‌های ناکارآمد، عدم مسئولیت‌پذیری اجتماعی، تفاوت‌های فردی و شرایط جغرافیایی محل دلایل عمده فقر هستند. حتی اگر بتوانیم حکومت‌ها را اصلاح […]
یکی از دوستانم می‌گفت: «امروز وضع عمومی اقتصاد جهان از گذشته بهتر است. حالا بشر به مقدار زیادی غذا دسترسی دارد و می‌تواند منابع خود را در یخچال و فریزر انبار کند. کشتی‌ها و کامیون‌ها محصولات را به نقاط مختلف کره زمین می‌برند. مردم به کمک فناوری می‌توانند خیلی سریع‌تر از گذشته به مبادله بپردازند. […]
نمی‌دانم فلسفه این که حد غایی و اعلای هرچیزی در جهان واقعی وجود خارجی ندارد چیست؟ سرچشمه علت این نبودن‌ها در کجا است؟ چرا تمامی آرمان‌شهرها، فقط آرمان‌شهرند؟ آرمان‌شهر اقتصاد شاید بازار آزاد و بالاخص بازار رقابت کامل باشد. آنگاه که هیچ نیرویی توانایی دخالت در سازوکار اقتصاد را نداشته باشد. در تنظیم مسائل اقتصادی […]
