جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران از تورم خوراکی‌ها نشان می‌دهد قیمت تعدادی از کالاهای خوراکی نظیر لوبیا چیتی، در اردیبهشت ۱۴۰۴، با رشد قابل توجهی مواجه شده است. این نوسان قیمتی، تأثیر گسترده‌ای بر سبد معیشتی خانوار شهری می‌گذارد و اهمیت بررسی عوامل مؤثر بر بازار را بیش از پیش آشکار می‌کند.
با شروع سال 1404، شاخص تورم بار دیگر روی جدیدی از خود را به نمایش گذاشت. در دو ماهی که از سال می‌گذرد حبوبات، به‌ویژه لوبیا چیتی به پرچم‌دار رشد قیمت‌ها افزایش قیمت‌ها تبدیل شدند. در همین زمینه حسین فرهادی، سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی، از رشد 300 درصدی قیمت لوبیا چیتی در بازه یک ساله خبر داد. موضوعی که در بررسی‌های میدانی از سطح خرده‌فروشی‌ها کمابیش قابل تائید است.
چای وارداتی به عنوان یکی از اقلام اساسی بازار ایران در سال‌های قبل معاف از پرداخت ۱۰ درصد مالیات ارزش افزوده بود اما امسال از فهرست کالاهای اساسی ارائه شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی از قلم افتاده افتاده و مشمول مالیات شده است.
رئیس اتحادیه بنکداران‌مواد غذایی گفت: در حال حاضر قیمت حبوبات روند کاهشی در بازار به خود گرفته است به طوریکه قیمت هرکیلو لوبیا چیتی در عمده فروشی به ۲۴۵ هزار تومان رسیده است.
در حالی که قیمت هر کیلوگرم حبوبات، از جمله لوبیا چیتی، تا ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافته است، سخنگوی بنکداران مواد غذایی اعلام کرد که این محصول در خرده‌فروشی باید حداکثر ۲۰۰ هزار تومان و در عمده‌فروشی ۱۵۰ هزار تومان قیمت داشته باشد.
در پی حذف ارز ترجیحی و نبود برنامه‌ریزی مؤثر، بازار حبوبات با افزایش بی‌سابقه قیمت مواجه شده است؛ طوریکه نرخ نخود ۱۴۱ درصد و لوبیا قرمز ۱۲۹ درصد افزایش یافته‌اند. فعالان بازار سیاست‌های مقطعی دولت را عامل اصلی این التهابات می‌دانند.
قیمت حبوبات، گوشت و روغن در محاصره گرانی و کمبود قرار گرفته؛ در حالی که مسئولان از وفور کالاهای اساسی سخن می‌گویند، واقعیت‌های بازار از التهاب، کمبود و جهش‌های قیمتی حکایت دارد؛ آن هم در شرایطی که مردم با هر روزی که می‌گذرد، بیش از پیش سفره‌های خالی را تجربه می‌کنند.
با تغییر نرخ ارز مرجع واردات حبوبات از 28,500 تومان به ارز مبادله‌ای نزدیک 70,000 تومان و از طرفی صادرات بی رویه این محصولات، شرایط برای افزایش قیمت حبوبات فراهم شد.
دبیر انجمن حبوبات ایران اظهار کرد: ثبت سفارش ۲۵ الی ۳۰ هزار تن حبوبات به ویژه لوبیا، موجب شد هم کمبودها جبران و هم روند قیمت‌ها کنترل شود؛ به‌طوری‌که اکنون بازار حبوبات در شرایط با ثباتی قرار دارد.
همزمان با افزایش نرخ ارز در بازار آزاد، قیمت حبوبات نیز افزایش قیمت داشته و روند افسار گسیخته‌ای به خود گرفته است و نیازمند ورود دستگاه های نظارتی و عمل به وظایف حاکمیتی توسط انجن مربوطه است.
معاون امور برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی گفت: به منظور کنترل قیمت حبوبات با همکاری انجمن‌های تأمین‌کننده و تولیدکننده، عرضه حبوبات افزایش یافته است.
دبیر انجمن حبوبات ایران اطهار کرد:روند واردات با ۲۰ درصد زیر قیمت بازار باعث می‌شود شرکت‌هایی که سابقه واردات نداشته‌اند، در آینده سهمیه دریافت کنند و کنترل بازار در دست گروه‌های خاص قرار گیرد. ما نگران ایجاد یک فضای رانتی جدید هستیم که به جای تنظیم بازار، باعث انحصار بیشتر شود.
در بازار کالاهای اساسی، حبوبات با قیمت جدید عرضه شده و افزایش قیمت این محصولات ادامه دارد. کنسرو ماهی هم با وجود افزایش ۱۴ درصدی قیمت آن، محصولات با نرخ جدید هنوز وارد بازار نشده اند.
در ماه‌های اخیر، قیمت حبوبات در بازار ایران به طور چشمگیری افزایش یافته است، اما سوال اصلی اینجاست که آیا این بحران بازار حبوبات ناشی از عوامل طبیعی مانند کاهش بارندگی است یا اینکه ضعف‌های مدیریتی و سیاست‌گذاری‌های نادرست هم در این بحران نقش دارند؟
