به گزارش تجارت نیوز، قیمت حبوبات، به عنوان یکی از ستون‌های اصلی امنیت غذایی خانواده‌ها، دستخوش جهشی نگران‌کننده شده است. چنانکه فعالان بازار از افزایش 70 تا 80 درصدی بهای حبوبات خبر می‌دهند، اتفاقی که فشار مضاعفی بر سبد خرید مردم وارد می‌کند.
علت این گرانی بی‌سابقه، تغییر سیاست‌های ارزی عنوان شده است. اما آیا فقط تغییر سیاست‌های ارزی عامل اصلی افزایش قیمت حبوبات است؟
افزایش 80 درصدی قیمت حبوبات؛ تغییر سیاست‌‍‌ها یا نوسان بازار؟
چندی پیش بود که رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، از افزایش 70 تا 80 درصدی قیمت حبوبات خبر داد. آن‌طور که کنگری به خانه اقتصاد گفته، حبوبات با ارز 42 هزار و 200 تومانی وارد بازار می‌شد، اما حالا ارز توافقی جایگزین ارز نیمایی شده که نرخ آن 69 هزار و 500 تومان است. مابه‌التفاوت این دو نرخ بر قیمت حبوبات تاثیر می‌گذارد و به همین دلیل قیمت حبوبات بین 70 تا 80 درصد افزایش می‌یابد.
به گفته این فعال صنفی، کمبودی در بازار وجود ندارد ولی تغییر سیاست‌های ارزی بر قیمت کالا تاثیرگذار بوده است.
سیدمحمدرضا ترابی موسوی، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازارگانی ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره تاثیر تغییر سیاست‌های ارزی بر قیمت حبوبات توضیح داد: این اتفاق فقط مربوط به حبوبات نیست؛ هر کالایی که ارز ترجیحی‌اش حذف و با ارز توافقی وارد شود، قیمتش افزایش پیدا می‌کند. زیرا اختلاف نرخ این دو ارز بالاست که همین عامل بر قیمت نهایی کالاها تاثیر می‌گذارد.
چه عواملی در افزایش قیمت حبوبات نقش دارند؟
این فعال بخش خصوصی درباره عوامل موثر در رشد نرخ حبوبات توضیح داد: نرخ تورم سالانه، به عنوان یک عامل فراگیر، بر قیمت تمام کالاها از جمله حبوبات اثرگذار است. همچنین هزینه‌های حمل‌ونقل هم به نوبه خود سهم بسزایی در بالا رفتن قیمت نهایی این محصولات برای مصرف‌کننده دارد.
او ادامه داد: علاوه بر این موارد، نباید از تاثیر افزایش قیمت محصولات وارداتی در کشور مبدأ غافل شد. به عنوان مثال، اگر حبوبات در کشورهایی نظیر برزیل، آرژانتین یا روسیه، به‌‌عنوان کشورهای تولید‌کننده حبوبات، افزایش یابد، نرخ واردات حبوبات هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. نوسانات عرضه و تقاضا هم به صورت مقطعی، باعث رشد قیمت حبوبات می‌شود.
افزایش هزینه‌های تولید در افزایش قیمت حبوبات داخلی نقش دارد
ترابی در پاسخ به این پرسش که چرا حبوبات تولید داخل همپای حبوبات وارداتی افزایش یاقته تصریح کرد: در داخل هم افزایش هزینه‌های تولید باعث شده قیمت تمام‌شده کالاها افزایش پیدا کند. برای مثال، هزینه تهیه نهاده‌های کشاورزی، انرژی، بذر، حمل‌ونقل و … نسبت به سال‌های گذشته رشد کرده و حتی در برخی موارد، هزینه واردات از تولید مناسب‌تر است.
او درباره تاثیر افزایش هزینه‌های تولید بر انگیزه تولید‌کنندگان اظهار کرد: در شرایطی که هزینه تولید بالاست و حتی ناترازی انرژی وجود دارد، تولید هم صرفه افتصادی ندارد و حتی برخی تولید‌کنندگان هم از مدار خارج می‌شوند.
تک‌نرخی شدن ارز راه‌حل مشکلات بازار
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و بهبود این وضعیت پیشنهاد داد: بهترین راه برای حل چنین مشکلاتی، یکسان‌سازی نرخ ارز است. چندنرخی بودن ارز از ابتدای انقلاب تا امروز مشکلات زیادی ایجاد کرده است. دولت باید تدبیری برای بهبود وضع معیشت مردم بیندیشد. چندنرخی بودن ارز فقط رانت ایجاد و مشکلات را دوچندان می‌کند.
بر اساس این گزارش، هرچند تغییر سیاست‌های ارزی دلیل اصلی افزایش قیمت حبوبات است، اما مشکل اصلی، تک‌نرخی نبودن ارز است. وجود همزمان چندین نرخ ارز رسمی همچون ارز ترجیحی، ارز نیمایی و… اثر منفی و گسترده‌ای بر بازار‌های مختلف از جمله بازار حبوباتبه جا گذاشته است. همچنین بستری گسترده برای رانت و فساد فراهم شده است. دسترسی به ارز ارزان‌تر به‌جای تخصیص بهینه منابع، به کسب سودهای بادآورده برای گروهی خاص منجر شده است.
در چنین وضعیتی، رشد اقتصادی کاهش می‌یابد و زمینه برای افزایش میان‌مدت قیمت‌ها فراهم می‌شود. از طرفی، نظام ارز چندنرخی بر کاهش مبادلات بین‌المللی هم تاثیرگذار است. تا زمانی که مشکلات زیربنایی رفع نشود، همچنان احتمال افزایش قیمت کالاها به دلیل تغییر سیاست‌های ارزی وجود دارد و نه‌تنها بازار حبوبات بلکه بازار بسیاری از کالاها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
برای مطالعه بیشتر به گزارش بحران در بازار حبوبات/ لپه 119 درصد گران شد در تجارت‌نیوز مراجعه کنید/
