تابستان 1404، ایران نهتنها با گرمای بیسابقه، بلکه با بحرانی عمیق در سیستم انرژی خود روبرو شد: خاموشیهای گسترده، فرسودگی زیرساختها، حملات خارجی به تاسیسات حیاتی و وابستگی روزافزون به گاز، کشوری با ذخایر عظیم نفت و گاز را به لبه بحران سوق داد. در پاسخ، تهران سعی کرد با چرخشی استراتژیک به سمت روسیه و چین، هم از طریق راکتورهای هستهای و هم با سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر، امنیت انرژی خود را بازسازی کند.
نمایندگان ایران، روسیه و چین در آژانس بین المللی انرژی اتمی در نامه ای به «رافائل گروسی» با اشاره به پایان مدت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در ۲۶ مهرماه تاکید کردند با توجه به این خاتمه، مأموریت گزارشدهی مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد راستیآزمایی و نظارت تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پایان یافته است.
چین با معرفی بزرگترین توربین بادی شناور فراساحلی ۵۰ مگاواتی جهان، بار دیگر رهبری خود را در صنعت انرژیهای تجدیدپذیر به نمایش گذاشت. این پروژه عظیم نه تنها نوآوری در فناوری انرژی بادی را به سطح جدیدی برده، بلکه فرصتهایی بیسابقه برای بهرهبرداری از انرژی باد در آبهای عمیق فراهم کرده است.
تحلیلگر مسائل چین گفت: علاوه بر چین و روسیه، 120 کشور عضو جنبش عدمتعهد نیز نسبت به پایان دوره 10 ساله اعمال تحریمهای ایران با بیانیهای واکنش نشان دادند. دلیل این همراهی هم این است که ایران به دنیا نشان داد که تمام تلاشش را برای حل مسالمتآمیز این چالش انجام داده است. احتمالاً این نقطهعطف افتراق در سطح اعضای دائم شورای امنیت، محل بحث کارشناسان بینالمللی و حقوقدانان متخصص این عرصه قرار خواهد گرفت تا مقابل زیادهخواهی امریکا و متحدان اروپاییاش یک خط جدید ایجاد شود. این اتفاق ویژه اگر با برخورد متفاوت چین و روسیه و به ویژه چین در مواجهه با مکانیسمهای تحریمها ادامه پیدا کند، اهمیتش مضاعف خواهد شد. خیلی مهم است که پس از انتشار این دو نامه، از سوی چین و روسیه، تحریمها علیه ایران اعمال نشود.
با قدرتگرفتن چین در نظم اقتصادی جهان، تداوم مبادلات این کشور با ایران و دیگر کشورهای تحریمی ادامه دارد. موضوعی که به نظر میرسد منجر به تداوم صادرات نفت ایران با وجود بازگشت تحریمهای سازمان ملل و تشدید تحریمهای یکجانبه آمریکا شود.
با فعال شدن مکانیسم ماشه، نگرانیهایی درباره تحریم صنعت خودروسازی ایران شکل گرفته، اما بررسیها نشان میدهد این تحریمها شامل خودروسازان نمیشود و نگرانی در مورد خروج شرکتهای چینی مونتاژکاران چندان مصداق ندارد.
سفیر اسبق ایران در آلمان معتقد است: مواجهه با پرونده هستهای ایران این موضوع را روشن خواهد کرد که حاکم منطقه خاورمیانه کدام دولت و کدام کشور است. در هر حال آمریکا تمایل دارد قدرت اصلی این منطقه را به اسرائیل واگذار کند اما روند اقدامات جنگطلبانه و کشتاری که اسرائیل در منطقه خاورمیانه به راه انداخته، وضعیت دشواری را برای ایالات متحده ایجاد کرده است و برای اینکه بده بستان کشورهای غربی یعنی آنچه میان اروپا و آمریکا در میان است پابرجا باقی بماند اروپاییها نیز همگام و هممسیر با آمریکا در خط و نشان کشیدن برای ایران نسبت به بازگشت و تشدید تحریمها وارد عمل شدهاند و پرونده هستهای ایران به جایگاه فعلی خود رسیده است.
حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفتی» به این نکته اشاره دارد که ایران هیچگاه از سیستمهای رسمی برای صادرات نفت استفاده نمیکند که نگران باشیم تا اسنپبک و بازگشت تحریمهای سازمان ملل به دیگر کشورها فشار بیاورد تا از ما خرید نکنند.
بدون یک توافق جدید و بزرگ میان تهران و پکن، چین اساساً به روابط متعارف بینالمللی پایبند است، حتی اگر با آنها مخالف باشد. با این وجود که چین نسبت به تحریم های یکجانبه غرب موضع اعتراضی داشته و آنها را نپذیرفته است، اما تلاش کرده شرکتهای بزرگتر خود را مصون از تحریم های امریکا نگه دارد.
آژانس بینالمللی انرژی با انتشار گزارشی روند تولید و صادرات نفت و فرآوردههای نفتی در جهان را تا سال 2030 پیشبینی کرده است. با توجه به پیشبینی آژانس بینالمللی انرژی تولید نفت ایران از سال 2025 تا 2030 حدود 3.4 میلیون بشکه در روز و تنها خریدار نفتی ایران، همچنان چین باقی میماند.
وزیر جهاد کشاورزی در حاشیه دهمین اجلاس وزرای کشاورزی کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای در کونمینگ چین، از هدفگذاری 2 میلیارد دلاری برای افزایش حجم مبادلات کشاورزی ایران و چین خبر داد.
قرارداد تازه ایران و چین برای برقیسازی و دوخطه کردن خط آهن رازی-سرخس، نه فقط یک پروژه زیرساختی بلکه گامی مهم در راستای تحقق ابتکار کمربند-راه و تبدیل ایران به یک شاهراه حیاتی ترانزیتی در قلب جاده ابریشم نوین است؛ مزیتی که میتواند تراز تجاری منطقه را دگرگون کند، هر چند موانع ژئوپلیتیک همچنان پابرجا هستند.
چین بزرگترین خریدار نفت ایران است و در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ حدود ۱۳.۶ درصد از واردات نفت خام این کشور از ایران تامین شده است. بنا بر تخمینهای موجود بیش از 100 پالایشگاه و پتروشیمی مستقل چینی موسوم به تیپاتها، نفت ایران را خریداری میکنند.
روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در سالهای اخیر و با اوجگیری تحریمهای غرب علیه ایران، ابعاد گوناگونی یافته است. این روابط که بر مبنای منافع استراتژیک و اقتصادی مشترک بنا شده، همواره تحت تأثیر پویاییهای منطقهای و بینالمللی بوده و در دوره پس از حمله ۱۲روزه اسرائیل به ایران در خرداد ۱۴۰۴، وارد فاز جدیدی شده است.
