دورکاری (Freelancing) از مهم‌ترین شکل‌های فعالیت اقتصادی در جوامع مدرن است. این نوع از اشتغال مزایا و معایبی دارد. میزان درآمد دریافتی از دورکاری کاملا تابع مقدار کار انجام شده است. اگر شما دورکار باشید، درآمد ثابت نخواهید داشت. به همین دلیل یک مشکل کوچک در روند انجام کار، می‌تواند به نحو چشم‌گیری درآمد شما را کم کند. در این مقاله می‌خواهیم به معایب و محاسن دورکاری بپردازیم. بعد از آن ده تکنیک موثر برای افزایش بازدهی دورکاری را مرور می‌کنیم. با ما همراه باشید.
تعریف دورکار
دورکار (Freelancer) به کسی می‌گویند که بدون آنکه استخدام جایی شده باشد، در آنجا کار می‌کند. ممکن است شما متناسب با تخصص و مهارت خود، با شرکت‌هایی همکاری کنید. نحوه کار شاید در قالب پروژه یا تحویل‌های هفته‌ای باشد. اگر دورکار باشید ممکن است هم‌زمان برای چند شرکت، کارهای گوناگون انجام دهید.
اگر برنامه‌نویس باشید ممکن است هم‌زمان وب‌سایت یک شرکت و اپلیکیشن اندروید شرکتی دیگر را توسعه دهید. تقریبا هر نوع خدمات یک واحد تجاری را می‌توان با دورکاری ارائه کرد. برای این نوع خدمات می‌شود مثال‌های بسیاری آورد: بازاریابی، بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی، نویسندگی، پشتیبانی فنی، توسعه وب‌سایت و اپلیکیشن و طراحی گرافیک.
حاکم شما هستید
اگر دورکار باشید، یک موقعیت خوب دارید. ساعت کاری‌تان آزاد است. می‌توانید تمام‌وقت یا پاره‌وقت روی پروژه‌هایی که دوست دارید کار کنید. وقتی مشتری کار خاصی از شما می‌خواهد، می‌توانید آن را به سبک دلخواه خود انجام دهید. لازم نیست از قواعد کسی پیروی کنید. حاکم شما هستید.
علاوه بر این می‌توانید برای انجام کارها، قیمت خود را پیشنهاد دهید. ممکن است در انتهای ماه درآمد شما از درآمد فردی که تمام‌وقت استخدام شده بیشتر باشد.
[imp content=”ممکن است در انتهای ماه درآمد شما از درآمد فردی که تمام‌وقت استخدام شده بیشتر باشد.”]
برنامه کاری افراد دورکار می‌تواند متنوع باشد. اگر برنامه‌نویس باشید، ممکن است یک پروژه را آغاز کنید و در یک ماه آن را تمام کنید. پس از آن شاید دیگر برای همان مشتری کار نکنید. اگر نویسنده باشید ممکن است کارفرما هر هفته تعداد مشخصی مقاله از شما بخواهد.
محاسن دورکاری
دورکاری مزایای جذابی دارد. از این روی افراد زیاد به دورکاری علاقه‌مند می‌شوند. این مزایا به چند دسته قابل تقسیم هستند.
کاریابی سریع
دورکاری نه تنها برای خود فرد، بلکه برای شرکت‌ها نیز مزایای فراوان دارد. از این روی تقاضا برای دورکاری، زیاد و شرایط کار نیز آسان‌تر از استخدام است.
در دورکاری سهولت استخدام و سرعت آغاز به کار بیشتر است.
اگر می‌خواهید دورکار شوید و مهارت‌های لازم را دارید، با کمی جستجو می‌توانید به راحتی اولین مشتری خود را بیابید.
آغاز آنی
به محض پیدا کردن اولین مشتری، می‌توانید کار خود را آغاز کنید. وقتی در جایی استخدام می‌شوید ممکن است از روزی که استخدام شما تایید می‌شود تا روزی که سر کار می‌روید چند هفته‌ای فاصله بیفتد. وقتی دورکار باشید و اولین مشتری خود را داشته باشید، می‌توانید همین الان کار را شروع کنید.
مقرون به صرفه بودن
هزینه‌های اولیه دورکاری، کم هستند. بیشتر کارها را می‌توانید صرفا با یک کامپیوتر، اینترنت و چند نرم‌افزار انجام دهید. حتی اگر بخواهید کار خود را توسعه دهید، لازم نیست زیاد خرج کنید. می‌توانید یک وب‌سایت برای خود درست کنید. داشتن یک آدرس اینترنتی با دامنه com سالانه ۳۳ هزار تومان و با دامنه ir فقط پنج هزار تومان هزینه دارد. خریدن حجم کمی ترافیک هم ارزان است. می‌توانید با هزینه ۵ هزار تومان در ماه یک وب‌سایت راه بیندازید.
برنامه آزاد
وقتی دورکار هستید، اختیار زندگی‌تان دست خودتان است. لازم نیست حتما ساعت خاصی بیدار شوید و مدت مشخصی کار کنید. اگر حوصله کار ندارید، می‌توانید فیلم تماشا کنید. یا از قیلوله بعد از ناهار لذت ببرید.
شما کارفرما را انتخاب می‌کنید
وقتی دورکاری را تازه آغاز کرده باشید، ممکن است برای هر کسی کار کنید. اما پس از مدتی که رشد کردید و اعتبارتان زیاد شد، شما می‌توانید کارفرما را برگزینید و یا حتی اخراج کنید.
معایب دورکاری
از خصوصیات عجیب نظام طبیعت، درهم‌تنیدگی همیشگی معایب و محاسن است. هر چیزی که دهها جنبه مثبت داشته باشد، مطمئنا چند جنبه منفی هم دارد. شاید تحمل معایب، هزینه‌ای برای بهره‌مند شدن از محاسن باشد.
دورکاری با داشتن تمام مزایایی که گفتیم، معایبی هم دارد. برخی از این معایب بدین شرح هستند:
ساختن گروه مشتریان
ساختن و یافتن گروهی از مشتریان که بتوانید با تکیه بر پروژه‌های آن‌ها به وضعیت اقتصادی پایداری برسید، زمان‌بر است. شما باید برای مشتریان خود فرد معتبر و قابل اعتمادی باشید. این اعتبار و اعتماد در نهایت منجر به ایجاد شبکه‌ای از مشتریان می‌شود که شما را به عنوان یک گزینه خوب برای انجام کارهای خود می‌بینند.
بی‌نظمی‌ها ناخواسته
هنگامی که در خانه دورکاری می‌کنید، ناگهان کسی زنگ در را می‌زند. یک دوست قدیمی است. ادب حکم می‌کند با او همراه شوید. هر چه باشد مهمان حبیب خدا است.
غذایی برای ناهار روی گاز گذاشتید که گرم شود. اما فراموش می‌کنید به آن سر بزنید و ناهارتان می‌سوزد. باید کار را رها کنید و به فکر ناهار باشید.
وقوع بی‌نظمی‌های ناخواسته که گاهی بسیار زمان‌بر هستند، از مشکلات همیشگی دورکاری است.
مدیریت مشتریان متعدد شاید سخت باشد
من شخصا علاقه چندانی برای انجام چند پروژه هم‌زمان ندارم. اما برخی از افراد دوست دارند هم‌زمان با افراد مختلفی ارتباط داشته باشند و روی چندین مسئله کار کنند.
[imp content=”داشتن یک سیستم عالی برای مدیریت زمان و برنامه‌ریزی، از نکات کلیدی موفقیت در دورکاری است.”]
بعضی وقت‌ها تحویل به موقع کارهای مختلف و حفظ کیفیت آن‌ها دشوار می‌شود. داشتن یک سیستم عالی برای مدیریت زمان و برنامه‌ریزی، از نکات کلیدی موفقیت در دورکاری است.
درآمد کمتر
روند‌های تجاری در دنیای امروز به گونه‌ای هستند که تمایل چندانی به پرداخت‌های چشم‌گیر برای افراد دورکار ندارد. اگر دورکار باشید، در آغاز رضایت دادن به قیمت‌های کم، شاید منطقی باشد، اما باید هر چه سریع‌تر از این رویه خارج شوید. ارزش خود و کار خود را بشناسید و قیمت‌های مناسب‌تر بدهید.
چگونه بازدهی دورکاری را افزایش دهیم؟
من به عنوان یک نویسنده دورکار در تجارت‌نیوز همواره با بی‌نظمی‌های غیرقابل کنترل در خانه دست و پنجه نرم می‌کنم. به ناگاه اتفاقی می‌افتد و مجبور می‌شوم کار را رها کنم و به آن برسم.
در دورکاری، شما به اندازه کاری که می‌کنید، درآمد خواهید داشت. اگر کارهای تحویلی شما زمان‌بندی مشخصی دارد، انجام سریع کار می‌تواند فرصت اضافی برای بازبینی، تصحیح و بهبود کیفیت کار در اختیار شما قرار دهد. شاید در همین فرصت اضافی یک پروژه دیگر را آغاز کنید.
[imp content=” دورکاری شبیه دوچرخه‌سواری است. اگر لحظه‌ای بایستید، زمین می‌خورید.”]
دورکاری شبیه دوچرخه‌سواری است. برای اینکه موفق شوید باید حرکت کنید. اگر لحظه‌ای بایستید، زمین می‌خورید. هر چه کندتر باشید، احتمال زمین خوردنتان بیشتر می‌شود. تاخیر و اتلاف زمان به معنای کاهش در‌امد است. شما زمان و مهارت می‌فروشید و پول درمی‌آورید. هر چه ماهرتر باشید، زمان شما گران‌تر خواهد شد.
در ادامه می‌خواهیم راهکارهایی برای افزایش بازده دورکاری ارائه دهیم. انگیزه اصلی من از نوشتن این مقاله، بیان همین نکات بود.
1– لیست کارها را یادداشت کنید
بهتر است در آغاز هر هفته کارهایی را که باید انجام دهید، یادداشت نمایید.
اپلیکیشن‌های تلفن همراه مثل گوگل کیپ (Google Keep) برای این کار مناسب هستند. اما راستش هیچ‌چیزی بهتر از قلم و کاغذ نیست. قلم و کاغذ کمتر ذهن شما را منحرف می‌کند. یک فهرست کاغذی را می‌توانید روی میز کار خود بچسبانید. اگر کارها جلو چشمتان باشند، راحت‌تر می‌توانید جایی برای هر کدام از آن‌ها در ذهن باز کنید.
[note content=”بهتر است یک لیست هفتگی و یک لیست روزانه داشته باشید. لیست هفتگی شامل کارهایی است که باید در طول هفته انجام دهید. این کارها می‌توانند انجام پروژه‌های مختلف، قرارهای ملاقات یا حتی تماس با کارفرما برای دریافت دست‌مزدتان باشند.
لیست روزانه شامل کارهایی است که باید قبل از اتمام آن روز، انجام دهید. بهتر است لیست روزانه را متناسب با برنامه آن روز پر کنید.”]
2– تنظیم ضرب‌الاجل
هنگام آغاز کار یک ضرب‌الاجل زمانی برای اتمام آن تعیین کنید. باید به خود قول دهید تاخیر نکنید و کارها را تا ضرب‌الاجل آن‌ها انجام دهید.
یکی از راه‌های موثر برای این مسئله، ارائه گزارش دائمی روند کار به کارفرما است. در این حالت علاوه بر اینکه اعتماد کارفرما به شما افزایش می‌یابد، مجاب می‌شوید کار را به‌موقع انجام دهید.
[imp content=”اگر به طور دائمی روند کار را به کارفرما گزارش دهید، علاوه بر اینکه اعتماد کارفرما به شما افزایش می‌یابد، شما هم مجاب می‌شوید کار را به‌موقع انجام دهید.”]
در این چند سال دورکاری، به جرات می‌توانم بگویم، بازدهی من وقتی برای انجام کار ضرب‌الاجل زمانی وجود داشت، بسیار افزایش می‌یافت. این قید در موارد زیادی به یافتن ایده‌ها و مسیرهایی بدیع نیز منجر شده است. به همین دلیل وقتی کسی انجام کاری را به من می‌سپارد، اصرار می‌کنم یک ضرب‌الاجل تعیین کند. وقتی ضرب‌الاجلی وجود نداشته باشد، انگیزه‌ام برای انجام آن کار کمتر می‌شود. خصوصا زمانی که چندان از موضوع کار خوشم نمی‌آید.
3– استفاده از میانبرها
استفاده از میانبرها به خصوص در کارهایی که با کامپیوتر انجام می‌گیرند یک راه موثر برای افزایش بازدهی است.
– آیکون‌های پین شده
فرقی نمی‌کند سیستم‌عاملی که شما استفاده می‌کنید چیست. همه سیستم‌های عامل کامپیوتر همچون ویندوز، مک و لینوکس گزینه‌های گرافیکی خوبی برای پین کردن برنامه‌ها در نوار وظیفه (Taskbar) دارند. بهتر است نرم‌افزارهایی را که معمولا برای انجام کار لازم دارید پین کنید.
من برای نوشتن مقاله از مایکروسافت ورد، برای وب‌گردی و جستجو از گوگل کروم و برای ارتباط با افراد مختلف در زمینه کاری نیز از تلگرام و ایمیل استفاده می‌کنم و هر سه این برنامه‌ها را در نوار وظیفه پین کرده‌ام.
میانبرهای اینترنتی
اگر دائما از وب‌سایت‌های خاصی استفاده می‌کنید، بهتر است یک میانبر از آن‌ها در دسکتاپ خود داشته باشید. من برای نوشتن مقالات خود معمولا از تد (Ted)، هاروارد بیزینس ریوو (Harvard Bussiness Review)، اینوستوپدیا (Investopedia) و مایندتولز (Mindtools) استفاده می‌کنم. به همین دلیل یک میانبر برای هر کدام از این سایت‌ها در دسکتاپ لپ‌تاپم ایجاد کرده‌ام.
یک راه دیگر، مرتب‌سازی مناسب نوار علاقه‌مندی‌ها (Bookmark Bar) در مرورگر اینترنت است. اگر معمولا صفحه دسکتاپ کامپیوترتان شلوغ می‌شود، بهتر است آن را با میانبرهای اینترنتی شلوغ‌تر نکنید. در عوض آدرس‌های پربازدید خود را در نوار علاقه‌مندی‌های مرورگر اینترنت ثبت کنید.
میانبرهای دسکتاپ
من در دسکتاپ لپ‌تاپم برای پوشه‌هایی که زیاد باز می‌کنم، میانبر درست کرده‌ام. پوشه مقالات «آکادمی تجارت» در دسکتاپ است. پوشه مربوط به فایل‌های برنامه‌نویسی وب و اندروید در جای دیگری است. اما چون زیاد از آن‌ها استفاده می‌کنم، میانبر این پوشه را بر روی دسکتاپ قرار می‌دهم.
میانبرهای صفحه‌کلید
فکر نمی‌کنم لازم به ذکر باشد که در هر سیستم‌عامل و نرم‌افزاری، دهها میانبر صفحه‌کلید وجود دارد. این میانبرها معمولا با ترکیب چند کلید حاصل می‌شوند. بهتر است میانبرهای مفید در برنامه‌ها و سیستم‌عامل مورد استفاده خود را بلد باشید. استفاده از این میانبرها سرعت کار را بیشتر می‌کند.
4– نویسنده‌ها مشغول کارند، لطفا مزاحم نشوید!
وقتی تمام تمرکز خود را به یک کار معطوف کرده‌اید و ناگهان صدای نوتیفکیشن اس‌ام‌اس یا تلگرام حواس شما را پرت می‌کند، این شما هستید که هزینه می‌دهید. حال باید دوباره تلاش کنید و وقت صرف کنید تا به وضعیت پربازده برسید. برای پرهیز از این معضل دو راه وجود دارد.
بهتر است تمام نوتیفکیشن‌های کامپیوتر را خاموش کنید. مثل نوتیفکیشن‌های تلگرام، ایمیل و رویداد‌های تقویم.
می‌توانید گوشی خود را در حالت بدون صدا و لرزش قرار دهید. البته شاید لازم باشد لیست افراد مهم را از این قاعده مستثنا کنید.
اگر گوشی را با صفحه‌نمایش روی زمین بگذارید، از چشمک‌های چراغ نوتیفکیشن و روشن شدن صفحه نیز در امان خواهید بود.
5– از یادداشت‌های چسبان استفاده کنید
بهتر است برگه‌های یادداشت چسبان (Sticky note) با رنگ‌های گوناگون تهیه کنید و هر کدام از این رنگ‌ها را برای یادداشت موضوعی خاص استفاده کنید. مثلا در برگه‌های زرد رنگ، ایده‌ها و نکاتی را که به ذهنتان خطور می‌کند، در برگه‌های قرمز چیزهایی که باید به خاطر داشته باشید و در برگه‌های آبی لیست کارهای روزانه را بنویسید. این برگه‌ها را در حاشیه میز کار یا هم سطح چشمتان به دیوار بچسبانید.
6– روزی چند ساعت ضداجتماعی شوید
یکی از دردسرهای دنیای امروزی، شبکه‌های اجتماعی هستند. همه‌اش هم تقصیر ما نیست. شرکت‌های مالک این شبکه‌های اجتماعی، تلاش می‌کنند شما را همواره درگیر کنند و وقتی سایت یا اپلیکشین آن‌ها را باز کردید، به این راحتی نتوانید از آن خارج شوید. شبکه‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم تمرکز ما هستند.
همواره نوتیفیکیشن‌های جدید، مطالب جدید و بالاخره یک‌چیز جدید پیدا می‌شود که حواس ما را پرت کند.
[imp content=” شبکه‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم تمرکز ما هستند.”]
برای حل این مشکل شاید مجبور شویم صورت‌مسئله را پاک کنیم. شاید لازم باشد اینترنت را قطع کنیم. اما اگر شما هم مثل من برای کارتان دائما به اینترنت نیاز دارید، باید چاره دیگری بیندیشید.
افزونه‌هایی وجود دارند که می‌توانند یاری‌رسان باشند. یکی از این افزونه‌ها StayFocusd نام دارد و در مرورگر کروم قابل نصب است. این افزونه در ساعات مشخصی از شبانه‌روز، شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌هایی که در آن تعریف می‌کنید را از دسترس خارج می‌کند.
7– از هدفون استفاده کنید
چه در خانه کار کنید و چه در محیط کار یا سالن مطالعه دانشگاه باشید، سروصدای محیط همواره وجود خواهد داشت. این سروصدا شاید آزاردهنده باشد یا بدتر از آن تمرکز شما را به هم بزند. گوش دادن به موسیقی هنگام کار، راه موثری برای حفظ تمرکز است.
دورکاری به اندازه یک شغل تمام وقت جدی است.
حتی می‌توانید از صدای محیط‌های دیگر استفاده کنید. سایت Noisli و اپلیکیشن آن پر از این صداهای محیطی است. از صدا دریا و جنگل گرفته تا صدای باران. هدفون را گوش خود قرار دهید و با صدای جنگل کار کنید. ترکیب جالبی است نه؟
9– استراحت کنید
اصلا شبیه آنچه به نظر می‌آید نیست. شاید فکر کنید استراحت به نوعی اتلاف وقت است. اما نه. کار طولانی‌مدت بدترین دشمن بهره‌وری است. کار طولانی‌مدت مغز شما را اشباع و خسته می‌کند. احتمال اشتباه در یک ذهن خسته زیاد است.
اگر شما ساعت‌های پی‌درپی روی موضوعی خاص کار کنید، سطح تمرکزتان پایین می‌آید. بازدهی کار کمتر می‌شود. اگر بازدهی کمتر باشد، نمی‌توانید کار را به نحوی مطلوب جلو ببرید. کیفیت کارتان پایین می‌آید. وقتی کیفیت کمتر شد، مجبورید زمان بیشتری برای بازبینی و تصحیح آن صرف کنید. اگر بازدهی و کیفیت کار شما بیشتر باشد، مدت زمان انجام کار کمتر می‌شود.
نتیجه آنکه، در بین کار استراحت کنید. هیچ‌گاه بیشتر از یک ساعت، مداوم روی یک موضوع کار نکنید. در هر یک ساعت از جای خود بلند شوید، قدم بزنید و چیزی بخورید. بهتر است به مناظر دور دست نیز نگاه کنید. این کار مانع از خستگی چشم و ابتلا به نزدیک‌بینی است.
[imp content=”اگر بازدهی و کیفیت کار شما بیشتر باشد، مدت زمان انجام کار کمتر می‌شود.”]
یکی از ابزارهای خوب برای مدیریت زمان، تکنیک پومودورو (Pomodoro Technique) است. در این تکنیک ساعت کاری به بازه‌های زمانی ۲۵ دقیقه‌ای تقسیم می‌شود. در هر ۲۵ دقیقه یک استراحت کوتاه و پس از گذشت ۴ دوره ۲۵ دقیقه‌ای یک استراحت بلند می‌کنید.
10– دوش بگیرید
هر وقت کمی احساس خمودگی کردید دوش بگیرید. فرقی نمی‌کند چه ساعتی از روز باشد. شاید بخواهید بعد از اتمام یک پروژه طولانی، دوش کامل بگیرید.
یک دوش سه دقیقه‌ای می‌تواند شما را هوشیار کند و انرژی‌بخش باشد. شاید هم پاداشی برای پایان یک کار سخت، فرصتی برای خالی کردن ذهن از کار قبلی و فکر کردن به پروژه پیش رو باشد.
و به کار خود عشق بورزید
نوشتن فرایندی لذت‌بخش است. تعداد آدم‌هایی که می‌توانند افکارشان را بنویسند زیاد نیست. از این بین تعداد کمی فرصت پیدا می‌کنند که نوشته‌هایشان را در یک رسانه رسمی با دیگران به اشتراک بگذارند. قدر این فرصت را بدانید.
شاید برنامه‌نویس باشید، یا طراح گرافیک. فرقی نمی‌کند. اگر عاشق کارتان باشید، خستگی کار هم برایتان لذت‌بخش خواهد بود.
