معرفی کتاب «پدر پول‌دار پدر بی‌پول» اثر رابرت کیوساکی

« پدر پولدار پدر بی‌پول » از آن کتاب‌هایی است که هرکسی با خواندن مقدمه‌اش مشتاق دانستن ادامه‌اش می‌شود. در همان اول کتاب، «پدر پول‌دار» با زیر سوال بردن عقیده‌هایی که برای اکثر ما بی‌بروبرگرد درست مطلق تلقی می‌شوند، ذهن ما را به هم می‌ریزد.

با خودمان می‌گوییم اگر تحصیلات عالیه و داشتن یک شغل مطمئن و پردرآمد آدم را پول‌دار نمی‌کند پس باید از کدام راه به سمت پول‌دار شدن برویم. «پدر پول‌دار» رابرت کیوساکی در ادامه کتاب با ما همراه می‌شود و رمز و راز پول‌دار شدن را با همه جزئیات یادمان می‌دهد.

پدر پول‌دار از آن کیست؟

رابرت کیوساکی تاجر، سرمایه‌گذار، نویسنده و به‌قول‌معروف، معلمِ مدرسه میلیونرهاست. او با ابداع روش‌های جدید سعی دارد به همه آن‌هایی که می‌خواهند، یاد بدهد پول چیست و باید برای پول‌دار شدن چه‌کار کرد. او معتقد است مدارس با شیوه‌های قدیمی و باورهای اشتباهشان هیچ‌چیز درباره پول به افراد نمی‌آموزند.

به خاطر همین آدم‌ها بدون دانستن چیزی از پول به‌خوبی تحصیل می‌کنند، کارمند می‌شوند و به درجات بالاتر می‌رسند اما هیچ‌گاه نمی‌فهمند باید با پول خود چه‌کار کنند. هر چه پیشرفت می‌کنند و به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا می‌کنند، درگیر تصمیمات اشتباه به‌مراتب بزرگ‌تری می‌شوند. به خاطر همین هم هست که «پدر پول‌دار» تاکید اصلی‌اش بر ضرورت آموزش مالی است.

داستان «پدر پول‌دار»

کیوساکی از داستان خودش شروع می‌کند. او پسری از خانواده‌ای تحصیل‌کرده است که با استانداردهای رابرت کوچولو پول‌دار به‌حساب نمی‌آیند. او و دوست صمیمی‌اش مایک به‌شدت دلشان می‌خواهد پول‌دار شوند و برای همین اولین تلاش‌هایشان را برای پول‌دار شدن از 9 سالگی آغاز می‌کنند. تلاش‌های ابتدایی‌شان بی‌سرانجام است پس سعی می‌کنند الگو و معلم خوبی برای پول‌دار شدن بیابند.

پدر مایک همان پدر پول‌داری است که قبول می‌کند معلمشان شود. او طرز فکری متضاد پدر بی‌پول رابرت دارد و همین دو طرز فکر متضاد نماد دو نوع اندیشه است که میان مردم درباره پول وجود دارد. طرز فکر پدر پول‌دار، او را به‌سوی پول بیشتر رهنمون می‌شود و طرز فکر پدر بی‌پول او را به بی‌پولی می‌کشاند.

در تمام فصول کتاب، کیوساکی به تفاوت این دو نوع طرز فکر می‌پردازد و سعی می‌کند به ما نشان دهد پولدارها چگونه فکر و عمل می‌کنند.

برای پول کار نکنید

«پدر پول‌دار» درس‌هایش را شروع می‌کند. اولین درس این است «ثروتمندان برای پول کار نمی‌کنند، پول است که برایشان کار می‌کند». «پدر پول‌دار» نقشه‌ای می‌کشد که رابرت و مایک طعم تلخ حقوق‌بگیری را بچشند. چیزی که اکثر مردم جهان درگیرش هستند.

«پدر پول‌دار» به بچه‌ها نشان می‌دهد حقوق‌بگیری و کارمندی در هر رده‌ای، بازهم با ترس، طمع و جهلی عجین است که موجب می‌شود هرچقدر هم که حقوق افراد افزایش یابد باز مشکلات مالی یا حل‌نشده باقی بماند و یا مشکلات بزرگ‌تری سر راه افراد سبز شود.

«پدر پول‌دار» می‌گوید افراد باید ذهن خود را از ترس بی‌پول شدن و طمع به دست آوردن پول بیشتر با یافتن شغل کارمندی مناسب‌تر خالی کنند و به‌جای دویدن برای پول، کاری کنند پول برایشان کار کند.

ثروتمندان به جای دویدن به دنبال پول، کاری می‌کنند پول برای‌شان کار کند.

«پدر پول‌دار» راه‌حل کلیدی را در اندیشیدن می‌داند. او به‌صراحت به بچه‌ها می‌گوید باید تفاوت تفکر احساسی و تفکر عقلانی را درک کنند و سعی کنند در عین پذیرش احساسات انسانی خود، از جمله ترس و طمع، عقلانی فکر کنند و به‌جای به کار بستن اولین راه‌حل ساده و احساسی که به ذهنشان می‌رسد، از مغزشان برای در خدمت گرفتن پول استفاده کنند.

در‌واقع «پدر پول‌دار»، با روش خود، به بچه‌ها نشان می‌دهد کارآفرینی و خلاقیت کلید حل معمای ثروتمند شدن است؛ یعنی یافتن روشی برای به خدمت گرفتن پول.

آموزش مالی

در بخش بعدی، «پدر پول‌دار» به‌ضرورت و اهمیت دریافت آموزش‌های مالی می‌پردازد. به نظر کیوساکی اکثر افراد ابتدایی‌ترین نکات مالی را هم به‌درستی درک نکرده‌اند و همین باعث می‌شود برای خرج و سرمایه‌گذاری پولشان تصمیمات اشتباهی بگیرند.

مهم‌ترین قانون مالی، دانستن تفاوت میان دارایی‌ها و بدهی‌هاست. کیوساکی می‌گوید ابتدا باید تفاوت دارایی و بدهی‌ها را بفهمید و سپس تمام تمرکزتان را روی خرید دارایی‌های درآمدزا بگذارید. این بهترین راه ورود به شاهراه ثروتمند شدن است.

دارایی‌های شما پول به جیب شما وارد می‌کنند و بدهی‌ها پول از جیب شما خارج می‌کنند. هر چه بتوانید با درآمد یا کارتان بر دارایی‌تان بیفزایید و مخارج و بدهی‌هایتان را پایین نگه‌دارید بیشتر به پول‌دار شدن نزدیک می‌شوید.

اما چه کسی پول‌دار است؟ کیوساکی تعریفی دقیق از ثروتمند بودن یا در رفاه بودن ارائه می‌دهد. زمانی که درآمد حاصل از دارایی‌های ما (نه حاصل از کارمان) به‌اندازه یا بیشتر از مخارجمان باشد، ما در رفاه هستیم؛ یعنی ما دیگر می‌توانیم بدون کار کردن زندگی خود را تامین کنیم.

گام بعدی برای بیشتر پول‌دار شدن این است که درآمد حاصل از دارایی‌هایمان را دوباره سرمایه‌گذاری کنیم تا ستون دارایی‌هایمان بزرگ‌تر شود و درآمد بیشتر به دارایی بیشتر بینجامد و پول، پول بیاورد.

تا زمانی که رقم مخارجمان کمتر از درآمد حاصل از دارایی‌هایمان باشد، ما روزبه‌روز پول‌دارتر می‌شویم. پس پول‌دارها دارایی می‌خرند، بی‌پول‌ها فقط مخارج دارند و اقشار متوسط بدهی‌هایی می‌اندوزند که به خیال خودشان دارایی است.

دارایی حقیقی

کیوساکی در ادامه فهرستی از دارایی‌های حقیقی به ما ارائه می‌دهد:

• کاری که نیاز به حضور شخصی نداشته باشد، من مالک آن هستم ولی شخص یا اشخاص دیگری آن را اداره می‌کنند.
• سهام
• اوراق قرضه
• صندوق سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Funds)
• املاک و مستغلاتی که درآمدزا باشند
• سفته
• امتیازاتی که از دارایی‌های معنوی ناشی می‌شود مثل حق امتیاز موسیقی، کتاب، یا یک امتیازنامه انحصاری برای ساخت و بهره‌برداری از چیزی
• و هر چیز دیگری که دارای ارزش باشد یا تولید درآمد و ارزش کند و بازار فروش دست‌به‌نقدی داشته باشد

چهار توانایی اصلی

پس از بحث درباره دارایی‌ها که به نظر من یکی از مهم‌ترین بخش‌های کتاب و کلید اصلی پول‌دار شدن است، کیوساکی به توانایی‌هایی اشاره می‌کند که هر فرد برای پول‌دار شدن باید از آن سر دربیاورد.

1- توانایی حسابداری

یعنی سواد مالی. این علم یعنی توانایی خواندن و درک صورت‌وضعیت‌ها و گزارش‌های مالی. حسابداری است که به شما کمک می‌کند نقاط قوت و ضعف هر کسب‌وکاری را ارزیابی کنید و مربوط به بخش چپ و محاسباتی مغز است.

2- توانایی سرمایه‌گذاری

یعنی توانایی خلق پول از طریق پول. این علم شامل استراتژی‌ها و فرمول‌هایی است و مربوط به بخش راست مغز یا بخش خلاق آن است.

3- توانایی شناخت بازار

یعنی علم عرضه و تقاضا. شما باید جنبه‌های «تکنیکی» بازار را بشناسید زیرا حرکت آشفته‌ای دارد و ممکن است به شما ضربه بزند.

4- شناخت قانون

تفاوت کسی که از قانون سر درمی‌آورد و اطلاعات کافی درباره جنبه‌های مالیاتی و حمایتی شرکت‌های مختلف دارد با افراد عادی مانند کسی است که پرواز می‌کند در مقابل کسی که راه می‌رود.

ترکیبی از این مهارت‌ها، زیربنای اصلی است که برای رسیدن به موفقیت و ثروت به آن نیاز داریم.

ثروتمندان پول می‌سازند

با استفاده از این مهارت‌ها و باکمی خلاقیت، پولدار شدن، شدنی است. پدر پول‌دار می‌گوید «سطوح پایین و متوسط برای پول کار می‌کنند؛ اما پول‌دارها پول می‌سازند. هر چه بیشتر تصور کنی پول واقعی است، سخت‌تر به خاطرش کار خواهی کرد؛ اما اگر به این اندیشه که پول غیرواقعی است، ایمان بیاوری، زودتر پول‌دار خواهی شد».

قدرتمندترین و یگانه دارایی همه ما انسان‌ها مغزمان است. اگر خوب تربیت شود، قادر است قدرت و ثروت سرشاری را تنها در یک‌لحظه خلق کند. یک مغز پرورش نیافته می‌تواند نهایت فقر را برای صاحبش به ارمغان آورد.

چگونه سرمایه‌گذاری سوددهی داشته باشیم؟

کیوساکی، به‌خوبی، با خطرات سرمایه‌گذاری آشناست. او هم بارها شکست ‌خورده و دوباره بلند شده است. او می‌گوید من به پول مشابه بازی تنیس نگاه می‌کنم. سخت می‌کوشم، خطا می‌کنم، خطایم را اصلاح می‌کنم، سپس خطاهای دیگری مرتکب می‌شوم، آن‌ها را اصلاح می‌کنم و بازی‌ام روزبه‌روز بهتر می‌شود.

او به شکست و خطا در سرمایه‌گذاری به‌عنوان بخشی از موفقیت‌های بزرگ نگاه می‌کند. کیوساکی سرمایه‌گذاران را به دو نوع تقسیم می‌کند:

1. اولین و مرسوم‌ترین نوع آن، مردمی هستند که خواهان سرمایه‌گذاری‌های بسته‌بندی‌شده‌اند. آنان به یک خرده‌فروش تلفن می‌کنند، مثل یک بنگاه معاملات ملکی یا برنامه‌ریز اقتصادی و سرمایه‌گذاری می‌کنند.
2. نوع دوم، سرمایه‌گذارهای هستند که سرمایه‌گذاری خلق می‌کنند. این سرمایه‌گذاران معمولا یک معامله را جمع و جفت‌وجور می‌کنند. در واقع این افراد سرمایه‌گذاران حرفه‌ای هستند. آن‌ها تکه‌های موقعیت‌ها را کنار هم قرار می‌دهند و افرادی که اهل عمل هستند را می‌شناسند.

ویژگی‌های سرمایه‌گذار نوع دوم

برای پولدار بودن باید سرمایه‌گذار نوع دوم باشید. برای تبدیل‌شدن به یک سرمایه‌گذار نوع دوم باید به این سه مهارت تسلط داشته باشید:

1. یافتن موقعیت‌هایی که دیگران آن‌ها را از دست داده‌اند : شما آنچه دیگران با چشمشان می‌بینند با مغزتان ببینید.
2. فراگیری چگونگی بالا بردن پول : سرمایه‌گذار نوع دوم باید بداند چگونه پول خود را رشد دهد و راه‌های زیادی را که بدون رجوع به بانک برایش وجود دارد بشناسد.
3. فراگیری اینکه چگونه افراد باهوش را به‌کارگیریم : خردمندان یا با افراد باهوش‌تر از خود کار می‌کنند و یا آن‌ها را به استخدام خود درمی‌آورند.

کار کردن برای یادگیری

کیوساکی در بخش بعدی «پدر پول‌دار» تاکید زیادی بر کار کردن برای یادگیری دارد و تاکیدش بر این است که همواره باید شغلی داشته باشیم که به دانسته‌های ما بیفزاید. گاهی برای به دست آوردن دانش بیشتر باید ریسک کنیم و از کاری که برایمان دیگر فایده ندارد دست بکشیم.

کیوساکی همچنین بر این امر تاکید زیادی می‌کند که در کنار یادگیری و تمرکز بر پیشرفت در حرفه‌مان باید مهارت‌ها و تکنیک‌های دیگری را هم بیاموزیم تا بتوانیم به موفقیت مالی دست‌یابیم.

کیوساکی اصلی‌ترین مهارت‌های مدیریتی که برای کسب موفقیت لازم است را نام می‌برد:

• مدیریت گردش پول
• مدیریت سیستم‌ها
• مدیریت و اداره مردم

او مهم‌ترین مهارت‌های تخصصی را مهارت فروش و شناخت بازار (بازاریابی) می‌داند. کیوساکی می‌گوید «مهارتی را نمی‌شناسم که با اهمیت‌تر از مهارت فروش و بازاریابی باشد. مهارت‌های فروش و بازاریابی برای اکثر مردم اصولا به این دلیل مشکل است که از عدم پذیرفته شدن واهمه دارند. هر چه در برقراری ارتباطات، مذاکره و غلبه بر ترس ناشی از عدم پذیرش خود، بیشتر فائق آیید، زندگی برایتان راحت‌تر خواهد شد».

در نتیجه تمرکز صرف بر افزایش مهارت‌های حرفه‌ای، برای پول‌دار شدن کافی نیست بلکه باید مهارت‌های ارتباطی‌مان را رشد دهیم تا بتوانیم از حرفه و استعداد‌هایمان نهایت سود را ببریم.

موانع پیروزی

در انتها کیوساکی موانع پیروزی را برمی‌شمرد:

1. ترس
2. بدبینی
3. تنبلی و سستی
4. عادات غلط
5. تکبر و گستاخی

و در ادامه راهکارهایی برای فائق آمدن بر این موانع به ما پیشنهاد می‌کند تا بتوانیم راه خود را برای پولدار شدن باز کنیم.

در انتها نیز ده مورد را برای شروع به کار و تقویت و رشد قدرت‌های ذاتی برمی‌شمرد تا بتوانیم قدرتمندتر آغاز کنیم. این موارد از انتخاب یک هدف و دلیل برای ثروتمند شدن آغاز می‌شود و به مواردی از جمله آموزش، بخشندگی و یادگیری می‌پردازد.

کتاب «پدر پولدار پدر بی‌پول» رابرت کیوساکی اگرچه از بعضی جهات و در مورد بعضی مثال‌ها کاملا آمریکایی است و شاید نکاتی داشته باشد که برای جامعه و قوانین ایران صدق نمی‌کند اما در مجموع نمی‌توان از نکات ارزشمند و فوق‌العاده‌ای که برای یک کارآفرین ثروتمند بودن گوشزد می‌کند به‌راحتی گذشت.

کیوساکی آن‌قدر ساده و روشن از پولدار شدن صحبت می‌کند که هرکسی با هر حرفه و هر علاقه‌ای احساس می‌کند که می‌تواند پولدار باشد و به‌جای اینکه از حرفه‌اش پول دربیاورد، پولی دربیاورد که خرج حرفه و علاقه‌اش کند. به نظر من این دیدگاه ارزشمندترین بخش کتاب است.

پدر پول‌دار و پدر بی‌پول در ایران

« پدر پولدار پدر بی‌پول » رابرت کیوساکی را مامک بهادرزاده به‌خوبی ترجمه کرده و انتشارات آوین به چاپ رسانده است. کتاب به 300 صفحه نمی‌رسد و آن‌قدر هم نثر روان و لحن صمیمی دارد که به‌راحتی می‌توانید تا انتهایش را بدون وقفه بخوانید.

پیشنهاد می‌کنم یک کاغذ و قلم کنار دستتان داشته باشید و درس‌های کاربردی کتاب را برای خودتان یادداشت کنید تا بتوانید به‌راحتی در آینده به کار ببندید. نکته دیگر اینکه حتما کتاب را برای خودتان تهیه کنید چون شاید بارها لازم داشته باشید به آن مراجعه کنید و نکاتی را برای خودتان یادآور شوید.