بهرام دولتی 
لیبرا، وقتی فیس‌بوک می‌خواهد بانکدار شود
فیس‌بوک اخیرا ارز دیجیتال خود با نام لیبرا را معرفی کرده است. پس از معرفی این ارز دیجیتال، بحث‌های گسترده‌ای پیرامون لیبرا مطرح‌شده‌اند. ما در این مقاله می‌خواهیم نگاهی به ارز دیجیتال لیبرا و مباحث مطرح درباره آن بیندازیم. چرا لیبرا به وجود آمد؟ «توسعه اینترنت، تلفن‌های همراه و اینترنت موبایل باعث شده است میلیاردها
فیس‌بوک اخیرا ارز دیجیتال خود با نام لیبرا را معرفی کرده است. پس از معرفی این ارز دیجیتال، بحث‌های گسترده‌ای پیرامون لیبرا مطرح‌شده‌اند.
ما در این مقاله می‌خواهیم نگاهی به ارز دیجیتال لیبرا و مباحث مطرح درباره آن بیندازیم.
چرا لیبرا به وجود آمد؟
«توسعه اینترنت، تلفن‌های همراه و اینترنت موبایل باعث شده است میلیاردها نفر را در سطح جهان به دنیای دانش، اطلاعات، ارتباطات و خدمات وسیع، ارزان و راحت دسترسی داشته باشند. این خدمات در حال حاضر با یک گوشی هوشمند ۴۰ دلاری تقریبا از همه جای جهان در دسترس هستند.
این ارتباطات باعث شده است که قدرت اقتصادی افراد به‌واسطه دسترسی به سیستم اقتصادی رشد کند. شرکت‌های فناوری و موسسات مالی با همکاری یکدیگر راه‌حل‌هایی برای افزایش قدرت اقتصادی افراد در جهان انجام داده‌اند؛ اما علی‌رغم این پیشرفت‌ها، بخش زیادی از جمعیت دنیا هنوز به خدمات مالی دسترسی ندارند.
۱.۷ میلیارد فرد بالغ در حال حاضر خارج از سیستم‌های مالی زندگی می‌کنند. این افراد به هیچ بانکی دسترسی ندارند. این در حالی است حداقل یک میلیارد نفر از این افراد تلفن هوشمند دارند و حداقل نصف این جمعیت به اینترنت دسترسی دارند.
برای بسیاری از افراد بخش‌هایی از سیستم‌های مالی که امروز وجود دارد شبیه دنیای پیش‌ازاینترنت است. ۲۰ سال قبل هزینه ارسال یک پیام کوتاه در اروپا ۱۶ سنت بود؛ اما امروز هرکسی با یک گوشی تلفن همراه می‌تواند در سطح جهان به‌صورت رایگان مکالمه داشته باشد و فقط هزینه اندک اینترنت را بدهد. در آن زمان هزینه ارتباطات زیاد بود.
در دنیای امروز دسترسی به موسسات مالی برای کسانی که بیش از همه به آن‌ها نیاز دارند محدود و یا خارج از دسترس است و این افراد بیش از همه با هزینه‌ها، قابل‌اتکا بودن و توانایی ارسال بدون درنگ پول درگیر هستند.
در کل جهان، افرادی که پولی کمی دارند، بیش از دیگران برای خدمات مالی پول پرداخت می‌کنند. پولی که به‌سختی به‌دست‌آمده با هزینه‌های تراکنش، ارسال پول و کارمزدهای بانکی در خود بانک، درگاه‌های پرداخت و دستگاه‌های ATM هدر می‌شود.
وام‌های روزانه می‌توانند بیشتر از ۴۰۰ درصد بهره داشته باشند و هزینه‌های مالی برای قرض گرفتن فقط ۱۰۰ دلار پول، می‌تواند ۳۰ دلار باشد. وقتی از این افراد بپرسید که چرا خارج از سیستم‌های مالی «بدون بانک» مانده‌اند، پاسخ خواهند داد که نداشتن پول کافی، کارمزدهای بالا و غیرقابل‌پیش‌بینی، دوری بانک‌ها و نبود مدارک ضروری مثل شناسنامه دلیل است مشکل است»
لیبرا چیست؟
این‌ها ترجمه سه پاراگراف اول بخش «تشریح مسئله» وایت‌پیپر (White Paper) ارز دیجیتال لیبرا (Libra) است. ارز دیجیتال جدیدی است که اخیرا فیس‌بوک همراه با کیف پول دیجیتال آن یعنی کالیبرا (Calibra) معرفی کرده است فیس‌بوک می‌خواهد با لیبرا مشکلاتی را که در بالا گفتیم حل کند.
نحوه عملکرد و ساختار لیبرا همراه با بزرگ بودن فیس‌بوک بحث‌های زیادی هم برانگیخته است.
ارزهای دیجیتالی که امروزه که داریم، عموما ساخته افراد مستقل یا شرکت‌های کوچکی مثل تلگرام هستند. با اینکه هرکدام از این ارزها می‌توانند تغییرات گسترده‌ای در دنیای مبادلات مالی ایجاد کنند، اما کوچک بودن شرکت‌های پشت آن‌ها، میزان سرمایه بازار (Market Capital) هرکدام از آن‌ها و همچنین عرضه کنترل‌شده که در نهایت تعداد کل این ارزها را محدود می‌کند، مانع از آن می‌شود که بتوان از این ارزها در مقیاس‌های بزرگ استفاده کرد.
برای مثال در حال حاضر میزان کل سرمایه‌ای که در ارزهای دیجیتال در جهان جریان دارد، نزدیک به ۲۱۰ میلیارد دلار است. این عدد در مقایسه با مبادلاتی که در سطح کشورها انجام می‌شود، چندان بزرگ نیست. بیت‌کوین که گران‌ترین و قدیمی‌ترین ارز دیجیتال است سیستم کنترل عرضه‌ای دارد که باعث می‌شود تعداد بیت‌کوین‌هایی که در نهایت می‌توانند وجود داشته باشند، به ۲۱ میلیون محدود شوند. در حال حاضر هم ۱۷ میلیون از این ۲۱ میلیون استخراج شده‌اند.
اما ارز دیجیتال فیس‌بوک این‌گونه نخواهد بود.
لیبرا چه فرقی با بقیه ارزهای دیجیتال دارد؟
برای اینکه توضیح دهیم لیبرا چگونه کار می‌کند، طبق معمول مقالات پیشین، بگذارید از اینجا شروع کنیم که شما می‌خواهید با لیبرا تراکنشی انجام دهید.
برای انجام تراکنش با لیبرا شما باید تعدادی ارز دیجیتال لیبرا داشته باشید. برای اینکه این ارز دیجیتال را بخرید، دو گزینه دارید.
گزینه اول همان روشی خرید دیگر ارزهای دیجیتال است؛ یعنی کسی را پیدا کنید که لیبرا دارد، به او پول بدهید و در ازای آن او مقداری لیبرا را به آدرس کیف پول دیجیتال شما بفرستد.
گزینه دوم هم این است که شما به یک صرافی رسمی لیبرا که فیس‌بوک اعلام کرده قرار است در همه جای دنیا وجود داشته باشند، مراجعه کنید.
شما به این صرافی رسمی پول پرداخت می‌کنید و این صرافی دو فرآیند را آغاز می‌کند. ابتدا این صرافی مقداری لیبرا تولید می‌کند؛ زیرا تنها جایی است که می‌تواند این کار را بکند و سپس آن را به آدرس کیف پول دیجیتال شما می‌فرستد.
بعدازاین کار این صرافی پولی را که شما پرداخت کرده‌اید می‌گیرد و درجایی سرمایه‌گذاری می‌کند؛ مثلا ممکن است آن را وارد بازار بورس، طلا یا اوراق مشارکتی که از طرف دولت‌ها صادر می‌شوند، بکند.
وقتی هم که شما می‌خواهید ارزهای لیبرایی را که دارید بفروشید، دوباره همین گزینه‌ها را دارید. شما می‌توانید آن را به فردی که می‌خواهد لیبرا بخرد بفروشید.
یا اینکه دوباره سراغ صرافی بروید و ارز لیبرای خود را به آن‌ها بفروشید. صرافی، لیبرای شما را می‌گیرد و آن را از بین می‌برد. سپس معادل آن به شما فیات یا پول رسمی پرداخت می‌کند.
وقتی فیس‌بوک بانک مرکزی می‌شود
این خریدوفروش لیبرا از صرافی‌های رسمی، سه نکته مهم دارد.
۱- بنیاد لیبرا (Libra Association) که دفتر آن در سوئیس است، کنترل کاملی روی تعداد ارزهای دیجیتال لیبرا دارد و می‌تواند آن‌ها را تولید یا نابود کند. این قضیه در هیچ‌کدام از ارزهای دیجیتال دیگر وجود ندارد. تمام ارزهای دیجیتال دیگر از طریق ماینینگ به دست می‌آیند اما لیبرا کاملا توسط یک مجموعه مرکزی کاملا کنترل می‌شود.
این دقیقا همان کاری است که بانک‌های مرکزی انجام می‌دهند.
۲- بنیاد لیبرا ارزش لیبرا را هم کنترل می‌کند. بنیاد لیبرا به‌واسطه همین صرافی‌ها ارزش لیبرا را در کل جهان معین می‌کند. برخلاف ارزهای دیجیتال دیگر که قیمت آن‌ها در بازار مشخص می‌شود و هیچ نهاد مرکزی برای کنترل هیچ‌کدام جنبه‌های آن‌ها وجود ندارد، ارزش لیبرا در یک مجموعه تعیین می‌شود.
۳- بنیاد لیبرا صندوقی خواهد داشت تا هنگامی‌که هرکسی ارز لیبرای خود را برای فروش به صرافی می‌برد، بتواند پول وی را کامل پس بدهد. این مسئله باعث می‌شود ارز لیبرا حدی از اعتماد و پایداری را که هیچ ارز دیجیتال دیگری ندارد، داشته باشد.
برای اطمینان از همین قضیه، بنیاد لیبرا فقط متعلق به فیس‌بوک نیست و نخواهد بود. در حال حاضر ۲۸ شرکت از جمله پی‌پل، ویزا کارت، اسپاتیفای (Soptify)، مستر کارت، پی‌یو (PayU)، استرایپ (Stripe)، بوکینگ هولدینگ (Booking Holding)، ای‌بی (eBay)، لیفت، کوین‌بیس (Coinbase)، وودافون و چندین شرکت فناوری، مالی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر جزو بنیاد لیبرا هستند.
قرار است تعداد این‌ها تا سال ۲۰۲۰ به صد شرکت نیز برسد.
در حال حاضر توسعه فناوری و نرم‌افزارهای موردنیاز برای لیبرا در دست فیس‌بوک است ولی هنگامی‌که این فناوری‌ها نهایی شوند و لیبرا به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کند، فیس‌بوک حق کنترل یکسانی با شرکت‌های دیگر روی لیبرا خواهد داشت.
کیف پول دیجیتال کالیبرا
مثل هر ارز دیجیتال دیگری، لیبرا هم یک کیف پول مخصوص خودش را خواهد داشت و مثل همه آن‌ها این کیف پول هم یک کلید عمومی یا آدرس کیف پول و یک کلید خصوصی خواهد داشت.
فیس‌بوک ادعا می‌کند که این کلید‌ها و آدرس‌ها ناشناس خواهند بود؛ یعنی ارتباطی بین آن‌ها و حساب کاربری فیس‌بوک یا اینستاگرام افراد وجود نخواهد داشت. مثل چیزی که در ارزهای دیجیتال دیگر وجود دارد.
یعنی قرار نیست فیس‌بوک بداند که آدرس بخصوصی متعلق به کیست، کجا زندگی می‌کند و کارش چیست.
ازاین‌روی چنین گفته‌ای به این معنی است که یک فرد می‌تواند چندین کیف پول دیجیتال با آدرس‌های گوناگون داشته باشد.
فناوری‌های مورد استفاده در لیبرا
لیبرا هم مثل هر ارز دیجیتال دیگری از بلاک‌چین برای ذخیره‌سازی اطلاعات تراکنش‌های خود استفاده می‌کند؛ اما بلاک‌چین مورداستفاده در آن سه تفاوت با بلاک‌چین‌هایی دارد که تا به امروز وجود داشته‌اند.
بلاک‌چین درختی
بلاکچین‌های ارزهای دیجیتال به‌غیراز ارز دیجیتال گرم شرکت تلگرام، همه از یک زنجیره از بلوک‌های یک‌بعدی استفاده می‌کنند؛ یعنی زنجیره‌ای که در آن بلوک‌ها پشت سر هم به یکدیگر وصل می‌شوند و هر بلوک تابع هشی ساخته‌شده از برخی از اطلاعات بلوک قبلی و اطلاعات خود دارد.
در این سیستم شما نمی‌توانید اطلاعات یک بلوک را تغییر دهید؛ زیرا در آن صورت تابع هش آن با بلوک قبل و بعد تطابق نخواهد داشت. اگر شما بخواهید تغییری در یک بلوک انجام دهید، باید کل بلوک‌ها را از ابتدا تا به امروز دوباره از اول بسازید.
همین قضیه است که باعث می‌شود بلاک‌چین منبع قابل‌اتکایی برای ذخیره‌سازی داده‌های تراکنش‌های باشد. ازآنجایی‌که نودها یا کاربران مختلف هم یک نسخه از بلاک‌چین را دارند که همه آن‌ها بلوک‌های مشابه با تابع هش‌های مشابه دارند، در نتیجه امکان دست‌کاری در این بلاک‌چین توسط یک کاربر مجزا ممکن نیست.
اما این ساختار یک‌بعدی بلوک‌ها یک مشکل دارد و آن‌هم کند بودن بازخوانی اطلاعات است.
کیف پول دیجیتال که شما برای ذخیره‌سازی ارزهای دیجیتال خود استفاده می‌کنید هنگامی‌که می‌خواهید کیف پول دیجیتالی بسازید تا تراکنش‌های قبلی خود را بازسازی کنید، از شما کلید خصوصی‌تان را می‌خواهد.
در ادامه با جستجو در بلاک‌چین، تراکنش‌هایی را که با آن کلید خصوصی امضاشده‌اند پیدا می‌کند، کلید عمومی موجود در آن را نیز چک می‌کند و سپس با حساب‌وکتاب پرداختی‌ها و دریافتی‌ها حساب می‌کند که شما چقدر پول در حساب خود دارید و آن را به شما اعلام می‌کند.
اما این روش کمی کند است و به همین دلیل باعث تاخیرهایی می‌شود.
بلاک‌چین درخت مرکل
بلاک‌چین جدیدی که فیس‌بوک در لیبرا استفاده می‌کند از درخت‌های مرکل (Merkle Trees) به‌عنوان ساختار داده‌های خود بهره می‌برد. این ساختار داده مشابه بلاک‌چین مورداستفاده در ارزهای دیجیتال دیگر مثل بیت‌کوین است ولی شکل درختی آن امکان انجام عملیات را سریع‌تر می‌کند.
این نوع بلاک‌چین این سه مشخصه مهم را ارائه می‌دهد:
الف- توانایی ارائه خدمات به میلیاردها حساب را با امکان تراکنش‌های بسیار زیاد، تأخیر کم، بهینه بودن و ظرفیت ذخیره‌سازی زیاد دارد.
این مسئله همان چیزی است که تلگرام هم هنگام عرضه ارز دیجیتال خود یعنی گرم دیده بود. مشکل این است که ارزهای دیجیتالی نسل اول و دوم مثل بیت‌کوین و اتریوم فقط می‌توانند حداکثر ۱۵ تراکنش را در ثانیه انجام دهند؛ اما برای اینکه بتوان از یک ارز دیجیتال در سطح جهانی برای تراکنش‌های روزمره استفاده کرد، سیستم باید بتواند ۱۵ میلیون تراکنش را در ثانیه پشتیبانی کند.
ب- امنیت بسیار بالایی داشته باشد تا بتواند ایمنی سرمایه‌ها و داده‌های مالی را تضمین کند.
ج- منعطف باشد تا بتواند کل سیستم کنترلی لیبرا را همراه با تغییرات آینده آن پشتیبانی کند.
اثبات صلاحیت
مسئله دومی که به لیبرا کمک می‌کند تا بتواند با تاخیر کم پرداخت‌ها را انجام دهد، روش تایید تراکنش‌های در این سیستم است.
در شبکه بیت‌کوین، اتریوم و بسیاری از ارزهای دیجیتال، از روش اثبات کار (Proof of work) برای تایید تراکنش‌های استفاده می‌شود که به آن ماینینگ (Mining) می‌گویند.
در این روش ماینرها (Miner) دسته‌ای از تراکنشها را برمی‌دارند و سپس سعی می‌کنند با حدس‌های خود رشته‌ای از اعداد و حروف را با الگوریتم هش مخصوص آن ارز دیجیتال تولید کنند که منطبق بر معیارهای تنظیم‌شده باشد.
وقتی یک هش معتبر بر اساس همین معیارها به دست آمد، همه نودها یا اعضای شبکه آن ارز دیجیتال، بر درستی آن توافق می‌کنند و آن را به‌عنوان یک بلوک جدید به بلاک‌چین خود اضافه می‌کنند.
در این ارزهای دیجیتال یافتن خروجی تابع هشی (Hash Function) که معتبر باشد، کار پرزحمتی است، توان پردازشی و برق زیادی مصرف می‌کند و بدتر از آن کند است.
البته این روش تایید تراکنش که به آن روش Permissionless نیز می‌گویند یک مزیت دارد و آن‌هم این است که هرکسی می‌تواند با کامپیوتری که در دست دارد، این کار را انجام دهید.
فیس‌بوک با آگاهی از کندی این روش، برای تایید تراکنشها از روش اثبات صلاحیت (Proof of Authority) استفاده می‌کند؛ یعنی تنها کسانی می‌توانند تراکنشها را تایید کنند که از سوی سازندگان لیبرا تایید شده باشند. این روش Permissioned هم خوانده می‌شود.
در حال حاضر تایید تراکنشها فقط می‌تواند شرکت‌های عضو بنیاد لیبرا که برخی از آن‌ها را در سطور بالا ذکر کردیم انجام شود.
فیس‌بوک برای افزایش سرعت تراکنشها از یک رهیافت دیگر با نام بازه خطای بنزانتین (Byzantine Fault Tolerant or BFT) نیز استفاده می‌کند. این رهیافت باعث می‌شود وقتی فقط ۲/۳ تاییدکننده‌ها، اعتبار یک بلوک را تایید کردند، سیستم بتواند به کارش ادامه دهد و منتظر تایید بقیه نماند.
چنین چیزی مشخصا سرعت تأیید تراکنشها را بسیار زیاد می‌کند؛ زیرا این رهیافت بازه خطای بنزانتین تضمین می‌کند که حتی در این صورت هم تراکنشها معتبر هستند.
البته فیس‌بوک قصد دارد کاری کند که در ۵ سال آینده هرکسی دیگری هم بتواند وارد این فضای تایید تراکنشها بشود؛ یعنی می‌خواهد بلاک‌چین خود را Permissionless بکند؛ اما به نظر در حال حاضر ایده‌ای برای آنکه هم سرعت‌بالای تراکنشها را تضمین کند و همچنین قابلیتی داشته باشد، ندارد.
زبان برنامه‌نویسی جدید موو
لیبرا نوع خاصی از قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را نیز استفاده می‌کند. مشهورترین ارزی که از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند، اتریوم است.
این قراردادهای هوشمند در اتریوم همواره نقص‌هایی داشتند که تا به امروز باعث شده بعضی از افراد میلیون‌های دلار از دارایی‌های خود را از دست بدهند.
فیس‌بوک برای رفع این مشکل یک زبان برنامه‌نویسی به نام موو (Move) ساخته است. در این حالت یک قرارداد هوشمند به‌جای اینکه یک دستورالعمل اجرایی باشد، یک برنامه کامپیوتری خواهد بود که با این زبان نوشته‌شده است. این زبان برنامه‌نویسی ابزارهای بسیار امنی ارائه می‌دهد که البته توضیح آن فراتر از این مقاله است.
اگر لیبرا واقعا کار کند
ما پیش‌ازاین در توضیح ارزهای دیجیتال نسل سوم مثل نانو و گرم شرکت تلگرام گفتیم که این ارزها با توجه با ساختار بلاک‌چین خود می‌توانند تعداد تراکنش‌های بسیار زیادی را که قابل‌مقایسه با سیستم‌هایی مثل ویزا کارت است، انجام دهند.
اگر چنین اتفاقی بیافتد و از آن‌سو همان‌گونه که فیس‌بوک ادعا کرده است بتواند صرافی‌های لیبرا را در همه جای جهان داشته باشد، در این صورت عملا می‌تواند سیستم‌های تبادل مالی را متحول کند.
چیزی که ما از گرم تلگرام هم انتظار داریم اما هنوز شاهد آن نیستیم.
این قضیه تراکنش‌های بین‌بانکی در کشورهای گوناگون را که حدود ۷ درصد هزینه تراکنش بین‌المللی دارند، کاملا به‌دردنخور خواهد کرد.
از آن‌سو اگر به سیاقی که فیس‌بوک قول داده است بتواند ارزش لیبرا را کنترل کند، لیبرا محل خوبی برای حفظ دارایی‌ها از تورم و خطراتی مانند جنگ و آشوب خواهد بود.
اما همه این‌ها به شرطی است که فیس‌بوک بتواند مستقل از سیاست و قوانین دولت‌ها فعالیت بکند.
همین‌الان هم پیش از آغاز کار لیبرا، دونالد ترامپ قصد دارد فیس‌بوک را مجبور کند به این قوانین بانکی تن بدهد که در این صورت مجبور است قوانین تحریم مالی و بانکی آمریکا علیه بسیاری از کشورها از جمله ایران را اجرا کند.
اما بنیاد لیبرا در ژنو سوئیس است و این قضیه باعث می‌شود از دست هر قانونی فرار کند.
با اینستاگرام پول بپردازید
فیس‌بوک قول داده است که کیف پول دیجیتال لیبرا را در همه محصولات خود بگذارد؛ یعنی اگر شما واتس‌اپ یا اینستاگرام دارید، می‌توانید با آن‌ها به مبادله لیبرا بپردازید.
وجود شرکت‌های بزرگ مثل ای‌بی (eBay) در بنیاد لیبرا و احتمال ملحق شدن شرکت‌های دیگری مثل آمازون به این بنیاد، می‌تواند دسترسی‌های مالی بیشتری برای همه افراد خصوصا برای ما ساکنین ایران ارائه دهد.
اما قضیه به همین‌جا تمام نمی‌شود.
فیس‌بوک خوش‌سابقه
در حال حاضر ۲۸ شرکت عضو بنیاد لیبرا هستند. همه آن‌ها سه مشخصه یکسان دارند. ۱- ثروتمند هستند. ۲- همه‌شان را فیس‌بوک دعوت کرده است. ۳- همه‌شان آمریکایی هستند.
اما چند سوال مطرح می‌شود: که چرا فقط این شرکت‌ها؟ اگر یکی از این شرکت‌ها رفتار نادرستی داشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
خود فیس‌بوک قصد ندارد همه کنترل شبکه را در دست بگیرد؛ اما با توجه به سابقه فیس‌بوک در سواستفاده از حریم خصوصی افراد، اینکه چقدر این ارز دیجیتال واقعا امن است و چقدر فیس‌بوک به آن کاری نخواهد داشت، محل تردید است.
با اینکه شرکت کالیبرا که کیف پول دیجیتال لیبرا را می‌سازد مستقل از فیس‌بوک است و کدهای آن نیز برای استفاده در دیگر کیف‌های پول دیجیتال وجود خواهند داشت و مثل خود لیبرا کدباز است و همه می‌توانند از امنیت آن اطمینان حاصل کنند اما یک مشکل وجود دارد.
شرکت کالیبرا برای جلوگیری از پول‌شویی با استفاده از لیبرا، هنگام ثبت‌نام برای استفاده از کاربران می‌خواهد که دقیقا مثل فرآیند‌های بانکی، اطلاعات شخصی دقیق خود را وارد کنند.
قضیه اینجاست که شما برای جلوگیری از این مسئله می‌توانید از کیف پول دیجیتال دیگری غیر از کالیبرا استفاده کنید؛ اما به دلیل همین تمایل فیس‌بوک به انحصار، احتمالا در کدهای خود، بسیاری از دسترسی‌ها را به نرم‌افزارهای غیر کالیبرا نخواهد داد و در نتیجه کاربران همه مجبور خواهند شد از خود کالیبرا استفاده کنند.
با توجه به این نکته که فیس‌بوک سابقه خوبی برای حفظ داده‌های کاربران و سو استفاده نکردن از آن‌ها ندارد، در نتیجه بعید است که اطلاعات پرداخت کاربران در لیبرا، ابزار جدیدی برای کسب درآمد برای فیس‌بوک نشوند.
نظرات