به گزارش تجارت نیوز، در این قسمت از گفتگو به شرح کریدورهای تجاری در نزدیکی ایران می‌پردازیم.

مسعود دانشمند، فعال اقتصادی:

• از قدیم الایام یک کریدوری بود به نام مسیر ابریشم. جاده ابریشم. آن جاده ابریشم از طرف پکن و شانگهای می‌آمد تا سمرقند و بخارا و می‌آمد تا هرات و از هرات می‌آمد تا جنوب خراسان ما. خراسان بزرگ را نگاه کنید نه خراسان الان. تا جنوب خراسان می‌آمد. از جنوب خراسان می‌آمد تا حوالی اصفهان و می‌آمد به ری، از ری می‌رفت به طرف کرمانشاه و می‌رفت طرف عراق و می‌رفت مدیترانه، از آنجا با کشتی به ایتالیا می‌رفتند. این مسیر ابریشم بود.
• چینی‌ها چرا آمدند سرمایه‌گذاری کردند که به قول خودشان نیوسیلک رُد یا جاده ابریشم جدید را مطرح کردند؟ چین یک چیزی را می‌داند و آن این است که با این جمعیتی که دارد بازار مصرف برای تولیداتش می‌خواهد و مسیری می‌خواهد که مواد اولیه را به تولیدات خودش برساند.
• اگر چین بازار برای تولیدات خود نداشته باشد، تولیدات او متوقف شود، موج بیکاری چین بسیار بسیار سنگین است. پس بنابراین اگر چین آمده در یک جاده ابریشم جدید سرمایه‌گذاری کرده است، برای این است که بتواند به سرعت تولیدات خود را به بازار‌های هدف برساند، مواد اولیه را به کارخانجات خود برساند. این نیاز چین است.
• برای این مساله آمد از چین یک دانه کریدور تعریف کرد که آمد در شمال دریای خزر و از آنجا به اروپا برود. این شد نیوسیلک‌رُدی که آنها گفتند یک جاده یک کمربند، یک دنیا، یک فلان. از این حرف‌هایی که زدند. همین اتفاق افتاد.
• از این طرف، اتحادیه اروپا آمد یک کریدور میانه تعریف کرد. آمد گفت که این پنج کشور به تعبیر من ستانی‌ها یعنی قزاقستان و قرقیزستان و ازبکستان و تاجیکستان و ترکمنستان. این 5 تا را آورد که کالاهای خود را بردارید بیاورید به بندر ترکمن‌باشی یا بندر اُکتائو.
• از ترکمن‌باشی با کشتی به باکو بیاییم یعنی عرض خزر را طی کنید، از باکو با کامیون و قطار برویم به بندر باتومی. که باتومی هم در گرجستان لب دریای سیاه است، از دریای سیاه به اروپا برویم. یک بودجه این کریدور را هم تأمین کرده‌اند به آن می‌گویند کریدور میانی یا کریدور اتحادیه اروپا.

ماجرای زنگه‌زور چیست؟

• این کریدور حالا که دارد به باکو می‌آید، اینجا یک اتفاق‌هایی افتاد که باکو با آنکارا به این نتیجه رسیدند که اگر این به جای اینکه به گرجستان برود، بیاید از طریق باکو، بیاید از کریدور زنگه‌زور عبور کند به نخجوان بیاید، از نخجوان به ترکیه بیاید، از ترکیه می‌تواند برود هم بندر ترابوزان، هم بندر مسین، به اروپا و مدیترانه و دریای سیاه دسترسی داشته باشد.
• ترکیه در کنار دخالت در جنگ قره‌باغ که هزینه سنگینی هم از نظر اقتصادی داد، آنجا به جامعه اقتصادی ترکیه قول داد که برای آنها از محل کریدور زنگه‌زور می‌تواند برای آنها سالیانه صد میلیارد دلار درآمد ایجاد کند.
• از این طرف هم ماجرای زنگه‌زور چیست؟ درست مرز ایران با ارمنستان است. یک فاصله 46 کیلومتری است بین ایران و ارمنستان. آمدند آنجا با روسیه و با آذربایجان توافق کردند به اینکه این کریدور را ترکیه و روسیه مدیریت کنند که هیچ‌کدام از آنها اینجا نیستند. این سر و آن سر آن آذربایجان است. بالا و پایین آن هم ایران و ارمنستان است. شماها کجا هستید؟ آقای روسیه تو کجای بازی هستید؟ آقای ترکیه تو کجای بازی هستی؟ برای خودشان نشستند و بریدند و دوختند، از آن طرف هم جاده‌سازی کردند از طریق باکو تا نزدیک مرکز ارمنستان آمدند و جاده‌ای دو طرفه کشیدند، کانال وسط آن هم برای قطار کشیدند، آماده کردند.
• از آن طرف هم از ترکیه آمدند از طریق نخجوان هم جاده کشیدند تا مرز ارمنستان آمدند. ادامه همین جاده را. در این قضیه ماندند که هم ایران با این قضیه مخالف است و هم ارمنستان. مخالف هستند که این قضیه مانده است.
• چرا آذربایجان در این بازی آمده است؟ برای اینکه او دلش می‌خواست به اینکه این دو پاره آذربایجان به هم وصل شود. یک پاره آذربایجانی که کنار خزر است، یک پاره هم که نخجوان است که اینها بتوانند از طریق این کریدور زنجیره‌وار، الآن که با هم صحبت می‌کنیم ارتباطشان از داخل خاک ایران اتفاق می‌افتد.
•   یعنی از باکو می‌آیند از طریق مثلاً خداآفرین و فلان و این حرف‌ها می‌آیند داخل کشور ایران، از داخل کشور ایران می‌آیند به شمال آذربایجان شرقی خود ما، وارد نخجوان می‌شوند. الآن از این مسیر دارند. مسیر هوایی هم ندارند چون ارمنستان در حال جنگ هستند، طیاره‌های ارمنستان و آذربایجان اگر بخواهند به نخجوان بروند، باید بیایند از روی آسمان ایران عبور کنند بروند. که آنها با هم جنگ دارند، فلان دارند. این داستان‌ها که هست. خب این هم یک کریدور است که در آن دعوا است.

کریدور بصره

• کشور دوست و برادر عزیز ما عراق هم یک کریدور تعریف کرده است. او هم آمده بندر بصره را ساخته است و آمده می‌گوید که تمام کالاهای خلیج فارس و شمال اقیانوس هند، مستقیم بیاید اینجا به بندر فاو، من از بندر فاو با قطار این را برمی‌دارم و تا بصره می‌برم، از بصره با قطار به بغداد می‌روم، از بغداد به موصل می‌روم و از موصل به مرسین ترکیه. ترکیه هم پشت این قضیه است. این هم یک کریدور دیگر است.

کریدور ممبای

• سال گذشته در کنفرانس جی بیست که نشستند، جی بیست که می‌دانی یعنی 20 کشور اقتصاد برتر نشستند در دهلی. آنجا خواستند یک دهان‌کجی به چینی‌ها نشان بدهند. گفتند که ما یک کریدور تعریف می‌کنیم، از ممبای هند، می‌آییم به جبعلی در خلیج فارس، دبی، از دبی با کامیون و قطار می‌رویم تا طائف، از طائف به اردن می‌رویم، از اردن به اسرائیل می‌رویم، از اسرائیل لب دریای مدیترانه. این کریدورهایی است که الآن در اطراف ما هستند، در هیچ‌کدام هم ما نیستیم.

متن و ویدیو کامل گفتگو با مسعود دانشمند را اینجا بخوانید.