تهدیدهای جهانی سال ۲۰۱۹ با بورس ایران چه خواهد کرد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، این روزها ابهام سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران در خصوص برخی مسائل داخلی و خارجی از جمله نرخ دلار در بازار آزاد، قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، قیمت جهانی نفت خام، سرنوشت جنگ تجاری بین چین و آمریکا و رکود در اقتصاد جهانی باعث شده که سرمایه‌گذاران نسبت به آینده شرکت‌های ارزمحور و صادراتی بی‌اعتماد باشند و تنها به نوسان‌گیری سهام صنایع کوچک و متوسط اقدام کنند. به‌طوری که طی دو هفته اخیر طرح زوج و فرد بین دو گروه‌ بانکی و خودرویی ایجاد شده است. بدین معنا که در یک روز گروه بانکی به دلیل انتشار شایعاتی مبنی بر افزایش سرمایه بانک‌ها برای خروج از شمولیت ماده 141 قانون تجارت نسبت به سایر صنایع بورسی بیشتر مورد اقبال سهام‌داران قرار گرفته ‌و در روز دیگر گروه خودرویی به دنبال انتشار شایعاتی مبنی بر افزایش قیمت خودرو مورد توجه بازار است.

پیش‌بینی روند شاخص در دوماهه پایانی سال

با توجه به رشد فزاینده و هیجانی شاخص کل بورس در شهریور ماه امسال و رسیدن به قله 195 هزار واحدی، به نظر می‌رسد اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل رشد و ریزش‌های بزرگ بازار سرمایه ایران، قیمت دلار در بازار آزاد و قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی است.

از اواسط آبان ماه تا امروز قیمت دلار در بازار آزاد به دنبال اجرای سیاست‌های نظارتی و مدیریت‌شده دولت و بانک مرکزی به دلیل کنترل التهابات در بازارهای موازی روند کاهشی به خود گرفته است که این کاهش قیمت دلار در بازار آزاد باعث کاهش سطح تقاضا برای محصولات ارزمحور در بورس کالا و تشکیل صف‌های سنگین فروش نمادهای دلاری در بازار سرمایه شد.

پس از کاهش قیمت دلار در بازار آزاد به مرز 10 هزار تومان، مجدد با مباحث مطرح‌شده از سوی رئیس‌جمهور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در روز تقدیم لایحه بودجه سال 98 مبنی بر عدم تزریق ارز به بازار فیزیکی و کاهش ذخایر ارزی کشور به حداقل ممکن در اوایل سال جاری، قیمت‌ دلار در بازار آزاد رشد پیدا کرد و به بیش از 12 هزار تومان رسید.

در آن مقطع زمانی با توجه به همبستگی مستقیم بین شاخص کل بورس و نرخ دلار در بازار آزاد، التهابات هیجانی کاهش قیمت‌ سهم‌های دلاری در بازار سرمایه فروکش کرد و حتی سرمایه‌گذاران تمایل به خرید سهم‌های دلاری هم پیدا کردند.

در حال حاضر قیمت دلار در بازار آزاد در کانال 10 هزار و 800 تومان قرار دارد که به گفته کارشناسان تکنیکال بازار سرمایه، سه نرخ 11 هزار تومان، 11 هزار و 200 تومان و 11 هزار و 550 تومان سطح مقاومت نرخ دلار در بازار آزاد و سه نرخ 10 هزار و 600 تومان، 10 هزار و 340 تومان، 10 هزار و 200 تومان سطح حمایت نرخ دلار در بازار آزاد خواهد بود.

از نگاه برخی افزایش قیمت دلار در بازار آزاد و تثبیت آن می‌تواند محرکی برای رشد شاخص کل بورس در دوماهه پایانی سال 97 باشد، اما کاهش نرخ دلار در بازار آزاد به محدوده 10 هزار تومان هم باعث خواهد شد که پس از گذشت مدت زمانی نرخ دلار در سامانه نیما به نرخ دلار در بازار آزاد نزدیک شود که این موضوع خود می‌تواند باعث افزایش سطح درآمد حاصل از نرخ تسعیر ارز شرکت‌های صادراتی و رشد سودآوری این شرکت‌ها شود.

گزارش‌‎های 9ماهه شرکت‌های بورسی

همچنین این روزها گزارش‌‎های عملکرد 9ماهه شرکت‌های بورسی در حال انتشار است که به گفته تحلیلگران بازار سرمایه، گزارش‌های عملکرد آذر ماه شرکت‌های بورسی به عنوان اولین ماه پس از دور دوم تحریم‌ها نشان داد که میزان فروش شرکت‌های صادراتی کاهش جدی نسبت به ماه‌های اخیر پیدا نکرده است که این موضوع انتظارات منفی آتی در مورد سهم‌های دلاری و صادرات‌محور را کاهش داد. به همین جهت به احتمال زیاد گزارش‌های 9ماهه شرکت‌های بورسی از جمله شرکت‌های دلاری و صادرات‌محور مثبت خواهد بود که رقم شاخص کل بورس در روز گذشته و رسیدن به کانال 162 هزار واحدی این موضوع را تایید می‌کند؛ به‌طوری که در جریان معاملاتی روز گذشته بازار سرمایه نمادهای پالایشی تحت تاثیر انتشار گزارش‌های خوب از عملکرد 9ماهه خود بیشترین تاثیر مثبت را در شاخص کل داشتند.

در حال حاضر تنها چالش بازار سرمایه ایران می‌تواند ریزش ادامه‌دار قیمت جهانی نفت خام و تردید در بازارهای کامودیتی باشد که با توجه به آغاز تعطیلات سال نوی میلادی و کاهش حجم و سطح معاملات در بازار‌های جهانی تغییری بر روی این مولفه‌ اثرگذار بر بازار سرمایه ایران رخ نخواهد داد.

اما طبق روال سال‎های گذشته انتظار می‌رود که از ماه فوریه با بازگشت معامله‌گران و افزایش سطح تقاضای فصلی شاهد رونق نسبی در بازارهای نفت و کامودیتی‌محور باشیم که افزایش قیمت جهانی نفت و قیمت کامودیتی‌ها در بازار‌های جهانی باعث افزایش کرک اسپرد شرکت‌های پالایشگاهی و رشد سودآوری شرکت‌های پتروشیمی و فلزات اساسی خواهد شد.

به گفته کارشناسان بازار سرمایه، افزایش قیمت جهانی نفت خام و نرخ کامودیتی‌ها در بازار‌های جهانی از ابتدای ماه فوریه، تثبیت نرخ دلار در بازار آزاد و انتشار گزارش‌های مثبت 9ماهه و دی ماه شرکت‌های بورسی می‌تواند به‌صورت آرام و مداوم باعث بهبود فضای معاملاتی در بازار سهام تا پایان سال جاری شود.

قیمت جهانی نفت خام، جنگ تجاری بین چین و آمریکا، رکود اقتصاد جهانی، بودجه عمرانی سال 98 کشور و احتمال بروز ابرتورم در اقتصاد ایران از جمله مولفه‌های اثر‌گذار داخلی و خارجی بر شاخص کل بورس در سال 2019 میلادی خواهند بود.

پیش‌بینی خوش‌بینانه از آینده نفت در سال 2019

کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که افزایش تولید نفت از سوی عربستان و روسیه به دنبال نگرانی از کاهش عرضه نفت ایران، افزایش نرخ بهره بانکی از سوی فدرال‌رزرو آمریکا، جنگ تجاری بین چین و آمریکا و به دنبال آن آهسته شدن رشد اقتصاد جهانی، توافق کاهش تولید میان اوپک و متحدان غیراوپکی آنها از مهم‌ترین دلایل نوسانات قیمت نفت در سال 2018 بوده است.

علاوه بر عامل عدم اطمینان در بازار، مسائل ژئوپولتیک و اقتصادی از جمله احتمال ادامه تنش‌های تجاری میان ایالات متحده و چین، تشدید سیاست‌های پولی فدرال‌رزرو، جنگ‌های سوریه و یمن از عوامل تعیین‌کننده آینده بازار نفت در سال ۲۰۱۹ خواهند بود.

اما به‌رغم تمام تحولات ژئوپولتیک و اخبار متفاوت مبنی بر رکود اقتصادی در جهان، کارشناسان بلومبرگ پیش‌بینی کرده‌اند که مصرف نفت جهان همچنان طی سال‌های آینده به‌ویژه از سوی اقتصادهای نوظهور رشد قابل توجهی خواهد داشت و قیمت نفت برنت در سال 2019 میلادی به 70 دلار در هر بشکه می‌رسد.

همچنین اویل پرایس در گزارشی با اشاره به سه عامل متفاوت، نوشته است که احتمالا قیمت نفت در سال 2019 بار دیگر بهبود یافته و به 70 دلار می‌رسد.

دلیل اول آنکه اجرای توافق کاهش تولید میان اوپک و متحدان غیراوپکی آنها از ابتدای ژانویه آغاز شد. حتی اگر طبق آنچه این تولیدکنندگان وعده داده‌اند، روزانه ۱٫۲ میلیون بشکه در روز از تولید خود را کاهش ندهند، باز هم این توافق می‌تواند تا حدی بر میزان عرضه در بازار تاثیر بگذارد.

دومین دلیل بهبود بازار در سال ۲۰۱۹ میلادی این است که معافیت‌هایی که به خریداران نفت ایران از سوی آمریکا داده شده، در ماه می منقضی خواهد شد. انتظار می‌رود سیاست‌های سخت‌گیرانه ترامپ علیه ایران در ماه می تشدید شود و این معافیت‌ها دیگر تمدید نشوند تا ایران بخش قابل توجهی از صادرات نفت خود را از دست بدهد که این میزان در کنار کاهش تولید اوپک می‌تواند بر کاهش عرضه و رشد قیمت‌ نفت تاثیرگذار باشد.

سومین دلیل این است که تولید شیل آمریکا در نهایت ممکن است کمتر از آنچه که انتظار می‌رود، باشد. سقوط قیمت نفت احتمالا ادامه حفاری و استخراج شیل را دچار اختلال خواهد کرد. اگرچه بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که تولید شیل در سال جدید رشد قابل توجهی خواهد داشت، اما باید به این نکته توجه کرد که تنها تحت شرایطی که قیمت نفت ۶۵ دلار به ازای هر بشکه باشد، تولید شیل به‌صرفه است. اما اگر قرار باشد قیمت نفت وست‌تگزاس اینترمدیت در محدوده ۴۰ دلار باقی بماند، مطمئنا تولیدکنندگان شیل در مورد افزایش استخراج در سال ۲۰۱۹ بازنگری خواهند کرد.

اثرات جنگ تجاری بر رشد اقتصادی جهان

تا امروز جنگ تجاری میان واشینگتن و پکن یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد نااطمینانی در بازار نفت، سقوط قیمت جهانی نفت خام و کاهش قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی بوده است.

چین یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان کالا در جهان است و هر گونه نشانه‌ای مبنی بر اینکه میزان تقاضا و واردات این کشور ممکن است تغییر کند، بر قیمت جهانی نفت تاثیر منفی می‌گذارد.

به گفته کارشناسان بازار سرمایه، وضعیت آتی اقتصاد جهانی به توافق بین چین و آمریکا وابسته است، به همین جهت چین و آمریکا چاره‌ای جز توافق نخواهند داشت و چین برای حفظ رشد اقتصادی خود بیشتر از آمریکا به این توافق نیازمند است.

هر چند که کاهش نرخ رشد اقتصادی آمریکا هم باعث شد تا بورس وال‌استریت یکی از تلخ‌ترین سال‌های خود را سپری کند، به‌گونه‌ای که شاخص «داوجونز» که یکی از مهم‌ترین نماگرهای اقتصادی آمریکاست که نماد ۳۰ شرکت بزرگ و مطرح آمریکایی را در بر می‌گیرد، با کاهش ۵.۶ درصدی، شاخص «نزدک کامپوزیت» با کاهش ۳.۹ درصدی و شاخص «اس‌اندپی ۵۰۰» با کاهش ۶.۲ درصدی به کار خود در سال ۲۰۱۸ خاتمه دادند.

تحلیلگران معتقدند از آنجا که ایالات متحده و چین دو اقتصاد بزرگ جهان هستند، تشدید تنش‌ها میان آنها باعث آهسته شدن رشد اقتصادی جهان شده و به زنجیره‌های عرضه جهانی به‌ویژه در آسیا هم آسیب زده است. به عنوان مثال در حال حاضر، شرکت‌های تولیدی بسیاری در چین فعالیت‌های خود را متوقف کرده و راهی ویتنام همسایه این کشور شده‌اند.

ژاپن، سومین اقتصاد بزرگ جهان و یکی از اصلی‌ترین واردکنندگان نفت و گاز طبیعی مایع، از رکود تجاری میان ایالات متحده و چین تحت تاثیر قرار گرفته است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که به دنبال افزایش تعرفه‌ها میان واشینگتن و پکن، ۶۰ درصد شرکت‌های ژاپنی از این جنگ تجاری متضرر شده‌اند. چنانچه چین و آمریکا موفق نشوند تا دوم مارس به توافقی دست یابند، این رقم به ۱۰۰ درصد افزایش خواهد یافت و به دنبال آن تولید ناخالص داخلی ژاپن و تقاضا برای نفت کاهش پیدا می‌کند.

گروهی از کارشناسان پیش‌بینی خود از رشد اقتصادی جهانی را در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ میلادی به ترتیب به 3.7 درصد و 3.5 درصد کاهش داده‌اند. با این حال، اگر دونالد ترامپ تعرفه‌ها بر ۲۰۰ میلیارد دلار کالای وارداتی از چین را از 10 درصد به ۲۵ درصد افزایش دهد، این ارقام در مورد رشد اقتصادی جهان باز هم کاهش خواهد یافت.

بودجه عمرانی سال 98

بسیاری از تحلیلگران بازار سرمایه معتقدند که دولت با نرخ دلار 5700 تومانی به عنوان مبنای تبدیل درآمد حاصل از صادرات نفت به ریال در لایحه بودجه سال ۹۸ با کسری بودجه مواجه خواهد شد و برای تامین کسری بودجه یا باید از صندوق ذخیره برداشت کند یا اقدام به انتشار اوراق کند. همچنین معمولا دولت در سال‌های گذشته به دلیل کسری بودجه در سایر بخش‌ها از جمله هزینه‌های جاری، بودجه بخش عمرانی را کاهش داده و همین موضوع باعث اثرات منفی در رشد اقتصادی کشور شده است.

زیرا سرمایه‌گذاری در بخش عمران به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بسیاری از صنایع بورسی را تحت پوشش قرار می‌دهد و همین موضوع می‌تواند باعث رونق در بسیاری از صنایع از جمله فلزات اساسی شده و اثرات آن برای بسیاری از صنایع مرتبط در بازار سرمایه هم لحاظ شود.

دولت 62 هزار میلیارد تومان به بخش عمران بر اساس منابع درآمدی و ردیف‌های هزینه‌ای تخصیص داده که تبصره ۱۹ لایحه بودجه ۹۸ رویکردی مثبت در زمینه بخش عمرانی قلمداد می‌شود.

دولت بر اساس تبصره ۱۹ لایحه بودجه 98 حدود ۷۶ هزار پروژه نیمه‌تمام را ارائه کرده که دستگاه‌های اجرایی بر اساس این تبصره آنها را باید واگذار کنند. این تبصره یکی از تبصره‌های کلیدی بودجه در بخش عمران است که می‌تواند بازار مولدی برای نقدینگی دولت باشد و همچنین به عنوان یک منبع درآمد تلقی شود.

۵ دلیل عدم بروز ابرتورم در اقتصاد ایران

با توجه به اینکه بورس دماسنج اقتصاد و بیانگر وضعیت اقتصادی کشور است، در ماه‌های اخیر و با افزایش مجدد نرخ تورم برخی کارشناسان از احتمال ایجاد ابرتورم در ماه‌های آتی سخن گفتند.

در ابرتورم معمولا تورم ماهانه بیش از 50 درصد است و در طول سال قیمت کالاها بیش از 60 برابر می‌شود، بنابراین ابرتورم آثار بسیار مخربی برای اقتصاد ایران به همراه دارد. به عبارت ساده‌تر بروز ابرتورم در اقتصاد ایران باعث رکود اقتصادی، کاهش سطح تولید و فروش شرکت‌ها، کاهش سودآوری و قیمت سهام و ریزش شاخص کل بورس می‌شود.

دولت‌هایی که به دلایل مختلف اقدام به خلق پول بالا کرده‌اند باعث شکل‌گیری ابرتورم در اقتصاد شده‌اند. نگاهی به وضعیت شاخص‌های پولی ایران نشان می‌دهد که نه تنها این اتفاق در ماه‌های اخیر رخ نداده است، بلکه رشد نقدینگی در سال ۹۷ حتی از سال ۹۶ هم کمتر شده است.

روند شاخص تورم تولیدکننده که شاخص پیش‌نگر تورم است هم تغییر کرده است. تورم ماهانه تولیدکننده چند ماهی بود به‌شدت افزایشی شده بود، به‌طوری که از ۰.۳ درصد در فروردین به ۱۱.۵ درصد در آبان ماه رسید، اما این روند افزایشی نه‌تنها متوقف شده بلکه در آبان ماه این نرخ به ۳.۵ درصد کاهش یافته است.

بودجه یکی از اسناد مهمی است که می‌تواند وضعیت تورم در سال آتی را تا اندازه‌ای نشان دهد. با بررسی بخش‌های مختلف لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۳۹۸ علامتی برای افزایش نرخ تورم مشاهده نمی‌شود.

تاثیر تهدیدهای جهانی بر بازار سرمایه ایران

مهدی افضلیان، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» در پاسخ به این سوال که سال جدید میلادی متاثر از تهدیدهای جهانی خواهد بود، آیا این تهدیدها بر بورس ایران تاثیر گذار است؟ گفت: تهدیدهای جهانی عمدتا مربوط به جنگ تجاری و کاهش قیمت کامودیتی‌ها می‌شود، زیرا بورس ایران کامودیتی‌محور است، بنابراین کاهش قیمت محصولات در بورس کالا باعث کاهش فروش شرکت‌ها خواهد شد.

همچنین محسن تقی‌نژاد، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» گفت: اگر این تهدید‌ها منجر به کاهش فروش نفت ایران شود می‌تواند تاثیر خود را بر اقتصاد و به دنبال آن شاخص کل بورس بگذارد و چنانچه قیمت جهانی نفت کاهش بیشتری پیدا کند، شاخص کل بورس تاثیر منفی بیشتری خواهد یافت.