به گزارش تجارت نیوز، صنعت کشتیرانی جهان در آستانه تحولی اساسی قرار گرفته است. در حالی که فشارهای جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای رو به افزایش است، کشورها و شرکتهای بزرگ به دنبال فناوریهایی هستند که بتواند آینده حملونقل دریایی را دگرگون کند. در این میان، چین قدمی فراتر از رقبا برداشته و قصد دارد اولین کشتی باری هستهای جهان را با ظرفیت عظیم ۲۵۰۰۰ کانتینر بسازد؛ پروژهای که اگر عملی شود، میتواند چشمانداز کشتیرانی تجاری را برای همیشه تغییر دهد.
این طرح جاهطلبانه نهتنها بیانگر قدرت صنعتی چین است، بلکه نشانهای از رقابت فشرده جهانی در حوزه انرژی پاک، فناوریهای نسل چهارم هستهای و آینده حملونقل بینقارهای است.
چین به دنبال ساخت اولین کشتی باری هستهای جهان
لین چینگشان، معاون شرکت کشتیسازی دولتی جیانگنان، در کنفرانس مارینتک چین در شانگهای اعلام کرد که این شرکت در حال طراحی یک کشتی کانتینری غولپیکر با پیشرانه هستهای است؛ کشتیای که ظرفیت حمل آن ۲۵۰۰۰ کانتینر خواهد بود.
در صورت باقیماندن این طرح در مسیر عملیاتی، این پروژه اولین نمونه در جهان خواهد بود که نیروی محرکه هستهای را در یک کشتی تجاری بزرگ بهکار میگیرد.
لین اعلام کرده است که ساخت این کشتی حدود ۱۰ سال دیگر آغاز خواهد شد. او همچنین خبر داد که شرکت جیانگنان برنامه دارد کارخانههای تخصصی برای ساخت کشتیهای تجاری با سوخت هستهای ایجاد کند. هرچند هزینه این تاسیسات هنوز اعلام نشده، اما منابعی همچون واشنگتنپست تایید میکنند که این پروژه یکی از مهمترین طرحهای آینده صنعت کشتیسازی چین است.
راکتور توریمی نسل چهارم؛ قلب کشتی هستهای چین
این کشتی قرار است از یک راکتور نمک مذاب مبتنی بر توریم با توان خروجی ۲۰۰ مگاوات استفاده کند. طراحی این راکتور در رده سیستمهای هستهای نسل چهارم قرار میگیرد و از نظر تکنولوژی، بهمراتب پیشرفتهتر از رآکتورهایی است که امروزه در زیردریاییها یا ناوهای هواپیمابر مورد استفاده قرار میگیرند. طول عمر عملیاتی این راکتور ۴۰ سال تخمین زده شده است، که از مزیتهای اصلی سیستمهای هستهای پایدار محسوب میشود.
چرا کشتیهای هستهای اهمیت دارند؟
اگرچه پیشرانه هستهای سابقه طولانی در ناوهای جنگی و زیردریاییها دارد، اما هیچ کشتی کانتینری تجاری هستهای تاکنون به مرحله بهرهبرداری نرسیده است.
بااینحال، طرفداران این فناوری معتقدند صفر بودن انتشار کربن در زمان حرکت، برد فوقالعاده طولانی بدون نیاز به سوختگیری، کاهش هزینه سوخت در بلندمدت و سرعت پیمایش بالاتر نسبت به کشتیهای معمولی میتواند صنعت کشتیرانی را زیر و رو کند.
اما چالشها نیز جدیاند. لین تاکید کرده است که موانع نظارتی هنوز یکی از بزرگترین مشکلات هستند، زیرا مشخص نیست کدام نهاد دولتی چین باید مسئولیت تایید ساخت و بهرهبرداری از یک کشتی تجاری هستهای را برعهده بگیرد.
کاهش سهم چین از بازار جهانی کشتیسازی
اعلام این پروژه در زمانی صورت میگیرد که صنعت کشتیسازی چین با فشارهای ژئوپلیتیکی و اقتصادی روبهرو است.
براساس دادههای شرکت کلارکسونز، سهم چین از بازار جهانی کشتیسازی در نه ماه اول سال ۲۰۲۵ به ۶۵ درصد کاهش یافته؛ در حالی که این رقم در سال گذشته حدود ۷۵ درصد بوده است.
سفارشهای جدید کشتی نیز کاهش شدیدی داشتهاند. در سهماه منتهی به سپتامبر ۲۰۲۵ با ۶۱ درصد کاهش به ۱۰.۵ میلیون تن رسیدهاند در حالی که در سال گذشته این رقم ۲۶.۹ میلیون تن بوده است. این افت قابل توجه نشان میدهد چرا شرکتهای چینی در تلاشاند با فناوریهای جدید ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنند.
رقابت آمریکا و تهدیدهای ژئوپلیتیکی
در همین زمان، دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا اعلام کرده که قصد دارد با سرمایهگذاری دهها میلیارد دلار، صنعت کشتیسازی آمریکا را احیا کند و سیطره چین بر بازار جهانی را کاهش دهد. این رقابت فزاینده باعث شده چین به سمت پروژههایی برود که بتواند مزیت تکنولوژیک جهانی را در اختیار داشته باشد.
حرکت گسترده چین به سوی انرژی پاک در ناوگان دریایی
چین تنها روی کشتیهای هستهای تمرکز نکرده است. شرکت CATL، بزرگترین تولیدکننده باتری خودروهای برقی در جهان، اعلام کرده که ظرف سه سال آینده اولین کشتی اقیانوسپیمای باتریمحور خود را خواهد ساخت.
همزمان، شرکت CSSC بزرگترین شرکت کشتیسازی جهان اعلام کرده که حدود یکسوم کل تولید جهانی کشتی را در اختیار دارد و قصد دارد با استفاده از هوش مصنوعی و فناوریهای انرژی نو، مسیر سودآوری خود را تقویت کند.
CSSC در پروژههای دیگری نیز فعال است:
- آدورا فلورا سیتی، دومین کشتی کروز ساخت داخل چین (تحویل در سال آینده)
- منگشیانگ، نخستین کشتی حفاری اقیانوس عمیق چین (تحویل اواخر ۲۰۲۴) که توان حفاری تا عمق ۱۱۰۰۰ متر را دارد.
میراث ۱۶۰ ساله کارخانه کشتیسازی جیانگنان
کارخانه جیانگنان که در سال ۱۸۶۵ تاسیس شده، قدیمیترین کارخانه کشتیسازی چین است. این کارخانه پیشتر نیز سومین ناو هواپیمابر چین، فوجیان را ساخته بود؛ آنهم بهطور کامل با فناوری داخلی. اکنون طراحی کشتی باری هستهای، فصل جدیدی در تاریخ این کارخانه ایجاد خواهد کرد.
آیندهای جدید برای صنعت دریانوردی جهان
پروژه ساخت اولین کشتی باری هستهای جهان با ظرفیت ۲۵۰۰۰ کانتینر نهتنها یک دستاور صنعتی برای چین است، بلکه میتواند آغازگر عصری باشد که در آن حملونقل جهانی پاکتر، سریعتر، ارزانتر و کاملا مستقل از سوختهای فسیلی عمل کند. اگر موانع نظارتی و فنی رفع شوند، این پروژه میتواند صنعت کشتیرانی را دگرگون کند و رقبا را وادار به سرمایهگذاریهای گسترده در فناوریهای نو کند. چین با تکیه بر سابقه تاریخی کارخانههای خود، پروژههای عظیم اخیر و سهم بزرگ از بازار جهانی، بهوضوح قصد دارد در رهبری آینده حملونقل دریایی سهمی تعیینکننده داشته باشد.
