به گزارش تجارت نیوز، دانمارک امروز نهتنها در اروپا، بلکه در سطح جهان بهعنوان یکی از پیشگامان گذار انرژی و توسعه پایدار شناخته میشود. کشوری که توانسته است در سال ۲۰۲۴، نزدیک به ۸۸ درصد برق خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کند و با برنامهای شفاف و بلندپروازانه، رسیدن به ۱۰۰ درصد برق پاک تا سال ۲۰۳۰ را هدفگذاری کرده است. آنچه تجربه دانمارک را متمایز میکند، صرفا اعداد و ارقام نیست، بلکه مدلی است که مردم را به قلب سیاستهای انرژی آورده و گذار سبز را به یک پروژه ملی و اجتماعی تبدیل کرده است.
رکورد تاریخی دانمارک در تولید برق تجدیدپذیر
بر اساس آخرین دادهها، دانمارک در سال ۲۰۲۴ با تامین ۸۸.۴ درصد از برق خالص خود از منابع تجدیدپذیر، رتبه نخست اتحادیه اروپا را به دست آورد. این رقم فاصله معناداری با میانگین اتحادیه اروپا دارد؛ جایی که سهم برق تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۷ درصد برآورد شده است. این پیشرفت، نشاندهنده شتاب بالای اروپا در کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی است، اما دانمارک عملا یک گام جلوتر حرکت میکند.
پس از دانمارک، کشورهایی مانند پرتغال با ۸۷.۵ درصد (عمدتا بادی و برقآبی) و کرواسی با ۷۳.۷ درصد قرار دارند. در مقابل، کشورهایی مانند لوکزامبورگ با تنها ۵.۱ درصد، مالت با ۱۵.۱ درصد و جمهوری چک با ۱۵.۹ درصد، در انتهای این جدول دیده میشوند.
انرژی بادی؛ ستون فقرات برق دانمارک
مهمترین عامل موفقیت دانمارک در گذار انرژی، سرمایهگذاری بلندمدت و پیوسته در انرژی بادی است. در حال حاضر، انرژی باد بهتنهایی حدود ۵۸ درصد از کل برق این کشور را تامین میکند و در سبد برق تجدیدپذیر غیر احتراقی، سهم آن به بیش از ۸۴ درصد میرسد. انرژی خورشیدی فتوولتائیک نیز با سهمی در حدود ۱۵.۵ درصد، مکمل این ساختار است، در حالی که برقآبی سهمی بسیار محدود (حدود ۰.۱ درصد) دارد.
دانمارک بیش از پنج دهه است که روی توسعه انرژی بادی تمرکز کرده و همین استمرار سیاستی، آن را به یکی از قطبهای جهانی فناوری توربینهای بادی تبدیل کرده است؛ صنعتی که امروز میلیاردها دلار درآمد صادراتی ایجاد میکند و حدود ۲ درصد از نیروی کار کشور را به خود اختصاص داده است.
مدل منحصربهفرد مالکیت اجتماعی انرژی
یکی از ویژگیهای کلیدی تجربه دانمارک، مشارکت مستقیم شهروندان در پروژههای انرژی تجدیدپذیر است. نزدیک به ۱۵ سال است که دولت دانمارک الزام کرده تمام پروژههای بادی جدید، حداقل ۲۰ درصد از مالکیت خود را به ساکنان محلی واگذار کنند. نتیجه این سیاست آن بوده که امروز بیش از نیمی از ظرفیت انرژی بادی کشور در مالکیت مستقیم شهروندان و تعاونیهای محلی قرار دارد.
این مدل نهتنها باعث توزیع عادلانه منافع اقتصادی گذار انرژی شده، بلکه «مجوز اجتماعی» لازم برای گسترش سریع مزارع بادی را نیز فراهم کرده است. مردم، خود را ذینفع پروژهها میدانند و در نتیجه، مقاومتهای اجتماعی در برابر توسعه زیرساختهای انرژی به حداقل رسیده است.
نمونه موفق: مزرعه بادی میدلگروندن
مزرعه بادی میدلگروندن، واقع در ۳.۵ کیلومتری سواحل کپنهاگ، یکی از مشهورترین نمونههای این مدل مشارکتی است. این پروژه که در سال ۲۰۰۱ راهاندازی شد، ۵۰ درصد متعلق به بیش از ۱۰ هزار عضو تعاونی محلی و ۵۰ درصد در مالکیت شرکت برق شهری است.
هر سهم تعاونی معادل تولید سالانه ۱۰۰۰ کیلوواتساعت برق است و پس از دوره بازگشت سرمایه حدود هشتساله، بازدهی سالانهای در حدود ۷.۵ درصد ایجاد کرده است. این تجربه موفق باعث شد مدل مالکیت اجتماعی انرژی بادی در سراسر دانمارک گسترش یابد و حتی برنامههای وام کمبهره برای کاهش موانع ورود شهروندان به این سرمایهگذاریها طراحی شود.
انرژیهای تجدیدپذیر فراتر از برق
گذار انرژی در دانمارک تنها به تولید برق محدود نشده است. در سال ۲۰۲۲، سهم انرژیهای تجدیدپذیر مدرن در مصرف نهایی انرژی این کشور به حدود ۳۸.۸ درصد رسید؛ رقمی که نسبت به سال ۲۰۰۰ بیش از ۲.۶ برابر افزایش یافته است. بخش مهمی از این سبد را سوختهای زیستی و زبالهها تشکیل میدهند که در سال ۲۰۲۳ حدود ۹.۴ درصد از مصرف نهایی انرژی دانمارک را به خود اختصاص دادند.
بزرگترین مصرفکننده این منابع، بخش خانگی است که حدود ۵۹ درصد از مصرف نهایی سوختهای زیستی و زبالهها را شامل میشود. این منابع نقش مهمی در گرمایش ساختمانها و سیستمهای گرمایش شهری دارند و به کاهش وابستگی به گاز و نفت کمک کردهاند.
سرمایهگذاری سبز و نگاه به آینده
دانمارک با هدفگذاری ۱۰۰ درصد برق تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰، سرمایهگذاریهای گستردهای در انرژی بادی فراساحلی، ذخیرهسازی انرژی و هیدروژن سبز انجام داده است. تنها در سال گذشته، برنامه «سرمایهگذاری در دانمارک» به جذب ۲۳ پروژه بزرگ فناوری پاک کمک کرد که نشاندهنده جذابیت بالای این کشور برای سرمایهگذاران بینالمللی است.
محیط نظارتی شفاف، ثبات سیاستی و همکاری نزدیک دولت و بخش خصوصی، دانمارک را به یکی از امنترین و جذابترین مقاصد سرمایهگذاری در حوزه انرژیهای پاک تبدیل کرده است.
چرا تجربه دانمارک مهم است؟
دانمارک نشان داده است که گذار به انرژیهای تجدیدپذیر تنها یک پروژه فناورانه نیست، بلکه یک تحول اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. ترکیب سیاستگذاری بلندمدت، مشارکت مردمی، نوآوری صنعتی و سرمایهگذاری هدفمند، این کشور را به الگویی الهامبخش برای سایر کشورها تبدیل کرده است؛ الگویی که ثابت میکند رسیدن به برق ۱۰۰ درصد پاک نه یک آرزو، بلکه هدفی دستیافتنی است.
اگر میخواهید تصویر جامعتری از روند جهانی گذار به انرژیهای تجدیدپذیر داشته باشید، پیشنهاد میکنیم گزارش کامل «۱۱ کشور پیشرو در استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر» را مطالعه کنید.
