بحران اقلیمی؛ ۴ میلیارد نفر در سال گذشته گرمای شدید را تجربه کردند

به گزارش تجارت نیوز، در سال‌های اخیر، بحران اقلیمی دیگر یک پیش‌بینی علمی نیست؛ بلکه یک واقعیت تلخ و روزمره است. بر اساس تازه‌ترین مطالعات بین‌المللی، میلیاردها نفر از مردم جهان در سال گذشته، گرمایی فراتر از تحمل تجربه کرده‌اند. این پدیده تنها یک هشدار محیط‌زیستی نیست، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت، امنیت و معیشت بشر است. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر خواهیم انداخت به یافته‌های علمی جدیدی که نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی، چگونه دمای زمین را به‌طور خطرناک و بی‌سابقه‌ای افزایش داده است.

چهار میلیارد نفر در معرض گرمای کشنده

بر اساس یک مطالعه گسترده که سه نهاد معتبر جهانی شامل سازمان «World Weather Attribution»، «Climate Central» و مرکز اقلیمی صلیب سرخ انجام داده‌اند، در بازه زمانی مه ۲۰۲۴ تا مه ۲۰۲۵، حدود چهار میلیارد نفر در جهان حداقل ۳۰ روز گرمای شدید اضافی را تجربه کرده‌اند. این رقم معادل نیمی از جمعیت جهان است؛ یعنی یک هشدار بزرگ برای تمام کشورها.

محققان با بررسی داده‌های دمایی از ۲۴۷ کشور و منطقه دریافتند که در ۱۹۵ کشور، تعداد روزهایی که گرمای آنها در دسته «شدید» قرار می‌گیرد، حداقل دو برابر شده است.

گرمای شدید چگونه تعریف می‌شود؟

برای سنجش گرمای غیرطبیعی، دانشمندان روزهایی را که دمای آنها از صدک ۹۰ میانگین دمای ۳۰ سال گذشته (۱۹۹۱ تا ۲۰۲۰) بیشتر بوده، به‌ عنوان «گرمای شدید» دسته‌بندی کردند. به عبارت ساده، اینها گرم‌ترین ۱۰ درصد روزهای سال‌های گذشته هستند که اکنون به وضعیت عادی جدید بدل شده‌اند.

مدل‌سازی علمی برای تعیین نقش انسان در بحران گرما

محققان با استفاده از مدل‌های اقلیمی، سناریویی فرضی را بررسی کردند که در آن انسان‌ها هیچ نقش فعالی در گرم کردن زمین نداشته باشند. سپس داده‌های واقعی سال گذشته را با این مدل‌ها مقایسه کردند. نتیجه این مقایسه روشن و هشداردهنده بود: بخش اعظم گرمای شدید فعلی مستقیماً ناشی از فعالیت‌های انسانی، به‌ویژه انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق سوزاندن سوخت‌های فسیلی است.

در برخی مناطق، تفاوت حیرت‌انگیز بود. برای مثال:

• جزیره آروبا در دریای کارائیب در سال گذشته ۱۸۷ روز گرمای شدید را ثبت کرد؛ در حالی که بدون تغییرات اقلیمی، تنها ۴۵ روز گرمای شدید پیش‌بینی می‌شد.

رویدادهای گرمایی خاص: از سودان جنوبی تا مدیترانه

در سال گذشته، محققان ۶۷ موج گرمای شدید در جهان را ثبت کردند و به‌ طور خاص روی چهار مورد تمرکز کردند:

1. آسیای مرکزی – مارس ۲۰۲۵
2. سودان جنوبی – فوریه ۲۰۲۵
3. مکزیک، ایالات متحده و آمریکای مرکزی – ژوئن ۲۰۲۴
4. حوضه مدیترانه – جولای ۲۰۲۴

در تمامی این موارد، تحلیل‌ها نشان داد تغییرات اقلیمی نه‌تنها احتمال وقوع موج‌های گرما را افزایش داده، بلکه شدت و دامنه آنها را نیز گسترده‌تر کرده است.

اروپا؛ قربانی مشخص بحران اقلیمی

اروپا به‌طور خاص از پیامدهای انسانی تغییرات اقلیمی آسیب دیده است. تابستان ۲۰۲۴، جنوب اروپا با موج گرما و آتش‌سوزی‌های مهیب روبه‌رو شد. به‌ویژه:

• یونان در ژوئن ۲۰۲۴ دمایی مرگبار را تجربه کرد که موجب تخلیه گردشگران و تعطیلی موقت مکان‌هایی مانند آکروپولیس شد.
• جنوب شرقی اروپا طولانی‌ترین موج گرمای خود را در ۱۳ روز متوالی تجربه کرد که ۵۵ درصد از منطقه را تحت تأثیر قرار داد.
• گرمای بی‌سابقه تابستان ۲۰۲۴ در اروپا، حدود ۴۷ هزار نفر را به کام مرگ کشاند.

تأثیرات گسترده بر سلامت، اقتصاد و زندگی روزمره

دکتر مریم زکریا، محقق در مرکز سیاست‌های محیط‌زیستی کالج امپریال لندن هشدار داد که تغییرات اقلیمی اکنون زندگی را در تمام قاره‌ها مختل کرده است. گرمای شدید، زنجیره‌ای از مشکلات را به همراه دارد:

• افزایش بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از گرما
• فشار مضاعف بر سیستم‌های بهداشتی
• افت محصولات کشاورزی و ناامنی غذایی
• کاهش بهره‌وری کاری
• اختلال در حمل‌ونقل عمومی و زیرساخت‌ها

نسل آینده در معرض تهدیدی جدی‌تر

گرمای شدید نه‌تنها مشکلی برای امروز، بلکه کابوسی برای فرداست. یک مطالعه اخیر نشان می‌دهد ۸۳ درصد از کودکان پنج‌ساله در مقایسه با نسل‌های قبلی، با موج‌های گرمایی شدیدتر و پرتکرارتر روبه‌رو خواهند شد. این یعنی رنج ناشی از گرما به شکلی بی‌وقفه ادامه خواهد داشت.

به نقل از یورونیوز، دکتر کریستینا دال، معاون علمی مرکز اقلیم‌شناسی تأکید می‌کند: «هیچ نقطه‌ای در زمین از تغییرات اقلیمی در امان نمانده است و گرما، مرگبارترین نتیجه آن است.» او می‌افزاید: «ما دانش کافی برای درک ریشه این بحران- یعنی سوخت‌های فسیلی- را داریم؛ اکنون زمان اقدام است.»

در نهایت، اگر اقدامات فوری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای صورت نگیرد، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۹۹، مرگ‌ومیر ناشی از گرما در اروپا به رقم تکان‌دهنده ۲۳ میلیون نفر برسد.

بحران اقلیمی نه در آینده‌ای دور، بلکه همین حالا در حال رقم زدن تراژدی انسانی در سراسر جهان است. باید این واقعیت را دید، پذیرفت و برای مهار آن متحد شد.