به گزارش تجارت نیوز، امروزه دیگر نمی‌توان از تغییرات اقلیمی به عنوان تهدیدی دوردست سخن گفت؛ این بحران زیست‌محیطی اکنون به واقعیتی انکارناپذیر تبدیل شده که آثارش را در صورتحساب‌های مواد غذایی، بازارهای جهانی، کشاورزی، و سفره مردم در سراسر دنیا می‌بینیم. از خشکسالی در برزیل گرفته تا سیل در استرالیا و موج گرما در هند، پدیده‌های اقلیمی شدید به طور مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت و امنیت غذایی جهانی تأثیر می‌گذارند.
درحالی‌که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان با بحران‌های متعدد روبه‌رو هستند، این سؤال مهم‌تر از همیشه مطرح می‌شود: آیا بحران اقلیمی، بحرانی غذایی نیز هست؟
تحلیل یک بحران چندلایه
افزایش دما = افزایش تورم مواد غذایی
بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که میانگین دمای جهانی رو به افزایش است و این گرما بر بازده محصولات کشاورزی، الگوهای کشت، سلامت دام، کیفیت آب، و در نهایت قیمت تمام‌شده مواد غذایی تأثیر مستقیم دارد. به گفته متخصصان، فقط یک موج گرمای شدید می‌تواند قیمت جهانی مواد غذایی را تا ۳ درصد افزایش دهد.
رابطه بین گرمایش زمین و تورم مواد غذایی، غیرخطی و پیچیده است. این یعنی هر افزایش جزئی در دمای هوا می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر زنجیره تأمین، قیمت و دسترسی به غذا داشته باشد.
آمارهای تکان‌دهنده از بازار جهانی
در چند سال گذشته، تغییرات اقلیمی باعث افزایش سرسام‌آور قیمت بسیاری از محصولات غذایی اساسی شده است. برخی از نمونه‌های ملموس از سراسر جهان عبارت‌اند از:
- کاکائو: در سال ۲۰۲۴، موج گرمای بی‌سابقه در غنا و ساحل عاج – که تأمین‌کننده ۶۰ درصد از کاکائوی جهان هستند – باعث شد قیمت جهانی کاکائو ۲۸۰ درصد افزایش یابد.
- قهوه: خشکسالی شدید در برزیل، بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه جهان، منجر به افزایش ۵۵ درصدی قیمت قهوه در اواسط سال ۲۰۲۴ شد. همچنین تعرفه‌های تجاری آمریکا قیمت قهوه کامبوج را تا ۶۲ درصد بالا برد.
- برنج: ژاپن در سال ۲۰۲۴ با افزایش ۴۸ درصدی قیمت برنج مواجه شد، عمدتاً به دلیل موج گرما و اختلال در چرخه‌های کشت.
- سیب‌زمینی: در هند، قیمت سیب‌زمینی در سال ۲۰۲۴ ۸۱ درصد افزایش یافت.
- کلم: در کره جنوبی، قیمت کلم در سال ۲۰۲۳ ۷۰ درصد رشد داشت.
- روغن زیتون: در اروپا، به‌ویژه اسپانیا و ایتالیا، قیمت روغن زیتون در سال ۲۰۲۴ به دلیل خشکسالی ۵۰ درصد گران‌تر شد.
- کاهو: سیل در استرالیا در سال ۲۰۲۲ باعث افزایش ۳۰ درصدی قیمت کاهو شد.
- آفریقا: در اتیوپی، به دلیل خشکسالی‌های متوالی، قیمت کلی مواد غذایی در سال ۲۰۲۳ ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد.
چرا کشورهای جنوبی بیشترین آسیب را می‌بینند؟
کشورهای جنوب جهان – شامل بخش‌های وسیعی از آفریقا، آمریکای جنوبی و جنوب آسیا – بیشترین فشار را از تغییرات اقلیمی متحمل می‌شوند. این مناطق معمولاً در کمربندهای گرمسیری قرار دارند و به طور طبیعی آسیب‌پذیرتر هستند. وابستگی شدید این کشورها به کشاورزی معیشتی و نبود زیرساخت‌های مقاوم، بحران را تشدید می‌کند.
نتیجه این فشارها، افزایش قیمت غذا، ناامنی غذایی، مهاجرت‌های اقلیمی، افزایش فقر و بی‌ثباتی اجتماعی است.
امنیت غذایی جهانی در گرو اقدام اقلیمی است
تغییرات اقلیمی دیگر صرفاً دغدغه‌ای برای کارشناسان نیست. این بحران را می‌توان در افزایش قیمت‌های سوپرمارکت، کاهش تولیدات کشاورزی، اختلال در زنجیره تأمین غذا و فشار اقتصادی بر مردم جهان به وضوح مشاهده کرد.
برای مقابله با این روند نگران‌کننده، نیاز به اقدامات فوری و جامع در سطح ملی و بین‌المللی وجود دارد:
- اجرای سیاست‌های کشاورزی پایدار و مقاوم در برابر تغییرات آب‌وهوایی
- حمایت از کشاورزان کوچک و ترویج فناوری‌های نوین کشاورزی
- سرمایه‌گذاری در محصولات مقاوم به خشکی و گرما
- ایجاد صندوق‌های آب‌وهوایی جهانی برای جبران خسارات در کشورهای آسیب‌پذیر
- اجرای دقیق مقررات کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
در کنار اقدامات دولتی، هر فرد نیز می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند: از کاهش ضایعات غذایی گرفته تا خرید محصولات محلی و حمایت از تولیدکنندگان پایدار.
آینده غذا در دستان ماست. اگر امروز اقدام کنیم، فردایی پایدارتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای نسل‌های آینده خواهیم ساخت.
