به گزارش تجارت نیوز، لوکزامبورگ، کشوری کوچک اما ثروتمند در قلب اروپا، طی یک دهه گذشته مسیر انرژی خود را بهطور اساسی تغییر داده است. این کشور که تا سالها بهشدت به سوختهای فسیلی وابسته بود، اکنون با سرعتی قابل توجه به سمت انرژیهای تجدیدپذیر حرکت میکند؛ مسیری که در چارچوب برنامه ملی کاهش ۵۵ درصدی انتشار گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۳۰ تعریف شده و نتایج آن از هماکنون قابل مشاهده است.
طبق دادههای رسمی، سهم انرژیهای بادی و خورشیدی در سبد انرژی لوکزامبورگ از ۹ درصد در حدود یک دهه پیش به بیش از ۶۰ درصد در سالهای اخیر رسیده است؛ رشدی که این کشور را به یکی از نمونههای موفق گذار انرژی در اتحادیه اروپا تبدیل کرده است.
انرژیهای تجدیدپذیر؛ ستون اصلی سیاست انرژی لوکزامبورگ
انرژیهای تجدیدپذیر در سالهای اخیر به یکی از محورهای اصلی سیاستگذاری انرژی در جهان تبدیل شدهاند. هدف اصلی این رویکرد، کاهش انتشار دیاکسیدکربن (CO₂)، افزایش امنیت انرژی و کاهش وابستگی به واردات سوختهای فسیلی است. لوکزامبورگ نیز با تکیه بر همین منطق، سرمایهگذاری گستردهای در توسعه منابع تجدیدپذیر انجام داده است.
این منابع عمدتا در تولید برق به کار میروند، اما نقش آنها در گرمایش ساختمانها، حملونقل و حتی برخی فرآیندهای صنعتی نیز رو به افزایش است. در این میان، استفاده از سوختهای زیستی تجدیدپذیر بهعنوان راهکاری نوظهور برای کربنزدایی از بخش حملونقل، جایگاه ویژهای در برنامههای این کشور دارد.
نکته مهم آن است که منظور از «انرژیهای تجدیدپذیر مدرن»، استفادههای سنتی و غیربهداشتی زیستتوده مانند سوزاندن چوب یا ضایعات کشاورزی به شیوههای قدیمی نیست؛ روشهایی که همچنان در برخی کشورهای در حال توسعه رواج دارند و سالانه موجب میلیونها مرگ ناشی از آلودگی هوا میشوند. این نوع مصرف زیستتوده در سناریوهای اقلیمی و برنامه خالص صفر آژانس بینالمللی انرژی، بهطور کامل برای حذف تدریجی هدفگذاری شده است.
سهم انرژیهای تجدیدپذیر در مصرف نهایی انرژی لوکزامبورگ
بر اساس شاخص هدف توسعه پایدار ۷.۲ (SDG 7.2)، سهم انرژیهای تجدیدپذیر مدرن در مصرف نهایی انرژی لوکزامبورگ در سال ۲۰۲۲ به ۲۳.۵ درصد رسید. این رقم نشاندهنده افزایش چشمگیر ۲۴۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۰۰ است؛ رشدی که حاصل ترکیبی از سیاستهای حمایتی، مشوقهای مالی و توسعه زیرساختهای انرژی پاک بوده است.
سوختهای زیستی و زبالهها؛ نقش مکمل در گذار انرژی
سوختهای زیستی و انرژی حاصل از زبالهها بخش دیگری از پازل انرژی تجدیدپذیر لوکزامبورگ را تشکیل میدهند. این سوختها که عمدتا از منابع گیاهی یا زبالههای شهری و صنعتی تولید میشوند، میتوانند برای تولید برق یا گرما مورد استفاده قرار گیرند و در مقایسه با سوختهای فسیلی، اثرات اقلیمی کمتری داشته باشند. در سال ۲۰۲۳، سهم سوختهای زیستی و زبالهها از کل مصرف نهایی انرژی لوکزامبورگ ۵.۹ درصد بود. نکته قابل توجه اینکه بخش حملونقل با سهم ۷۱ درصدی، بزرگترین مصرفکننده این نوع انرژیها در کشور به شمار میرود؛ موضوعی که نشاندهنده تمرکز لوکزامبورگ بر کاهش انتشار کربن در یکی از آلایندهترین بخشهای اقتصادی است.
جهش تولید برق تجدیدپذیر؛ از حاشیه به جریان اصلی
تحول واقعی در بخش برق رخ داده است. سهم انرژیهای تجدیدپذیر در تولید برق لوکزامبورگ در سال ۲۰۲۲ به ۸۵.۸ درصد رسید؛ رقمی که نسبت به سال ۲۰۰۰ بیش از ۱۱۱ درصد رشد را نشان میدهد. کاهش هزینه فناوریهایی مانند پنلهای خورشیدی و توربینهای بادی، نقش مهمی در این جهش ایفا کرده و باعث شده انرژیهای تجدیدپذیر به یکی از ارزانترین گزینهها برای تولید برق جدید تبدیل شوند.
در سال ۲۰۲۴، برق آبی با سهم ۵۸ درصدی بزرگترین منبع برق تجدیدپذیر غیر احتراقی در لوکزامبورگ بود. پس از آن، انرژی خورشیدی با ۲۱.۱ درصد و انرژی بادی با ۲۰.۶ درصد قرار دارند؛ ترکیبی متوازن که هم پایداری شبکه را افزایش میدهد و هم ریسک نوسانات تولید را کاهش میکند.
برق از سوختهای زیستی و زباله؛ استفاده هوشمند از منابع موجود
علاوه بر منابع غیر احتراقی، بخشی از برق تجدیدپذیر لوکزامبورگ از سوختهای زیستی و زبالهها تامین میشود. در سال ۲۰۲۴، سوختهای زیستی جامد اولیه با سهم ۷۹.۱ درصد، منبع اصلی در این بخش بودند. پس از آن، بیوگازها با ۱۱.۳ درصد و زبالههای شهری تجدیدپذیر با ۹.۵ درصد قرار دارند. این رویکرد نهتنها به کاهش دفن زباله کمک میکند، بلکه تولید انرژی را نیز به چرخه اقتصاد چرخشی پیوند میزند.
گرمای تجدیدپذیر؛ چالش بزرگِ پیشرو
در بخش گرمایش، انرژیهای تجدیدپذیر هنوز با چالشهایی روبهرو هستند. اگرچه سیاستهایی مانند جایگزینی دیگهای گازی و نفتی با پمپهای حرارتی کممصرف در حال گسترش است، اما برخی فرآیندهای صنعتی به دماهایی نیاز دارند که فناوریهای تجدیدپذیر فعلی بهسختی میتوانند تأمین کنند.
با این حال، در سال ۲۰۲۴، سوختهای زیستی جامد اولیه حدود ۹۸ درصد از کل تولید گرما از منابع تجدیدپذیر و زباله در لوکزامبورگ را به خود اختصاص دادند؛ آماری که نشان میدهد این کشور فعلا بیشترین تکیه را بر زیستتوده برای تأمین گرمای پاک دارد.
الگویی کوچک با پیام بزرگ
تجربه لوکزامبورگ نشان میدهد که حتی کشورهایی با سابقه وابستگی بالا به سوختهای فسیلی نیز میتوانند در مدتزمانی نسبتا کوتاه، مسیر انرژی خود را تغییر دهند. افزایش سهم انرژیهای تجدیدپذیر به بیش از ۶۰ درصد، رشد تولید برق پاک تا نزدیک ۸۶ درصد و هدفگذاری شفاف برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای، این کشور را به الگویی الهامبخش در گذار انرژی تبدیل کرده است.
در شرایطی که بحران اقلیمی و نوسانات بازار انرژی همچنان ادامه دارد، مسیر لوکزامبورگ نشان میدهد که سرمایهگذاری هوشمندانه در انرژیهای تجدیدپذیر نهتنها یک انتخاب زیستمحیطی، بلکه یک تصمیم اقتصادی و راهبردی است.
اگر میخواهید تصویر جامعتری از روند جهانی گذار به انرژیهای تجدیدپذیر داشته باشید، پیشنهاد میکنیم گزارش کامل «۱۱ کشور پیشرو در استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر» را مطالعه کنید.
