سرمایه‌گذاری سبز؛ از باتری‌ها تا سامانه‌های ذخیره‌سازی

به گزارش تجارت نیوز، وقتی برق خورشیدی و بادی در سراسر جهان رکورد می‌زنند، بخش کلیدی بعدی «چگونگی ذخیره آن» است، نه صرفا تولید بیشتر. سامانه‌های باتری و ذخیره‌سازی انرژی (BESS) اکنون به ستون فقرات گذار به انرژی پاک تبدیل شده‌اند. بازاری که ارزشش امروز در میلیاردها دلار است و تا پایان دهه با رشدی چشمگیر همراه خواهد بود.

چرا ذخیره‌سازی انرژی تبدیل به ستون فقرات گذار شد؟

سیستم‌های تولید تجدیدپذیر مانند خورشید و باد، ذاتی نوسان‌پذیر دارند؛ یعنی وقتی خورشید می‌تابد یا باد می‌وزد، تولید می‌کنند. برای اینکه شبکه برق پایدار و مطمئن باشد، باید بتوان انرژی تولید شده را در زمان مناسب ذخیره و در زمان نیاز آزاد کرد. با توجه به گزارش آژانس بین المللی انرژی ، بازار باتری و ذخیره‌سازی فعلی با هدف «کاهش قطع برق، افزایش انعطاف شبکه و کنترل قیمت‌ها» در حال رشد است. بنابراین، ذخیره‌سازی نه فقط یک تکمیل‌کننده تولید است، بلکه عنصر حیاتی طراحی آینده انرژی است.

بازار جهانی باتری‌ها در مسیر انفجار سرمایه

ارقام جهانی تصویری شفاف از یک انقلاب فناورانه ترسیم می‌کنند. ارزش بازار جهانی سیستم‌های باتری ذخیره‌سازی تا سال ۲۰۳۰ ممکن است به ۱۵۰ میلیارد دلار برسد. در برخی برآوردها، مجموع بازار ذخیره‌سازی انرژی در همان سال از ۴۶۰ میلیارد دلار عبور می‌کند. در بخش تخصصی‌تر، بازار باتری‌های ثابت لیتیوم-یون در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰۸ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده و با رشد سالانه نزدیک به ۱۸ درصد، در مسیر صعودی قرار دارد. این اعداد نشان می‌دهد ذخیره‌سازی انرژی دیگر یک حاشیه فنی نیست؛ بلکه صحنه اصلی رقابت سرمایه و فناوری در جهان آینده است.

سرمایه‌گذاران با چه موانعی روبه‌رو هستند؟

با وجود این چشم‌انداز درخشان، مسیر سرمایه‌گذاری در ذخیره‌سازی چندان هم بدون مانع نیست. هزینه بالای اولیه، دسترسی دشوار به مواد خامی مانند لیتیوم و کبالت، نیاز به زیرساخت‌های شبکه‌ای و پیچیدگی‌های مقرراتی از جمله چالش‌های اصلی‌اند. تحلیل‌های بلومبرگ‌ان‌ای‌اف نشان می‌دهد که در بسیاری از کشورها، مجوزدهی پروژه‌های ذخیره‌سازی بزرگ هنوز کند است و مدل‌های تجاری پایدار برای بازیابی هزینه‌ها نیاز به نوآوری دارند. سرمایه‌گذاری موفق در این حوزه فقط خرید باتری نیست، بلکه طراحی مدل اقتصادی و خدماتی است که بتواند انرژی را هوشمندانه وارد شبکه و بازار کند.

نقطه عطف ایران؛ از پتانسیل‌های ذخیره‌سازی تا فرصت‌های سرمایه‌گذاری

ایران با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و ظرفیت بالای تولید برق خورشیدی، یکی از مستعدترین مناطق جهان برای توسعه سامانه‌های ذخیره انرژی است. با این حال، زیرساخت‌های فنی و مالی این بخش هنوز عقب‌تر از ظرفیت تولید تجدیدپذیر کشور حرکت می‌کنند. در صورت تدوین سیاست‌های تشویقی، وام‌های سبز و سازوکارهای سرمایه‌گذاری مشترک، بازار ذخیره‌سازی انرژی می‌تواند به حلقه گمشده تحول سبز ایران تبدیل شود. چنین حرکتی نه‌تنها شبکه برق کشور را پایدارتر می‌کند، بلکه مسیر تازه‌ای برای سرمایه‌گذاری‌های فناورانه و صادرات دانش فنی باز خواهد کرد.

ذخیره‌سازی انرژی دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورت دنیای پساکربن است. بازاری که امروز میلیاردها دلار در آن جریان دارد، فردا تعیین‌کننده قدرت صنعتی و پایداری کشورها خواهد بود. ایران نیز در آغاز این مسیر ایستاده است. اکنون زمان آن رسیده که سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران ایرانی، باتری‌های بزرگ را نه به‌عنوان ابزار، بلکه به‌عنوان راهبرد ملی انرژی ببینند.