به گزارش تجارت نیوز، با شتاب گرفتن تغییرات اقلیمی و افزایش بحران کمبود منابع آب و غذا، آسیای مرکزی به یکی از مناطق به‌شدت آسیب‌پذیر در برابر گرمایش جهانی تبدیل شده است.
همایش بین المللی تغییرات اقلیمی سمرقند، با حضور رهبران پنج کشور آسیای مرکزی و مقامات بلندپایه اتحادیه اروپا، صحنه‌ای مهم برای بررسی وضعیت بحرانی این منطقه و تعیین مسیرهای همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با این بحران بود.
سخنان رهبران منطقه و اتحادیه اروپا، زنگ خطر جدی برای آینده این منطقه به‌ویژه در زمینه امنیت غذایی، منابع آب، بیابان‌زایی و توسعه پایدار به صدا درآورد.
آسیای مرکزی؛ منطقه‌ای در معرض تهدیدات اقلیمی جدی
در این همایش، کارشناسان و سران کشورها هشدار دادند که آسیای مرکزی سال‌به‌سال گرم‌تر می‌شود، در حالی که منابع آبی رو به کاهش هستند و همین موضوع به طور مستقیم امنیت غذایی منطقه را تهدید می‌کند.
شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان، با لحنی جدی نسبت به بحران آینده هشدار داد و گفت:
«زمین‌های حاصلخیز در حال کاهش هستند و جمعیت منطقه رو به افزایش است. در ۲۵ سال آینده، جمعیت آسیای مرکزی می‌تواند از مرز ۱۰۰ میلیون نفر عبور کند. این در حالی است که بیش از ۲۰ درصد از زمین‌های منطقه در حال حاضر در معرض تخریب قرار دارند و در آینده، میزان محصولات کشاورزی ممکن است تا یک‌سوم کاهش یابد.»
کمبود آب؛ تهدیدی همزمان برای طبیعت، کشاورزی و زندگی
کارشناسان تاکید کردند که آب، پایه و اساس امنیت غذایی و توسعه پایدار است. با کاهش منابع آبی، تولید غذا با مشکل روبه‌رو می‌شود و بیابان‌زایی گسترش پیدا می‌کند.
در همین راستا، ایجاد راهکارهای نوین برای صرفه‌جویی در مصرف آب، مدیریت منابع و احیای زمین‌های تخریب‌شده یکی از محورهای کلیدی این نشست بود.
همکاری آسیای مرکزی با اتحادیه اروپا؛ یک مشارکت استراتژیک جدید
این رویداد ادامه‌ای بر نشست آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا بود که هدف آن ارتقای سطح همکاری‌های استراتژیک بین این دو منطقه است.
اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و آنتونیو کاستا، رئیس شورای اروپا نیز حضور داشتند و به‌روشنی تاکید کردند که اتحادیه اروپا در کنار کشورهای آسیای مرکزی خواهد ایستاد.
فون در لاین اعلام کرد: «ما وارد یک مشارکت استراتژیک جدید می‌شویم که در آن امنیت اقلیمی، حفاظت از طبیعت، انرژی پاک و مدیریت منابع آب در اولویت قرار دارد.»
او همچنین از پیوستن کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان به تعهد جهانی برای دو برابر کردن بهره‌وری انرژی و سه برابر کردن ظرفیت انرژی تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ خبر داد.
پروژه‌های اتحادیه اروپا برای مقابله با بیابان‌زایی
اتحادیه اروپا با پروژه‌های عملی به کمک آسیای مرکزی آمده است. از جمله این پروژه‌ها:
- ایجاد کمربند سبز در اطراف دریای آرال که اکنون تبدیل به بیابانی نمکی شده است.
- کمک به کشاورزان برای استفاده از فناوری‌های جدید صرفه‌جویی در مصرف آب.
- استفاده از ماهواره‌ها برای پایش خاک و توسعه گیاهان مقاوم به خشکسالی.
- سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی پاک مانند سدهای “روگون” در تاجیکستان و “کامباراتا” در قرقیزستان.
این پروژه‌ها نه‌تنها در تامین انرژی نقش دارند بلکه زیرساخت‌هایی برای تولید هیدروژن پاک، برق‌رسانی به مسیرهای حمل و نقل و توسعه صنایع سبز فراهم می‌کنند.
نماد بحران؛ دریای آرال، از دریاچه‌ای سرسبز تا کویری خشک
دریای آرال به عنوان مثال بارز از فاجعه محیط‌زیستی، نقطه تمرکز احساسی این مجمع بود. این دریاچه زمانی چهارمین دریاچه بزرگ جهان با ۶۸۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت بود، اما به دلیل سیاست‌های نادرست آبیاری در دوره شوروی و مصرف بی‌رویه منابع، امروز تنها ۸۰۰۰ کیلومتر مربع از آن باقی مانده است.
شوری آب آن بسیار بالا رفته و حیات طبیعی‌اش تقریباً از بین رفته است. این نمونه‌ای هشداردهنده از تأثیر مستقیم دخالت‌های انسانی بر محیط زیست است.
فرصتی برای نجات، قبل از آنکه دیر شود
به گزارش یورونیوز، همایش بین المللی تغییرات اقلیمی سمرقند نشان داد که تهدید تغییر اقلیم برای آسیای مرکزی واقعی، فوری و جدی است. اما در کنار این تهدید، امید نیز وجود دارد. همکاری منطقه‌ای و مشارکت بین‌المللی، به‌ویژه با اتحادیه اروپا، می‌تواند زمینه‌ساز تحول و احیای منابع طبیعی منطقه باشد.
همراهی کشورهای آسیای مرکزی با اتحادیه اروپا در برنامه‌های مشترک برای مدیریت منابع آب، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، تقویت امنیت غذایی و احیای زمین‌های تخریب‌شده، نه‌تنها برای این منطقه بلکه برای آینده سیاره زمین ضروری است.
اکنون زمان آن است که تصمیم‌گیران، جامعه مدنی و بخش خصوصی با هم برای نجات آسیای مرکزی از بیابان‌شدن، بحران غذایی و کم‌آبی همکاری کنند. جهان فقط یک زمین دارد و آسیای مرکزی بخشی مهم از آن است.
