حذف دلار در روسیه چقدر امکان‌پذیر است؟

بانک‌های مرکزی برای مدیریت ذخایر ارزی کشور، عوامل متعددی از جمله ثبات، نقدینگی و بازده را می‌سنجند و به این ترتیب بیشتر سیاست‌گذاران در بانک‌ها تمایل به ذخیره دلار دارند. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، دلار 62 درصد از ذخایر ارزی جهان را به خود اختصاص داده است. با این حال بانک مرکزی روسیه به دلیل مسائل ژئوپولتیک، سیاست حذف دلار از مبادلات و کاهش آن در ذخایر ارزی این کشور را اتخاذ کرده است.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از اکونومیست ، بانک مرکزی این کشور در گزارش نهم ژانویه خود اعلام کرد که در بهار گذشته، 100 میلیارد دلار از ذخایر ارزی دلاری‌اش را به یوان و یورو تبدیل کرده است.

این در حالی است که در اواخر سال 2017، دلار تقریبا 430 میلیارد دلار از ذخایر ارزی این کشور را تشکیل می‌داد. 6 ماه بعد تنها 22 درصد از ذخایر ارزی این کشور به شکل دلار بود. در حال حاضر، یوان 15 درصد از ذخایر ارزی روسیه را تشکیل می‌دهد که به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. این میزان از ذخایر ارزی به شکل یوان، 10 برابر بیشتر از متوسط ذخایر یوان در بانک‌های مرکزی جهان است و این مساله، اهمیت روبه‌رشد چین برای اقتصاد روسیه را نشان می‌دهد.

اتخاذ چنین سیاست‌هایی از سوی بانک مرکزی روسیه در واکنش به اخبار مرتبط با تحریم‌های آمریکا علیه روسیه است. در آپریل 2018، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تحریم‌هایی را علیه چند شخص حقیقی از جمله آلگ دریپاسکا، مدیرعامل شرکت آلومینیوم روسال (Rusal) و ویکتور وکسلبرگ از سهام‌داران بزرگ این کمپانی و همچنین برخی دیگر از شرکت‌های آلومینیومی روسی وضع کرد.

به دنبال این اقدام دولتمردان آمریکایی، بازارها در روسیه سقوط کرد و روبل نیز بار دیگر ارزش خود را از دست داد. مقامات آمریکایی همچنین تهدید کرده‌اند که با اقدامات سختگیرانه دیگری، محدودیت‌هایی در جهت خرید و فروش اوراق قرضه برای روسیه ایجاد می‌کنند.

ولادیمر پوتین برنامه‌های دولت برای کاهش دلار در اقتصاد روسیه را تایید کرده و قصد دارد شرکت‌های روسی را تشویق به انجام معاملات از طریق ارزهای دیگر کند. آندره کوستین، رئیس بانک دولتی VTB که خود تحت تحریم‌های آمریکاست، به شرکت‌های روسی توصیه کرده تا از فهرست بورس‌های خارجی خارج شده و در بورس داخلی فعالیت کنند.

برخی از شرکت‌های روسی در حال آزمایش این روند هستند. در ماه آگوست، مدیرعامل الروسا (Alrosa)، شرکت بزرگ استخراج الماس، اعلام کرده است که مشتریان چینی و هندی می‌توانند معاملات خود را از طریق روبل انجام دهند. همچنین، در ماه نوامبر، وزارت دارایی روسیه برای اولین بار از سال 2013 تاکنون، اوراق قرضه به ارزش یک میلیارد یورو منتشر کرد.

با این حال، به عقیده نویسنده، سیاست‌ها و برنامه‌های دولت روسیه برای حذف دلار در نهایت برخلاف واقعیت‌های بازار و اقتصاد جهانی است.

به گفته مدیر شرکت چند ملیتی بانکداری آی‌ان‌جی (ING)، بانک مرکزی این کشور دست‌کم باید 65 میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را به شکل دلار نگهداری کند. چرا که بانک مرکزی دست‌کم به 65 میلیارد دلار ذخایر دلاری برای پوشش بدهی‌های وزارت امور خارجه که ذخایر ارزی را در حساب‌های بانک مرکزی نگهداری می‌کند، نیاز دارد.

علاوه بر آن، اقتصاد روسیه به شدت وابسته به صادرات کالا است که عمدتا به شکل دلار انجام می‌شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهد، تقریبا 70 درصد از صادرات این کشور از طریق دلار معامله می‌شود. اگرچه سهم یوان و روبل در معاملات این کشور به طرز قابل توجهی افزایش یافته، با این حال، به گفته وزارت دارایی این کشور، سه‌چهارم تجارت دوجانبه روسیه با چین همچنان از طریق دلار انجام می‌شود.

به این ترتیب، به باور نویسنده به نظر می‌رسد حذف دلار از معاملات در روسیه چندان هم ساده نخواهد بود.

جدیدترین مطالب این نشریه انگلیسی را می‌توانید در سلسله گزارش‌های اکونومیست ملاحظه کنید.