به گزارش تجارت نیوز، در جهانی که آثار تغییرات اقلیمی روزبه‌روز آشکارتر می‌شود، توجه دانشمندان و سیاست‌گذاران به مسئولیت شرکت‌های بزرگ آلاینده بیش از پیش افزایش یافته است. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که اکنون می‌توان خسارات مالی ناشی از فعالیت‌های شرکت‌های بزرگ سوخت فسیلی را با دقت محاسبه کرد. این یافته می‌تواند به تغییر قوانین زیست‌محیطی و پیگیری‌های قضایی علیه آلاینده‌های بزرگ منجر شود و آنها را وادار کند هزینه واقعی تخریب محیط زیست را بپردازند.
مطالعه‌ای تازه که در نشریه معتبر Nature منتشر شده، نشان می‌دهد ۱۱۱ شرکت بزرگ فعال در حوزه انرژی‌های فسیلی طی دهه‌های اخیر حدود ۲۸ تریلیون دلار خسارت آب و هوایی به جهان وارد کرده‌اند. این مبلغ، معادل تقریباً کل تولید ناخالص داخلی آمریکا در یک سال است و نقش چشمگیر این شرکت‌ها در بحران اقلیمی کنونی را برجسته می‌کند.
بخش عمده‌ای از این خسارت‌ها- بالغ بر نیمی از آن- تنها به ۱۰ غول بزرگ سوخت فسیلی نسبت داده می‌شود، از جمله آرامکو (عربستان سعودی)، گازپروم (روسیه)، شورون، اکسون موبیل، بریتیش پترولیوم (بی‌پی)، شل، شرکت ملی نفت ایران و پمکس. در رأس این فهرست، آرامکو و گازپروم هر کدام بیش از ۲ تریلیون دلار خسارت گرمایی به کره زمین تحمیل کرده‌اند.
چگونه خسارت‌ها محاسبه شدند؟
محققان برای اولین بار موفق شدند با استفاده از هزار شبیه‌سازی رایانه‌ای و تحلیل داده‌های مربوط به ۱۳۷ سال گذشته، انتشار گازهای گلخانه‌ای به وسیله این شرکت‌ها را به افزایش دمای جهانی و در نتیجه به خسارات اقتصادی تبدیل کنند. این روش، با استفاده از مقایسه بین یک زمین آلوده و یک زمین بدون این آلاینده‌ها، تغییرات دما و پیامدهای اقتصادی ناشی از آن را محاسبه کرده است.
بر اساس یافته‌های این تیم تحقیقاتی، تنها آلودگی تولید شده به وسیله شرکت شورون، منجر به افزایش ۰.۰۲۵ درجه سانتی‌گرادی دمای زمین شده است. این میزان تغییر کوچک در دمای جهانی، اثر اقتصادی بسیار بزرگی به همراه دارد که شامل کاهش بهره‌وری کشاورزی، افزایش هزینه‌های سلامت و تخریب زیرساخت‌های حیاتی بر اثر رویدادهای شدید آب و هوایی می‌شود.
نقش این تحقیقات در قوانین محیط‌زیستی و دعاوی حقوقی
یکی از مهم‌ترین نتایج این مطالعه، فراهم کردن ابزارهای علمی قوی برای پیگیری قانونی آلاینده‌هاست. تاکنون، پیگیری‌های حقوقی علیه شرکت‌های بزرگ آلاینده به دلیل نبود مستندات دقیق علمی با دشواری روبه‌رو بوده است. اما اکنون با این شواهد، می‌توان ارتباط مستقیم میان انتشار گازهای گلخانه‌ای یک شرکت خاص و آسیب‌های اقلیمی وارده را نشان داد.
کریستوفر کالاهان، نویسنده اصلی این پژوهش، تاکید کرده این نتایج می‌تواند بنیان بسیاری از نظریه‌های مسئولیت‌پذیری را تقویت و در نهایت شرکت‌ها را ملزم به پرداخت خسارات وارده کند.
واکنش‌ها به تحقیق جدید
به نقل از یورونیوز، در حالی که برخی از شرکت‌های مورد مطالعه از اظهار نظر در مورد این تحقیق خودداری کرده‌اند، کارشناسان محیط زیست از این یافته‌ها استقبال کرده‌اند. فریدریک اتو، دانشمند برجسته اقلیم‌شناسی از کالج امپریال لندن، گفته است روش‌های استفاده‌شده در این تحقیق بسیار قوی و معتبر هستند و اگر از جانب گروه‌های بیشتری دنبال شود، می‌تواند پایه‌های علمی دعاوی مسئولیت اقلیمی را تقویت کند.
هرچند هنوز هیچ پرونده قضایی‌ای در زمینه مسئولیت اقلیمی علیه شرکت‌های بزرگ با موفقیت کامل به سرانجام نرسیده است، اما با شواهد علمی جدید، امید بیشتری به تغییر در این زمینه وجود دارد.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد دوران انکار مسئولیت آلاینده‌های بزرگ به پایان رسیده است. اکنون شواهد قوی و روش‌های علمی دقیقی وجود دارد که می‌تواند نقش شرکت‌های بزرگ سوخت فسیلی را در بحران اقلیمی جهان به صورت مشخص و قابل پیگیری اثبات کند. اگر این یافته‌ها به رسمیت شناخته شوند، می‌توان انتظار داشت در آینده شاهد پیگیری‌های قانونی گسترده‌تر و تغییرات اساسی در سیاست‌های محیط‌زیستی جهانی باشیم. در این مسیر، نه تنها امکان پاسخگو کردن آلاینده‌ها فراهم می‌شود، بلکه فرصت بهتری برای جبران خسارات به آسیب‌دیدگان تغییرات اقلیمی ایجاد خواهد شد.
