به گزارش تجارت نیوز، تابستان ۲۰۲۵ برای اروپا با چالشی بزرگ آغاز شد: موج گرمای شدید، دمای هوا را در بسیاری از مناطق از مرز ۴۰ درجه سانتی‌گراد عبور داد و سیستم‌های برق را با فشار بی‌سابقه‌ای مواجه کرد. اما همزمان، همین تابش شدید آفتاب موجب رشد کم‌سابقه تولید برق خورشیدی شد؛ عاملی که در کنار زیرساخت‌های ارتباطی قوی میان کشورها، مانع بروز خاموشی‌های گسترده شد.
گزارشی از اندیشکده انرژی EMBER نشان می‌دهد که چگونه انرژی خورشیدی نقشی کلیدی در عبور موفق شبکه‌های برق اروپایی از «آزمون استرس گرمایی» ایفا کرده است.
تقاضای برق چگونه افزایش یافت؟
در پی بالا رفتن دمای هوا، استفاده از کولرهای گازی در سراسر اروپا افزایش یافت و تقاضای روزانه برق تا ۱۴ درصد نسبت به هفته پیش‌تر بیشتر شد:
- اسپانیا: افزایش تقاضا تا ۱۴ درصد
- فرانسه: افزایش تقاضا ۹ درصد
- آلمان: افزایش تقاضا ۶ درصد
در بازه زمانی ۲۸ ژوئن تا ۲ ژوئیه، دمای روزانه در کشورهای آلمان، اسپانیا و فرانسه به طور میانگین بین ۳۴ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد بود و در برخی نقاط از ۴۰ درجه نیز عبور کرد. این شرایط، شبکه‌های برق را تحت فشار شدید قرار داد.
انرژی خورشیدی؛ ناجی خاموشی‌های احتمالی
همزمان با این موج گرما، تولید برق خورشیدی در اتحادیه اروپا به رکوردی جدید دست یافت. در ژوئن ۲۰۲۵، ۴۵ تراوات ساعت برق خورشیدی تولید شد؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۲ درصد افزایش داشته است.
در اوج روزهای گرم، خورشید تا حدود ۵۰ گیگاوات برق در آلمان تولید کرد که ۳۳ تا ۳۹ درصد از کل مصرف برق این کشور را تشکیل می‌داد. این برق خورشیدی ارزان، پاک و بومی باعث شد شبکه‌های برق در روزهای بحرانی پایدار باقی بمانند.
چالش نیروگاه‌های حرارتی در برابر گرما
بر خلاف نیروگاه‌های خورشیدی، بسیاری از نیروگاه‌های حرارتی در گرما دچار مشکل شدند. به عنوان نمونه:
- در فرانسه، از میان ۱۸ نیروگاه هسته‌ای، ۱۷ نیروگاه به دلیل افزایش دمای رودخانه‌ها با کاهش ظرفیت مواجه شدند.
- در سوئیس، ظرفیت نیروگاه هسته‌ای «بزناو» به دلیل افزایش دمای رودخانه «آر» به ۲۵ درجه سانتی‌گراد، به نصف کاهش یافت.
- در لهستان، دولت ناچار شد در ۲ ژوئیه، یک «بسته ضد خاموشی» برای محافظت از شبکه برق ارائه دهد.
- در ایتالیا، گرمای بیش از حد کابل‌ها علت احتمالی قطعی برق در ۱ ژوئیه اعلام شد.
چرا قیمت برق به‌شدت بالا رفت؟
افزایش مصرف در عصر هنگام و نبود ذخیره کافی برق پس از غروب آفتاب باعث افزایش چشمگیر قیمت‌ها شد. میانگین قیمت روزانه برق طی یک هفته به‌صورت زیر افزایش یافت:
- آلمان: افزایش ۱۷۵ درصد
- فرانسه: افزایش ۱۰۸ درصد
- لهستان: افزایش ۱۰۶ درصد
- اسپانیا: افزایش ۱۵ درصد
در اوج مصرف شبانه در ۱ ژوئیه:
- قیمت در لهستان به بیش از ۴۷۰ یورو/مگاوات‌ساعت
- قیمت در آلمان به حدود ۴۰۰ یورو/مگاوات‌ساعت رسید.
چگونه شبکه‌های برق اروپا از فروپاشی نجات یافتند؟
یکی از مهم‌ترین عوامل نجات شبکه‌ها، کابل‌های ارتباطی بین‌کشوری (interconnectors) بودند که امکان انتقال برق از مناطق با مازاد تولید به مناطق نیازمند را فراهم کردند.
با انتقال هوشمند انرژی در لحظاتی که شهرهایی چون مادرید (۲۹ ژوئن)، پاریس (۱ جولای)، برلین و ورشو (۳ جولای) دچار اوج گرما و مصرف شدند، از قطع برق در سطح گسترده جلوگیری شد.
گام بعدی چیست؟
اگرچه خورشید اروپا را در این موج گرما نجات داد، اما زیرساخت‌های انرژی قاره برای مقابله با گرمایش آینده هنوز کافی نیست.
برای اطمینان از پایداری شبکه‌ها در آینده، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند:
- افزایش ذخیره‌سازی برق با باتری‌های بزرگ
- بهبود انعطاف‌پذیری تقاضا، یعنی جابه‌جایی مصرف غیرضروری به ساعات کم‌باری
- سرمایه‌گذاری در «جزایر انرژی تجدیدپذیر»: پروژه‌هایی که در آن‌ها مزارع خورشیدی و بادی قادرند بدون نیاز به ولتاژ خارجی، شبکه را از صفر راه‌اندازی کنند.
به عنوان مثال، پروژه اخیر اپراتور سیستم ملی بریتانیا (NESO) نشان داد که استفاده از اینورترهای پیشرفته می‌تواند در شرایط قطع سراسری، شبکه را مجدداً فعال کند.
موج گرمای بی‌سابقه تابستان ۲۰۲۵، زنگ خطری جدی برای زیرساخت‌های انرژی اروپا بود. با اینکه برق خورشیدی توانست شبکه‌ها را از سقوط نجات دهد، اما ادامه روند گرمایش زمین، وقوع موج‌های گرما و بحران‌های انرژی شدیدتر را در آینده حتمی می‌کند.
حالا زمان آن فرا رسیده که اروپا نه‌تنها به توسعه ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر ادامه دهد، بلکه بر ذخیره‌سازی، انعطاف‌پذیری مصرف و خودکفایی زیرساختی نیز سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام دهد. تنها در این صورت است که قاره سبز می‌تواند در برابر بحران اقلیمی، تاب‌آوری لازم را داشته باشد.
