با عقبنشینی گروههای بزرگ، کوچکترها نمایش بهتری را نشان دادند. علاوه بر اینکه بازار سهام در سال گذشته نسبت به تورم و بازارهای موازی جا ماند؛ در بطن بازار سهام نیز نمادهای کوچک نسبت به نمادهای بزرگ و شاخصساز عملکرد ضعیفی را ثبت کردند.
بازار سرمایه در نخستین روزهای سال جدید با روندی متناقض و فضایی ملتهب مواجه شد. درحالی که انتظارات مثبت از گزارشهای مالی شرکتها و آرامش نسبی در فضای سیاسی میتوانست به بهبود شاخصها بینجامد، شوک منفی بازارهای جهانی و ابهامات در مذاکرات هستهای، بورس تهران را با فشار فروش سنگین مواجه کرد.
نرخ بهره نیز از جمله عوامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه است، در صورتیکه نرخ بهره کاهش یابد و سایر متغیرها از جمله نرخ تورم ثابت باقیبمانند، بخشی از نقدینگی به سمت بازارهایی چون طلا، ارز و تا حدودی بازار سرمایه حرکت خواهد کرد. البته باتوجه بهعملکرد ضعیف بازار سرمایه در چند سالاخیر، شاید کمترین جذابیت را در مقایسه با سایر بازارها داشتهباشد، اما همچنان میتوان انتظار داشت بخشی از سرمایههای هوشمند وارد بورس شود.
افت شاخصکل، تغییر رفتار معاملهگران از خرید بهفروش و فرار نقدینگی حقیقی از سهام دلاری، همه نشانههایی از بیاعتمادی و نااطمینانی فزاینده نسبت به آینده بازار سرمایه است. درحالیکه در ابتدای سالجدید امیدهایی به بازگشت رونق در بورس وجود داشت، بهنظر میرسد ترکیب فشارهای بیرونی و عدمشفافیت در داخل، مسیر بازار را به سمت رکود و فرسایش سرمایهها سوق دادهاست.
بورس تهران، تحتتاثیر چند متغیر مهم، با ریسکهای بزرگتری همراه شدهاست. علاوهبر سیاستگذاریهای داخلی، شوک قیمتی در بازارهای جهانی نیز گریبان بازار سهام را فشرده است، با اینحال سیاستهایی که موجبات رکود در اقتصاد جهانی را فراهم آوردهاست، به کاهش درآمدهای نفتی دولت خواهد انجامید.
بر اساس اظهارات تحلیلگران اقتصادی، تب دلار در هفته نخست فروردین و اظهارات گوناگون پیرامون وضعیت سیاست خارجی کشور مهمترین متغیرهای اثرگذار بر روند بازارها محسوب میشوند. رفتار ضد و نقیض سه بازار سهام، ارز و طلا در روزهای آخر اسفند نیز متاثر از همین دو عامل شکل گرفت. هر سه بازار فراتر از انتظارات ظاهر شدند.
مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار در گزارشی ضمن بررسی روند یک ساله مجموع ارزش سبد سرمایهگذاری خارجی اعلام کرد: ارزش سبد سرمایهگذاران خارجی فعال در بورس و فرابورس، در پایان بهمن ماه امسال، در مقایسه با مدت مشابه پارسال، با رشد بیش از ۲۳ درصدی همراه بوده است.
شاخصهای دلاری بورس همچنان نتوانستند با رشد دلار هماهنگ شوند. ارزش کل بازار سرمایه به کمتر از ۱۱۰ میلیارد دلار رسید که نشان از عدم همراهی بورس با سایر بازارهاست. این در حالی بود که از مهرماه تا بهمن ماه بورس رشد مختصری را تجربه کرد، اما پس از بهمنماه و با افزایش نرخ ارز، این رشد تا حدودی ناپدید شد.
تجربه نشان میدهد، اخبار و سیگنالهای برآمده از هر خبر مرتبط با وضعیت سیاست خارجی کشور و مباحث مربوط به مذاکره ایران و غرب، به تصمیمگیریهای سرمایهگذاری مجزا و جدیدی در بورس تهران منجر شده و امید و انتظارات متفاوت سهامداران از نتایج مذاکرات و بهتبع آن اثراتش بر اقتصاد و صنایع مختلف کشور، همواره باعث شده است تا معاملات سهام در این دورههای زمانی با هیجانات خاص خود همراه باشد.
بازار به دلیل پیشخورکردن اثرات منفی اخبار مذاکرات و سیاستهای خارجی، اکنون آمادگی بیشتری برای واکنش به اخبار مثبت دارد. گزارشهای ۱۲ماهه شرکتها، بهویژه در گروههای صادراتمحور و بانکی، میتواند محرک اصلی رشد بازار در هفتههای آینده باشد. علاوهبر این، برگزاری مجامع عمومی شرکتها و تقسیم سودهای احتمالی، میتواند به افزایش اعتماد سرمایهگذاران و ورود نقدینگی به بازار کمک کند. بهطور کلی، چشمانداز بازار در آستانه سالجدید، با وجود برخی ابهامات، مثبت ارزیابی میشود.
بورس در دومین روز معاملاتی خود، مانند روز شنبه تحرک مثبتی را از خود به ثبت رساند. البته این رشد به اندازه رشد روز شنبه قابلتوجه نبود. شاخص کل بیش از ۱۶هزار واحد و شاخص هموزن نیز بیش از ۳هزار واحد رشد را به ثبت رساندند که به ترتیب، ۰.۵۹ و ۰.۳۹درصد تحرک مثبت محسوب میشود.
بهرغم آنکه شاخصکل بورس با رشد ۱۶هزارواحدی در نیمه کانال۲.۷میلیون واحد قرار دارد، نیمی از نمادهای بازار قرمزپوش شدند. سیگنالهای منفی از موضوعات سیاسی، بر روند بازار سهام موثر واقع شد. حمله ائتلاف آمریکایی-انگلیسی به حوثیهای یمن و تنشهای لفظی میان ایران و آمریکا، سبب شدهاست تا قیمتها در بازارهای موازی افزایش یابد
بازار سرمایه در آخرین هفته سال با بازپسگیری سطح حمایتی ۲.۷میلیونواحدی، نشانههایی از ثبات نسبی را به نمایش گذاشت و توانست رشد ۱.۵۹درصدی در شاخصکل و ۱.۱۹درصدی در شاخص هموزن را بهثبت برساند.
دو سیگنال مهم به بورس تهران کافی بود تا نمایش متفاوتی از این بازار در روز شنبه رقم بخورد. در روزی که دلار به کانال 91هزار تومانعقبنشینی کرد، بورس برای دومین بار کانال دومیلیون و 700هزار واحدی را به دست آورد. ایران از روز چهارشنبه تا جمعه سه روز حساس و سرنوشتساز را پشت سر گذاشت.
این احتمال وجود دارد که تا زمان برطرف شدن ریسکهای سیاسی و اقتصادی، اقبال شدیدی به بازار سهام مشاهده نشود. با این حال، باید به این نکته توجه داشت که بهطور سنتی، در هفتههای آخر اسفندماه و در فروردینماه، بازار تمایل به ارائه سود به سهامداران دارد و این میتواند فرصتی برای برخی از سرمایهگذاران تلقی شود.
درحالیکه شاخصکل بورس در آستانه از دستدادن کانالهای حمایتی مهم قرارگرفته، نرخ بهره در بازار بدهی به سطوح کمسابقهای رسیدهاست. بازده اسناد خزانه اسلامی(YTM) اکنون به ۳۷درصد رسیده که این میزان، جذابیت سرمایهگذاری در سهام را بهشدت کاهش دادهاست.
یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده جهت بازار در روزهای آینده، ارزش معاملات است. برای ایجاد یک روند صعودی پایدار، ارزش معاملات باید افزایش و ورود پول هوشمند مشاهده شود و اگر این ارزش معاملات به ۱۰همت (هزار میلیاردتومان) یا بیشتر برسد، بورس میتواند رشد خود را آغاز کند، در غیراینصورتحمایتهای فعلی ممکن است از دست بروند و اصلاح شاخص ادامه یابد.
در معاملات روز گذشته بورس تهران، یک روز منفی دیگر نیز بهثبت رسید و این موضوع موجب شکلگیری موج جدیدی از اعتراضات به وضعیت نابسامان بازار سهام شد. بعد از برکناری عبدالناصر همتی از وزارت اقتصاد، بازار سهام در مدار نزولی قرارگرفتهاست و هیچ تلاشی نیز برای بهبود اوضاع بازار سهام از سوی متولیان بازار مشاهده نمیشود.
نگاهی به آمار مربوط به ارزش خرید و فروش حقیقیها و حقوقیهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران از بهمن 1402 تا پایان بهمنماه سالجاری نشان میدهد که این گروه از فعالان بازار در اکثر ماههای مورد بررسی در پارامترهای ذکرشده، نقشی بیشتر از سهامداران خرد داشتهاند که میتواند به معنای تسلط نسبی حقوقیها در بازار و همچنین توانایی بالقوه آنها در جهتدهی به آن باشد.
بررسیها نشان میدهد از ابتدای سال تا پایان معاملات دیروز، بازدهی شاخص کل به ۲۲درصد رسیده؛ این در حالی است که شاخص هموزن ۶.۷ درصد بر ارتفاع خود افزوده است. اما وضعیت شاخص کل فرابورس هم چنگی به دل نمیزند و ۴درصد از ارتفاع خود را از دست داده است؛ آن هم در سالی که بازارهای موازی وضعیت قابلقبولی را به نمایش گذاشتند.