با مهارت‌های نرم درآمد خود را بیشتر کنید

آدم‌های زیادی هستند که برای داشتن یک شغل پردرآمد به‌اندازه کافی سواد و مهارت دارند، اما امروز درآمدشان به‌مراتب کم‌تر از چیزی است که لیاقت واقعی آن‌ها است. فردی باهوش، تحصیل‌کرده، مسلط به نرم‌افزارهای متعدد، که درآمدش کافی نیست، شاید از فقدان مهارت‌های نرم (soft skills) رنج می‌برد.

مثلا تصور کنید که دو محقق در یک موسسه کار می‌کنند. اولی پژوهشی عالی انجام داده اما بلد نیست نتیجه کار خود را ارائه کند. کار علمی محقق دوم خیلی جالب نیست اما ارائه‌ای بسیار جذاب، مفرح و تعاملی آماده کرده است. محقق اول از این‌که طرح نفر دوم تصویب می‌شود، تعجب می‌کند.

توجه به مهارت‌های نرم از مهم‌ترین راه‌های افزایش درآمد در عصر حاضر هستند.

مهارت‌های نرم چیست؟

هر مهارت شغلی که ارتباطی به تخصص، سواد و دانش مرتبط با حرفه ندارد، یک مهارت‌ نرم است.

فرض کنید می‌خواهید مهارت‌های لازم برای مدیریت محتوا را فهرست کنید. دانش لغت و دستور زبان یکی از مهارت‌های اصلی نویسندگی است. اما شاید خوش‌خط بودن را در فهرست مهارت‌های ضروری قرار ندهید. اگر ثابت شود که خوش‌خطی می‌تواند درآمد نویسنده را بالا ببرد، آن‌وقت خوشنویسی از مهارت‌های نرم این حرفه به شمار خواهد رفت.

دقت کنید که خطِ خوش برای خوشنویس‌ها یک مهارت سخت (مهارت اصلی) است.

در اینجا برای ساده‌تر شدن، مهارت‌های نرم را به چهار دسته کلی تقسیم می‌کنیم:

• مهارت‌های مردمی
• مهارت‌های اجتماعی
• مهارت‌های ارتباطی
• مهارت‌های شخصیتی

1- مهارت‌های مردمی

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های نرم، مهارت مردمی است. مهارت‌های مردمی (People Skills) شامل مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری و واکنشی در مقابل دیگری می‌شود. این‌که چطور حرف بزنیم که دیگران گوش بدهند و چطور به‌ حرف‌های دیگران گوش بدهیم ، یک مهارت مردمی به‌حساب می‌آید.

• توانایی برقراری ارتباط موثر، جذاب و پرکشش، درک متقابل و همدلی.
• توانایی حفظ احترام، همکاری، کاهش تنش و بالا بردن هم‌افزایی.
• توانایی ساختن اعتماد و دوستی.

فردی عصبی که نمی‌تواند با حفظ پیوستگی حرف بزند، با هر چیزی مخالف است اما تحمل هیچ نوع مخالفت ندارد و به طرف مقابلش توهین می‌کند، بعید است که بتواند درآمد خود را متناسب با تخصصش بالا ببرد.

2- مهارت‌های اجتماعی

مهارت‌های اجتماعی (Social skills) توانایی برقراری ارتباط‌جمعی با حفظ قواعد اجتماعی است.

این‌که بتوانید در جمع صحبت کنید، با دوستان مجازی خود ارتباط داشته باشید، از وجود دیگران لذت ببرید و متقابلا برای آن‌ها هم لذت بیافرینید و درمجموع عنصری موثر و مفید از یک اجتماع باشید، بخش مهمی از مهارت‌های نرم شما است.

برای بهبود مهارت‌های اجتماعی لازم است:

• بتوانید رفتار خود را متناسب با رفتار دیگران تنظیم کنید.
• بتوانید یک موضوع را برای دیگران توضیح بدهید.
• وقتی با کسی مخالف هستید بتوانید به توافقی برسید که برای دو طرف مطلوب باشد.
• بتوانید دیگران را به انجام کاری ترغیب کنید.
• بتوانید مشکلات دیگران را درک کنید و خود را جای آن‌ها بگذارید.
• معنای واکنش‌های طرف مقابل را درک کنید و متناسب با این واکنش‌ها بتوانید رفتار خود را اصلاح کنید.

البته لازم نیست نگران باشید. هیچ‌کس نیست که بتواند تمام این موارد را به شکل کامل رعایت کند. اما اگر در اجرای غالب آن‌ها مشکل دارید می‌توانید به مشاور مراجعه کنید.

3- مهارت‌های ارتباطی

مهارت‌های ارتباطی به دو دسته کلامی و غیرکلامی تقسیم می‌شوند.

مهارت‌های کلامی شامل گفتن، شنیدن، نوشتن و خواندن هستند. این‌که قادر باشید یک پیام تلگرام را به‌درستی بخوانید، درک کنید، برای آن پاسخ بیابید و پاسخ خود را به شکلی ساده وقابل درک بنویسید، بخشی از مهارت‌های ارتباطی شما به‌عنوان مهارت نرم است.

لباس نامناسب، از مهم‌ترین دلایل رد شدن در مصاحبه‌های کاری است.

مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی ( زبان بدن ) هم به همین اندازه مهم هستند. مثلا اگر در یک جلسه مصاحبه نتوانید درست بنشینید، مدام خمیازه بکشید، بدن خود را بخارانید و با صدایی آزاردهنده آب دهان خود را جمع کنید، شاید اصلا کسی به سخنان جذاب و شنیدنی‌تان گوش ندهد.

4- مهارت‌های شخصیتی

مهارت‌های شخصیتی از جمله مهارت‌های نرم هستند که یک فرد را دوست‌داشتنی می‌کند. برخی از مهارت‌های شخصیتی مهم ازاین‌قرار هستند:

پذیرش تجربه‌های جدید (Openness to experience): کسی که دوست دارد کارها، موقعیت‌ها و اشیای جدید را امتحان کند.

وظیفه‌شناسی (Conscientiousness): کسی که می‌کوشد که وظایف و کارهایش را به‌صورت کامل و بی‌نقص انجام دهد.

شخصیت اجتماعی (Extraversion): توانایی برقراری ارتباط لذت‌بخش با دیگران.

دلچسب‌بودن (Agreeableness): مهربان، قابل‌اعتماد، همدل، دلسوز، دوستانه و تمایل به همکاری.

آرامش: فردی که پرخاشگر و عصبی نیست و به نظر آرام می‌آید.

صداقت (Honesty): فردی فروتن، باانصاف و راست‌گو که برای منافع شخصی مایل به شکستن قواعد و یا ضربه‌زدن به دیگران نیست.

عزت‌نفس (Self-esteem): کسی که برای داشتن اعتمادبه‌نفس به تشویق و تایید دیگران محتاج نیست.

موارد متعدد دیگری را هم می‌شود به این فهرست اضافه کرد. اما گمان می‌کنم منظورم را متوجه شده باشید.

ده مهارت نرم اصلی در کسب‌وکار

مهارت‌های نرم تنوع بالایی دارند و بستگی به‌عنوان شغلی ممکن است متفاوت باشند.

معروف‌ترین آن‌ها، فهرستی دانشگاه کنتاکی شرقی است، مهارت‌های نرم که بیشترین تاثیر را بر درآمد افراد دارند:

1- ارتباط: در جلسه مصاحبه فرد باید قادر باشد به‌صورت شفاف و دل‌چسب سخن بگوید، بنویسد، بشنود و واکنش‌های مناسب غیرکلامی داشته باشد.

2- ادب و تواضع: در جلسه کاری باادب باشد، از لطفا و متشکرم استفاده کند و به حاضرین در جلسه احترام بگذارد.

3- انعطاف‌پذیری: تمایل به تغییر، یادگیری، مطالعه و رسیدن به توافق داشته باشد.

4- درست‌کاری: داشتن صداقت، اخلاق، اصول شخصی و تمایل به انجام کارهای درست.

5- مهارت‌های جمعی: دوستانه، مهربان، شوخ‌طبع، داشتن کنترل روی نفس، صبر، خون‌گرم‌بودن.

6- نگرش: خوش‌بینی، اشتیاق، خوشحال، با اعتمادبه‌نفس و پرانرژی.

7- ظاهر حرفه‌ای: لباس مناسب، ظاهر متناسب با نوع کسب‌وکار

8- مسئولیت‌پذیری: پاک‌دستی، تمایل به انجام‌دادن کامل کارها، قابل‌درک‌بودن و شفافیت.

9- روحیه همکاری: تمایل به قرارگرفتن در گروه، اعتمادبه‌دیگران، لذت بردن از کمک به دیگران.

10- اخلاق حرفه‌ای: سخت‌کوشی، وفاداری، وقت‌شناسی، باانگیزه بودن، انگیزه‌بخشی.

این صفات می‌توانند خیلی بیشتر از مهارت در یک نرم‌افزار یا داشتن مدرک تحصیلی بر درآمد شما اثر بگذارند. شاید وقت آن شده که در کنار مهارت‌های سخت، کمی بیشتر به مهارت‌های نرم خود توجه کنید.