به گزارش تجارت نیوز، ایرلند، یکی از کشورهای پیشرو اروپایی در توسعه انرژی تجدیدپذیر، در ژوئن ۲۰۲۵ موفق شد به طور رسمی تولید برق از زغالسنگ را متوقف کند. این تصمیم تاریخی، ایرلند را به پانزدهمین کشور بدون زغالسنگ اروپا و ششمین کشور در قاره تبدیل کرد که مصرف زغالسنگ را به صفر رسانده است.
تعطیلی نیروگاه مانیپوینت (Moneypoint)، نماد این تحول بزرگ است. این اقدام نه تنها پایانی بر دوران سوختهای فسیلی در ایرلند محسوب میشود، بلکه نقطه عطفی در مسیر توسعه برق پاک و اجرای سیاستهای اقلیمی این کشور به شمار میرود.
رشد چشمگیر انرژی بادی در ایرلند؛ از ۱ تا ۴۰ درصد برق ملی
موفقیت ایرلند در حذف زغالسنگ تصادفی نیست. این کشور در ۲۵ سال گذشته، ظرفیت تولید انرژی بادی خود را از تنها ۱۱۷ مگاوات در سال ۲۰۰۰ به بیش از ۵ گیگاوات در سال ۲۰۲۵ افزایش داده است.
در آغاز هزاره جدید، تنها ۱ درصد از برق ایرلند از باد تامین میشد، اما اکنون بیش از یکسوم برق کشور از مزارع بادی و حدود ۴۰ درصد از کل برق از مجموع باد و خورشید تامین میشود. این دستاورد، پایه اصلی حذف زغالسنگ از سیستم برق ملی بود. همچنین، ایرلند تاکنون بیش از ۶۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی را نیز به شبکه برق خود متصل کرده و به سرعت در حال گسترش ظرفیتهای خورشیدی جدید است.
پایان زغالسنگ در مانیپوینت؛ نماد تغییر
با توقف فعالیتهای زغالسوز در نیروگاه تاریخی مانیپوینت، ایرلند به جمع کشورهای سبزی پیوست که تولید برق خود را بدون سوختهای آلاینده به پیش میبرند. با این حال، طبق مقررات اضطراری شبکه برق EirGrid، این نیروگاه تا سال ۲۰۲۹ به صورت محدود از سوخت سنگین نفتی برای پشتیبانی اضطراری استفاده خواهد کرد.
به گفته الکساندرو موستی، فعال محیط زیست در کمپین Beyond Fossil Fuels، ایرلند بیسروصدا داستان انرژی خود را از نو نوشته و زغالسنگ سمی را با انرژی تجدیدپذیر داخلی جایگزین کرده است. اما این پایان کار نیست. اکنون باید روی ساخت زیرساختهای شبکه، ذخیرهسازی و سیستمهای انعطافپذیر تمرکز شود تا انرژی پاک به طور کامل در خدمت مردم قرار گیرد.
چالش گاز؛ تهدید آیندهی سبز ایرلند
با وجود موفقیت در بخشهای تجدیدپذیر، فعالان محیط زیست همچنان نسبت به برنامه دولت برای ساخت ۲ گیگاوات نیروگاه گازی جدید هشدار میدهند.
جری مکاویلی، مدیر کمپینهای دوستان زمین ایرلند، میگوید: «پایان سوزاندن زغالسنگ در مانیپوینت نشانهای روشن از پیشرفت است، اما اگر دولت توسعه مراکز داده و نیروگاههای گازی را ادامه دهد، وابستگی ایرلند به گاز فسیلی آلاینده و گرانقیمت افزایش مییابد. زمان آن رسیده که به سمت ذخیرهسازی باتری، کاهش تقاضا و برق پاک داخلی حرکت کنیم.»
اروپا در مسیر پایان زغالسنگ
اقدام ایرلند درست در تابستانی انجام شد که به گفته ناظران، میتواند «تابستان پایان زغالسنگ در اروپا» لقب گیرد. اسپانیا و ایتالیا نیز در ماههای آینده آخرین نیروگاههای زغالسنگ خود را در خاک اصلی تعطیل میکنند (بهجز در جزایر بالئارس و ساردینیا). این تحولات باعث میشود ۱۵ کشور اروپایی اکنون کاملا بدون زغالسنگ فعالیت کنند، در حالی که ۱۰ کشور دیگر تا پنج سال آینده نیز به آنها خواهند پیوست. بنابراین، اتحادیه اروپا بهتدریج بدون وابستگی به زغالسنگ در حال حرکت به سوی آیندهای است که در آن انرژی فسیلی به تاریخ میپیوندد.
کمپین فراتر از سوختهای فسیلی؛ هدف: اروپا بدون کربن تا ۲۰۳۵
کمپین فرامرزی فراتر از سوختهای فسیلی(Beyond Fossil Fuels)، که از دل برنامه Europe Beyond Coal شکل گرفته، خواستار آن است که تمام برق اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۳۵ از منابع تجدیدپذیر تامین شود. این کمپین میکوشد از تجربه کشورهایی همچون ایرلند برای تسریع روند حذف زغالسنگ و گاز و جایگزینی آنها با باد و خورشید بهره گیرد.
چگونه انرژی تجدیدپذیر جیب مردم ایرلند را نجات داد؟
بر اساس گزارش تازهای از شرکت مشاوره انرژی Baringa با عنوان برای جیب شما خوب است: چگونه انرژی تجدیدپذیر به مصرفکنندگان برق ایرلندی کمک میکند، توسعه مزارع بادی و خورشیدی از سال ۲۰۰۰ تاکنون، ۸۴۰ میلیون یورو در هزینههای برق مشترکان ایرلندی صرفهجویی کرده است.
مطالعات نشان میدهد که صرفهجویی ناشی از کاهش وابستگی ایرلند به سوختهای فسیلی وارداتی، از مجموع هزینههای اجرایی و توسعه شبکه بسیار بیشتر بوده است. حدود ۹۸ درصد این صرفهجویی مستقیم از انرژی بادی حاصل شده و خورشید سهم اندکی از باقی را تشکیل میدهد.
این روند افزایشی انرژیهای پاک، بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳، هزینه واردات سوخت فسیلی را ۷.۴ میلیارد یورو کاهش داده و از انتشار ۴۷ میلیون تن دیاکسید کربن جلوگیری کرده است.
انرژی بادی، سپر اقتصادی در برابر بحران جهانی انرژی
در کنفرانس سالانه انرژی بادی ایرلند (۱۶ و ۱۷ ژانویه)، نوئل کانیف، مدیرعامل انجمن انرژی بادی ایرلند، این یافتهها را معرفی کرد و گفت: «هر توربین بادی جدید که میسازیم، هر مجموعه پنل خورشیدی که نصب میکنیم، باعث صرفهجویی مستقیم در هزینههای خانوارها و مشاغل ایرلندی میشود. تنها از سال ۲۰۲۱، انرژیهای تجدیدپذیر تقریبا ۴ میلیارد یورو سوخت فسیلی وارداتی را جایگزین کردهاند و مردم ایرلند را از بحران انرژی جهانی مصون نگه داشتهاند.»
کانیف در ادامه بیان کرد: ایرلند هنوز هر ساعت بیش از یک میلیون یورو برای واردات سوخت فسیلی پرداخت میکند. اما ما میتوانیم با ساخت مزارع بادی و خورشیدی بیشتر، تقویت شبکه برق، توسعه حملونقل برقی و همکاری با اتحادیه اروپا برای اصلاح بازار برق، این هزینه را در داخل کشور نگه داریم. دولت جدید میتواند همزمان انرژی پاک، اشتغال، و صرفهجویی در هزینهها را رقم بزند.
پیشبینی آینده: کاهش ۶۱۰ میلیون یورویی دیگر در هزینهها تا ۲۰۳۰
تحلیل بارینگا پیشبینی میکند که اگر ایرلند جزو کشورهایی باشد که تا سال ۲۰۳۰ به هدف ۸۰ درصد برق تجدیدپذیر خود برسد، و قیمت سوختهای فسیلی در سطح بالا باقی بماند، هزینه مصرفکنندگان میتواند ۶۱۰ میلیون یورو دیگر کاهش یابد.
نوئل کانیف در ادامه سخنان خود گفت: «پنج سال آینده فرصتی بیسابقه است تا ایرلند پایههای استقلال انرژی خود را مستحکم کند. با برق پاکتر و ارزانتر، میتوان تا پایان دهه جاری صدها هزار خانه و کسبوکار را با انرژی تجدیدپذیر داخلی تغذیه کرد.»
آینده سبز ایرلند الگویی برای اروپا
تحول انرژی ایرلند نمونهای روشن از این است که گذار به انرژیهای تجدیدپذیر نهتنها دستیافتنی، بلکه از نظر اقتصادی نیز سودآور است. حذف زغالسنگ در سال ۲۰۲۵، پیشرفت چشمگیر در تولید باد و خورشید، و صرفهجویی چندمیلیارد یورویی در هزینه سوخت وارداتی، نشان میدهد که ایرلند اکنون در مسیر «استقلال انرژی پایدار» قرار دارد. اگر این روند تا سال ۲۰۳۰ ادامه یابد، ایرلند نه فقط کشوری بدون زغالسنگ، بلکه الگویی جهانی در ساخت یک شبکه برق پاک، انعطافپذیر و مقرونبهصرفه خواهد بود نمونهای از اینکه آینده سبز نه آرزو، بلکه واقعیتی اقتصادی است.
اگر میخواهید تصویر جامعتری از روند جهانی گذار به انرژیهای تجدیدپذیر داشته باشید، پیشنهاد میکنیم گزارش کامل «۱۱ کشور پیشرو در استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر» را مطالعه کنید.
