کد مطلب: ۵۷۸۳۶۳

گفتگوی تجارت‌نیوز با یک کارشناس اقتصاد بین‌الملل:

آمار تکان‌دهنده بانک جهانی/ اندازه اقتصاد ایران به یک سوم کاهش یافت!

آمار تکان‌دهنده بانک جهانی/ اندازه اقتصاد ایران به یک سوم کاهش یافت!

آخرین آمار بانک‌ جهانی نشان می‌دهد؛ اقتصاد ایران با GDP حقیقی ۱۹۲ میلیارد دلاری در حال حاضر رتبه ۵۱ جهان را دارد. یعنی نصف امارات یا حتی یک چهارم ترکیه! به گفته کمیل طیبی با این آمار، حالا دیگر ایران جزو کشورهای با درآمد سرانه بسیار پایین است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، آخرین گزارش بانک جهانی آماری شوک‌برانگیز برای ایران به همراه داشت. کشوری که قرار بود تا سال ۱۴۰۴ اولین قدرت منطقه باشد و یکی از قدرت‌های اقتصادی جهان، حالا در رتبه پنجاه و یکم جهان قرار گرفته است.

بهمن ماه ۹۹ بود که محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور گفته بود:«با همه مشکلاتی که وجود دارد و کسی نمی‌تواند رنج اقتصادی مردم را انکار کند، ما جزو ۱۸ کشور بزرگ جهان در تولید ناخالص داخلی هستیم». البته دروغ هم نمی‌گفت فقط حساب و کتابش هم کمی قدیمی بود و هم با نرخ ارز واقعی نبود.

بر اساس اعلام صندوق بین المللی پول، تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۲۰ حدود ۶۱۰ میلیارد دلار، در سال ۲۰۱۹ حدود ۵۸۳ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۷ ، ۴۳۰ میلیارد دلار بوده است. بر اساس همین آمار سال ۲۰۱۹ ایران واقعا اقتصاد هجدهم دنیا بوده است.

چگونه از رتبه ۱۸ به ۵۱ رسیدیم؟

محاسبه GDP توسط نهادهای داخلی هر کشوری انجام می‌شود. به طور مثال در ایران بانک مرکزی و مرکز آمار سالانه این شاخص را محاسبه می‌کنند. سپس همین آمار برای مقایسه کشورها در سطح جهان به دست نهادهایی همچون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی می‌رسد. آن‌ها هم اقدام به انتشار لیست رتبه بندی شده کشورهای جهانی در شاخص GDP می‌کند.

البته شاخص تولید ناخالص داخلی هر کشور ابتدا بر اساس واحد پولی همان کشور محاسبه می‌شود. یعنی بانک مرکزی ایران شاخص GDP را بر اساس ریال گزارش می‌کند؛ در کشورهای اروپایی این شاخص برحسب یورو اعلام می‌شود؛ هند به روپیه، چین به یوآن، ژاپن به ین و آمریکا هم به دلار گزارش می‌دهند. ولی در گزارش‌های جهانی برای مقایسه کشورها، تولید ناخالص داخلی بر اساس نرخ دلار و قدرت برابری خرید محاسبه می‌شود.

مشکل این بود که تا اینجا، درآمد محاسبه شده ریالی کشور ما با دلار ۴۲۰۰ تومانی تبدیل می‌شد. همین باعث شده بود میزان تولید ناخالص داخلی ایران بیش از حد واقعی نشان داده شود. برای مثال به پشتوانه همین آمار، سال ۲۰۲۰ ایران در گزارش صندوق بین‌المللی پول اقتصاد بیست‌ودوم جهان معرفی شده بود. حالا اما بانک ‌جهانی این آمار را با نرخ حقیقی دلار محاسبه کرده است.

عدد GDP ایران در این محاسبه شوکه‌کننده است. تنها ۱۹۲ میلیارد دلار! این یعنی اندازه اقتصاد ایران با نزدیک ۸۵ میلیون نفر جمعیت، نصف امارات، یک چهارم ترکیه و یک صدم آمریکاست!

ایران؛ در جمع کشورهایی با درآمد سرانه پایین

کمیل طیبی، کارشناس اقتصاد بین الملل، با تاکید بر اینکه اطلاعات بانک جهانی اعتبار بسیاری دارد و در مقالات و تحقیقات آکادمیک قابل اتکاست، درباره رتبه جدید اقتصاد ایران عنوان می‌کند: این دفعه مبنا قیمت حقیقی ارز بوده است. چون عملا در سیستم اقتصادی ما قیمت رسمی ارز، یعنی ۴۲۰۰ تومان، کمتر نقشی دارد مگر برای برخی کالاهای ضروری و دارو.

او ادامه می‌دهد: این شاخص اکنون حقیقی شده است چون سهم عمده معاملات در جهان بر اساس همین دلار آزاد شکل می‌گیرد از جمله سفرهای مردم، سرمایه‌گذاری‌های خارجی و واردات کالاهایی مثل خودرو. در اقتصاد بین‌المللی هم GDP کشورها باید با ارز واقعی و نزدیک به بازار محاسبه شود تا قدرت خرید جهانی کشورها عیان باشد.

طیبی درباره شفاف شدن حقیقت اقتصاد با اعلام رتبه جدید ایران می‌گوید: این رتبه برای اقتصاد کشوری مثل ما که همیشه ادعا میشده تولید ناخالص داخلی ۵۰۰،۶۰۰ میلیارد دلاری دارد، بسیار پایین است. تقسیم ۱۹۲ میلیارد دلار فعلی برجمعیت کشور درآمد سرانه را بسیار پایین می‌آورد. ما اکنون دیگر جزو کشورهایی هستیم با درآمد سرانه پایین. کشورها بر اساس GDP به سه گروه درآمد سرانه، بالا، متوسط و پایین تقسیم می‌شوند.

او علت افت شدید تولید ناخالص داخلی ایران را تورم بالا، عدم سرمایه‌گذاری خارجی، افت جریان صادرات و واردات و قطع جریان سرمایه می‌داند و بیان می‌کند:‌ حالا دیگر بازار هدف برای ما بسیار کم شده و حتی در جذب سرمایه‌گذار خارجی هم بسیار محدود خواهیم بود.

نظرات

مخاطب گرامی توجه فرمایید:
نظرات حاوی الفاظ نامناسب، تهمت و افترا منتشر نخواهد شد.

  • ناشناس

    برای سایت مثلا اقتصادی تجارت نیوز متاسفم که حتی ساده ترین مسائل اقتصادی اینگونه دوپهلو گزارش میدهد.
    امیدوارم کامنت من رو منتشر کنید و پاسخ هم بدهید.
    ما دو روش برای محاسبه GDP داریم یکی با قیمت های جاری یا Current price هست، یعنی مجموع تولید ناخالص داخلی با قیمت های همین امسال محاسبه و منتشر میکنند. یکی هم قیمت های ثابت یا Constant price هست. یعنی با معیار قرار دادن یک سال معیار محاسبات اقتصادی رو انجام میدن.(در مورد ایران پیش از این سال 1390 بود به تازگی انگار 1395 را گزارش میدهند)
    شما بدون اشاره به این مبانی ساده در حال خبر سازی و موج سواری هستید. همین بانک جهانی که ازش عدد 198میلیارد دلار رو گزارش کردید عدد نزدیک به 600میلیارد دلار را هم برای محاسبه با قیمت های ثابت منتشر کرده.
    این عدد احتمالا سال آینده 40درصد رشد داشته باشه همانطور که پارسال 44درصد رشد داشت در صورتی که هیچ منبع موثقی رشد اقتصادی را بر حسب قیمت های جاری گزارش نمیکنه

    • ناصر حسن زاده فوق لیسانس اقتصاد

      سلام دوست من
      شما اشتباه می کنید
      باید اتفاقا با همین قیمتهای جاری محاسبه کرد
      قیمتهای ثابت برای زمانی مفید است که قرار باشد وضعیت اقتصاد یک کشور را در دو بازه زمانی قیاس کرد مثلا سال 1395 با 1400 و چون که عامل تورم وجود داره مجبور هستند قیمت یک سال را به عنوان سال پایه در نظر بگیرند تا عامل تورم اختلال ایجاد نکند و تولیدات واقعی و نه تورمی حساب شود.
      ولی برای وضعیت حال حاضر قیمتهای جاری را لحاظ می کنند تا ببینند امروز اقتصاد چگونه است
      پس قیمتهای جاری درست است نه ثابت
      اصلا ما چه کار به قیمتهای سال پایه (حالا 1390 یا 1395) داریم؟
      امروز اینقدر درامد ریالی داریم و به دلار اینقدر می شود
      البته بخشی از کاهش به دلیل از دست دادن درامد نفتی است که حدود 70 میلیارد دلار است که در صورتی که تحریم رفع بشود می تواند اضافه بشود
      نکته بعدی درامد اسمی در مقابل ppp یا همان برابری قدرت خرید است
      در سال 1396 قبل از جهش ارزی تولید ناخالص داخلی اسمی 450 م و ppp حدود 1350 میلیارد بوده.
      اما با واقعی شدن ارز به این اعداد رسیدیم
      اما من خوشحالم چرا؟
      چون پایین نگه داشتن مصنوعی ارز اسیب زیادی به اقتصاد ایران زده و کشور را بازار واردات کرده بود و حالا صادرات تقویت شده و اطلاعات دقیق تری از کشور داریم
      موفق باشید

  • اصلاح کامنت قبلی

    عذرمیخام در کامنتم نوشتم با روش Constant price حدود 600میلیارد دلار هست که الان چک کردم نزدیک 500میلیارد دلار در گزارش سال 2020 آمده است.( قیمت های ثابت سال 2010)
    به زودی اگر دیدید صندوق بین المللی پول هم GDP nominal ایران را بالای 600میلیارد دلار گزارش کرد شوکه نشوید چون کافی هست قیمت های ثابت را به سال 1395 برسانند و چون آن سال دلار پایین از ارزش واقعی قیمت گذاری میشد GDP هم بیش از حد نشان داده میشد. درست برعکس اتفاقی که الان برای گزارش شدن GDP با قیمت های جاری دارد رخ میدهد

  • ناشناس

    سلام بله درسته کاملا اقتصاد ایران ۱۹۳ میلیارد هم بزوره چون نفت الان چقدر صادرات داریم و مشتقات حقوق در ایران ماهانه ۱۵۰ دلاره وکلی چیزه دیگه وامریکا با اقتصاد ۲۱۰۰۰ میلیارد دلاری ۱۰۰ برابره ایرانه و جمعیتش ۳ برابر ما حتی جزو ۱۰ اقتصاد منطقه هم نیستیم چه برسه اول

  • ناشناس

    گویای این خبر بی ارزشی واحد پول کشوره

  • ناشناس

    یک نکته اینجا هست اگر شما در ایران یارانه های اشکار و پنهان که دولت پرداخت میکند نزدیک ۱۳۷ تا ۱۴۷ میلیارد تومن هست یعنی چیزی حدود ۷۰ درصد GDP اعلامی بانک جهانی یعنی ما بقی تولیدات ایران ۶۰ میلیارد دلاره درزم قیمت یارنه های پنهان انرژی با دلار حساب میشود نه ریال ایران نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار سالانه صادر میکنهGDP رو با یک قیمت ثابت محاسبه میکنن نه متغییر اگر با قیمت متغییر حساب بشه باید امارات رتبه اول جهان باشه که روز به روز واحد پولیش داره میره بالا

  • ناشناس

    Gdp اینا کیلو چنده ای کوته فکران وضعیت اقتصادی ببین تشخیص نمیدی نیازی به این چیزها نیست!

  • ناشناس

    وقتی خرید مواد غذایی و خوراکی ۳۵% کم شده مشخصه که هم تولید ناخالص داخلی کم میشه و هم تولید ناخالص خارجی.

  • زمان

    اساتید نویسنده و خواننده!
    تولید ناخالص داخلی یک کشور با کاهش و افزایش تولید کالا و خدمات در اون کشور کم و زیاد میشه، نه با کاهش و افزایش‌ نرخ دلار در اون کشور
    برای مقایسه کشورها باید میزان تولید اونها رو باهم مقایسه کرد، نه برابری دلاری اون روبه طور مثال فرض کنید در سال گذشته توی یک کشور ٢٠ میلیون تن گندم تولید شده و با قیمت هر کیلو نیم دلار فروخته شده (یعنی ١٠ میلیارد دلار)
    و توی یک کشور دیگه ١١ میلیون تن گندم تولید شده و با قیمت هر کیلو یک دلار فروش رفته (یعنی ١١ میلیارد دلار)
    می بینیم با وجود اینکه تولید در کشور اول تقریباً دو برابر کشور دوم بوده ولی مبلغ دلاری برای کشور دوم بیشتره!
    به همین دلیل شاخص منطقی تری به نام تولید ناخالص داخلی بر اساس قدرت برابری خرید ارائه میشه ..

  • معین

    سلام نام انگلیسی گزارش چی هست؟

  • بابا

    بانک مرکزی خودمان تولید ناخالص داخلی را حدود ۳۵۰۰۰۰۰ میلیارد تومن اعلام کرده برای سال ۱۴۰۰. همین رقم را تبدیل به دلار کنید gdp اش بدست میاد. دلار پارسال چند بوده؟ ۲۶۰۰۰ تومن . پس تولید ناخالص میشه ۱۳۵ میلیارد دلار. این رقم به قیمت جاری سال ۱۴۰۰ هستش.
    حالا چون بخشی از ارز ما ۴۲۰۰ تومنی بوده باید قیمت دلار را میانگین بگیریم چند درصد ۴۲۰۰ و چند درصدش ۲۶۰۰۰ تومن بوده است. حالا ما دست بالا بگیریم ۴۰ درصد ۴۲۰۰ و ۶۰ درصد ۲۶۰۰۰ تومن که میانگینش میشه۱۷۲۸۰ تومن.
    حالا با تقسیم ۳۵۰۰۰۰۰ میلیارد تومن به ۱۷۲۸۰ تومن gdp یا همان تولید ناخالص داخلی سال ۱۴۰۰ میشود ۲۰۲ میلیارد و ۵۴۶ میلیون دلار.
    کمی رند کنیم میتوانیم بگوئیم ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰. توی این رقم هم قیمتها جاری هست و هم تورم داخلشه . یعنی هیچ بهانه ای نداریم که بگیم قیمتها مال فلان سال بوده و غیره. اقتصاد ما ظرفیتش همینه که هست. باید ظرفیت تولید و تنوع ان بالابره تا به ارقام بالاتری و رفاه بالاتری دست پیدا کنیم.