عیارسنجی پول روسی در جهان / روبل به جای دلار ممکن است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، پس از سفر پوتین به تهران در هفته گذشته، طرح جایگزینی روبل به جای دلار در مبادلات بین‌ دو کشور، بیش از پیش قوت گرفت. این موضوع پیش‌تر و در دیدار علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی، با هیات روسی نیز بررسی شده بود. پس از آن نماد روبل در بازار متشکل ارزی هم بازگشایی شد تا این موضوع از همیشه به وقوع نزدیک‌تر باشد. اما آیا واقعا ممکن است روبل جایگزین دلار شود؟

شرط استفاده از روبل به جای دلار

به عقیده کارشناسان تنها در صورتی ایجاد یک پیمان پولی بین ایران و روسیه می‌تواند کارساز باشد که حجم مبادلات بین این دو کشور معنی دار باشد. همچنین تجارت بین ایران و روسیه باید سهم بالایی از کل فعالیت‌های تجاری هر یک از آنها و تجارت جهانی را به خود اختصاص دهد.

با این وجود، بررسی آمارهای جهانی نشان می‌دهد این موضوع، حداقل در شرایط کنونی دور از دسترس باشد.

سهم ناچیز روبل در مبادلات جهانی

یکی از بهترین فاکتورها برای سنجش قدرت روبل در مبادلات جهانی، بررسی نسبت مبادلات انجام شده با روبل، نسبت به کل مبادلات است. اطلاعات بدست آمده از سایت statista برای سال ۲۰۲۱، نشان می‌دهد که دلار آمریکا در ۴۰.۵۱درصد از تجارت جهانی استفاده می‌شود و کاربردترین ارز دنیا در مبادلات است. پس از آن نیز یورو با تخصیص ۳۶.۶۵درصد و پوند بریتانیا با تخصیص ۵.۸۹درصد از حجم کل مبادلات، در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

اما رتبه روبل روسیه بسیار پایین‌تر از تصورات است. طبق روبل روسیه فقط در ۰.۲۱درصد از مبادلات جهانی استفاده می‌شود و در رده بیستم پرکاربردترین ارزها قرار دارد. یعنی پایین‌تر از بات تایلند، رینگیت مالزی و پزوی مکزیک. در گراف زیر، پرکاربردترین ارزها در مبادلات جهانی نمایش داده شده‌اند.

بررسی آمار مبادلات ایران و روسیه

براساس آمارهای رسمی منابع رسمی از جمله بانک مرکزی، ارزش مبادلات بین ایران و روسیه در سال ۲۰۲۱ حدود چهار میلیارد دلار بوده. این درحالی است که ارزش کل مبادلات روسیه در این سال برابر با ۷۸۵میلیارد دلار بوده است. به علاوه طبق اعلام سازمان تجارت جهانی (WTO)مجموع مبادلات تجاری ایران در سال ۲۰۲۰ برابر با ۹۲میلیارد بود. در واقع حجم مبادلات بین این دو کشور، حتی در مقایسه با مجموع مبادلات آنها نیز بسیار اندک است.

به علاوه، این پیمان پولی زمانی می‌تواند کارساز باشد که مبادلات بین ایران و روسیه متوازن باشد. اما طبق آمار نسبت مبادلات روسیه و ایران تقریبا سه به یک است. یعنی سه چهارم مبادلات بین این دو کشور به شکل واردات ایران از روسیه است. بنابراین استفاده از روبل به جای دلار در مبادلات بین این دو کشور می‌تواند باعث سلطه روسیه در قیمت‌گذاری روبل شود.

پیش‌نیاز این پیمان پولی چیست؟

با بررسی این آمار و ارقام، به نظر می‌رسد که حداقل در شرایط کنونی ایجاد یک پیمان پولی بین ایران و روسیه نه تنها نمی‌تواند کارساز باشد، بلکه می‌تواند شرایط را برای ایران دشوارتر کند. کارشناسان عقیده دارند که پیش‌نیاز استفاده از روبل به جای دلار در تجارت جهانی، بهبود شرایط تجارت بین ایران و روسیه است.