به گزارش تجارت نیوز، فاز نخست طرح آزمایشی حذف کارت سوخت، 4 خرداد در یکی از جایگاه‌های سوخت منطقه مشیریه تهران آغاز شد. این اقدام در چارچوب اجرای جزء2 بند «ت» تبصره ۳ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۴ و با همکاری نمایندگان مجلس صورت گرفت.
بر اساس این طرح، دولت موظف است به منظور جلوگیری از قاچاق سوخت، به‌تدریج کارت‌های سوخت را حذف و سهمیه سوخت را به کارت‌های بانکی مردم منتقل کند. اجرای این طرح در مرحله اول به‌صورت آزمایشی و در یک جایگاه سوخت آغاز شده است.
در مدل جدید، شهروندان هنگام مراجعه به جایگاه سوخت، باید از طریق یک اپلیکیشن موبایلی، ارتباط میان کارت بانکی و پمپ بنزین را برقرار کنند. پس از این مرحله، سهمیه سوخت فعال و امکان سوخت‌گیری فراهم می‌شود.
باید دید این طرح در چه وضعیتی قرار دارد و اجرایی‌شدن آن چه سودی دارد؟
انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی مانع قاچاق نمی‌شود
در مراسم رونمایی از طرح انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی، عباس باصفا، مدیرعامل سامانه هوشمند سوخت، در جمع خبرنگاران عنوان کرد: اجرای کامل این طرح با هماهنگی سازمان پدافند غیرعامل و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط انجام می‌گیرد. سهمیه‌های اول و دوم کارت سوخت به هیچ‌وجه حذف نمی‌شوند و قیمت سوخت هم تغییر پیدا نمی‌کند. هدف اصلی اجرای این طرح جلوگیری از قاچاق سوخت اعلام شده است.
در ادامه این برنامه مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، گفت: هدف اصلی اجرای طرح حذف کارت و انتقال سهمیه‌ها به کارت ملی جلوگیری از قاچاق سوخت و شفافیت است.
شریعتی تصریح کرد: بنا بر اعلام مسئولان وزارت نفت حدود ۴۰ درصد از قاچاق سوخت به واسطه کارت‌های آزاد جایگاه‌ها انجام می‌شد که با حذف تدریجی این کارت‌ها این بخش از قاچاق حذف می‌شود.
با این حال، محمود خاقانی، کارشناس انرژی، در مورد این طرح در اسفند سال گذشته به تجارت‌نیوز گفت: واقعیت این است که قاچاق سوخت، برخلاف آنچه مطرح می‌شود، از طریق کارت‌های سوخت انجام نمی‌شود.
به گفته او، مواردی افشا شده که نشان می‌دهد لوله‌هایی از پالایشگاه‌ها کشیده شده و سوخت از طریق آنها قاچاق می‌شود. این مسئله در اختیار مردم نیست، بلکه به افرادی مربوط می‌شود که احتمالا همان‌هایی هستند که برای اجرای طرح‌هایی مانند انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی فشار می‌آورند.
کارت سوخت قرار نیست حذف شود
آن‌طور که مدیر سامانه هوشمند سوخت، به تسنیم توضیح داد: در قانون بودجه سال جاری آمده است که امکان انتقال سهمیه سوخت از کارت سوخت به کارت بانکی برای صاحبان خودرو فراهم شود. این به معنای حذف کارت سوخت نیست؛ بلکه می‌تواند با فراهم‌شدن امکان انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی، از کارت بانکی هم کنار کارت سوخت برای سوخت‌گیری به‌عنوان یکی از ابزار‌های سوخت‌گیری، استفاده کرد.
مدیر سامانه هوشمند سوخت گفت: روز یک‌شنبه از یکی از ابزار‌های سوخت‌گیری از طریق اپ موبایل که توسط یک شرکت دانش‌بنیان پیاده‌سازی شده است، رونمایی شد. البته این روش به طور کامل توسط این شرکت پیاده‌سازی نشده، ولی گامی مؤثر برای شروع اجرای قانون است.
باصفا خاطرنشان کرد: در زمان حاضر هیچ برنامه‌ای برای حذف کارت سوخت وجود ندارد و آغاز اجرای آزمایشی حذف کارت سوخت هم خبر اشتباهی است که در برخی رسانه‌ها منتشر شده است. طبق تاکید قانون بودجه، فراهم‌سازی بستر انتقال سهمیه از کارت سوخت به کارت بانکی به‌عنوان یکی از روش‌های سوخت‌گیری باید انجام شود. مردم نگرانی بابت حذف کارت سوخت نداشته باشند.
اظهارات باصفا در حالی مطرح شد که بسیاری از نمایندگان مجلس از هدف نهایی حذف کارت سوخت سخن به میان آورده‌اند و استفاده همزمان از کارت سوخت و کارت بانکی تنها در مرحله گذار تایید شده است.
استفاده همزمان از کارت سوخت و کارت بانکی در مرحله گذار
فرهاد شهرکی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، در رابطه با طرح انتقال سهمیه سوخت به کارت‌های بانکی به خبرگزاری مهر گفت: در ابتدا اجرای مرحله‌ای و آزمایشی طرح در چند استان منتخب با زیرساخت آماده و جامعه هدف مشخص و با ایجاد سامانه پاسخگویی و شکایت برای کنترل خطاها، قطعی یا عملکرد نامناسب در اجرای اولیه مشخص می‌شود. همچنین امکان استفاده همزمان از کارت سوخت و کارت بانکی در مرحله گذار برای آرام‌سازی افکار عمومی در نظر گرفته شده است.
شهرکی تاکید کرد: طرح انتقال سهمیه سوخت از کارت‌های سوخت سنتی به کارت‌های بانکی، با وجود برخی دغدغه‌های فنی، در صورت طراحی دقیق، اجراپذیری مرحله‌ای و پیاده‌سازی پروتکل‌های امنیتی، می‌تواند موجب تحول در حکم‌رانی انرژی، کاهش فساد و ارتقا عدالت مصرف سوخت در کشور شود.
با این حال با توجه به ایده جلوگیری از قاچاق سوخت از طریق انتقال سهمیه به کارت بانکی نیاز است که به اظهارات دیگر کارشناسان نیز رجوع شود.
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس انرژی، در بهمن سال گذشته به تجارت‌نیوز گفت: این تصور که ۲۰ میلیون یا ۳۰ میلیون لیتر سوخت از باک خودروها خالی شده و به جای دیگری منتقل می‌شود، بی‌معنی است. حتی اگر از کارت سوخت برای قاچاق استفاده شود، باز هم باید این سوخت در خارج از باک خودرو تخلیه شود. این فرآیند نمی‌تواند پنهان باشد و قابل رهگیری است.
بهروزی‌فر در مورد امکان قاچاق از طریق کارت بانکی گفت: بعید است که این حجم از قاچاق بدون یک سیستم سازمان‌یافته امکان‌پذیر باشد. از این رو، این ادعا که با تبدیل کارت سوخت به کارت بانکی می‌توان به راحتی مشکل قاچاق را حل کرد، چندان منطقی نیست. چراکه اگر قرار است کارت سوخت بین افراد جابه‌جا شود، این اتفاق با کارت بانکی هم می‌تواند اتفاق بیفتد.
با توجه به اظهارات خاقانی و بهروزی‌فر به نظر می‌رسد که ایده جلوگیری از قاچاق با انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی چندان منطقی نباشد. حال که قرار است ایده انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی به مرور در کشور پیاده‌سازی شود، باید دید اجرای آزمایشی این طرح به کجا می‌رسد؟
برای مطالعه بیشتر گزارش طرح انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی محکوم به شکست است را در تجارت‌نیوز بخوانید.
