پیش‌بینی‌های نفتی بودجه ۹۸ چقدر واقع‌بینانه است؟

تنها چند روز تا پایان مهلت قانونی دولت برای ارائه لایحه بودجه سال آینده به مجلس باقی مانده است. خبرگزاری فارس جزئیاتی را از این لایحه منتشر کرده که در آن صادرات نفت یک میلیون بشکه در روز و با نرخ 60 دلار برای سال 98 پیش‌بینی شده است. این در حالی است که بازار نفت در نیمه دوم سال 2018 نوسانات بسیاری داشته؛ به گونه‌ای که در ماه اکتبر، قیمت‌ها به بالاترین سطح خود طی چهار سال گذشته رسید، آن هم درست پیش از آنکه طولانی‌ترین سقوط بی‌وقفه خود را طی سه دهه اخیر تجربه کند.

به گزارش تجارت‌نیوز، اوایل ماه اکتبر قیمت هر بشکه نفت خام برنت به بیش از 86 دلار رسید و تا یک ماه قبل، انتظار می‌رفت که به دنبال کاهش عرضه ایران در بازار جهانی، قیمت نفت روند افزایشی خود را ادامه دهد و حتی به بیش از 100 دلار برسد. یک روز پیش از اجرایی شدن تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران اما مقامات آمریکایی اعلام کردند که هشت مشتری نفتی ایران می‌توانند به مدت شش ماه خرید نفت از این کشور را با میزان محدودی ادامه دهند.

بلومبرگ پیش‌تر در گزارشی پیش‌بینی کرده بود که تحت تاثیر تحریم‌ها، صادرات نفت ایران به زودی نصف می‌شود و این روند درآمدهای نفتی ایران را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.

از یک‌سو این معافیت‌ها، نگرانی معامله‌گران برای کاهش شدید عرضه را از میان برد و از سوی دیگر، طی این دوره، تولید نفت سه کشور عربستان سعودی، روسیه و ایالات متحده به بالاترین میزان خود رسید. گزارش‌ها نشان می‌دهد، نفت استخراج‌شده در آمریکا در ماه آگوست، 23 درصد بالاتر از سطح دوازده ماه پیش از آن بوده است.

تحلیل‌گران بر این باورند که طی چند ماه اخیر، سیاست‌های ترامپ ، رئیس‌جمهور آمریکا، تاثیر قابل توجهی بر نوسانات قیمت نفت داشته است. آغاز جنگ تجاری، یکی از عوامل مهمی است که منجر به کاهش قیمت جهانی نفت شد. وضع تعرفه‌ها و تشدید جنگ تجاری میان ایالات متحده، چین و متحدانش تقاضا برای نفت را به‌شدت کاهش داده است.

اوایل ماه نوامبر، اوپک پیش‌بینی خود را برای تقاضای جهانی نفت در سال 2019 کاهش داد. از سوی دیگر اختلال عرضه در تولید پنج کشور ایران، ونزوئلا، نیجریه، لیبی و عراق می‌تواند قیمت جهانی نفت را تحت تاثیر قرار دهد. هر پنج کشور که عدم اطمینان در مورد تولید و صادرات آنها وجود دارد، از ماه جولای تا سپتامبر، 12 درصد تولید نفت جهان را به خود اختصاص داده‌اند. گزارش‌ها نشان مجموع تولید آنها بیشتر از حجم تولید عربستان سعودی است.

در حال حاضر پیش‌بینی‌های مختلفی در مورد قیمت جهانی نفت در سال آینده وجود دارد. بر اساس یک نظرسنجی که از سوی شرکت آمریکایی اس‌اند‌پی گلوبال پلتس (S&P Global Platts) انجام شده، متوسط قیمت نفت خام برنت در سال آینده میلادی 75 دلار خواهد بود. این در حالی است که در ماه اکتبر، به دنبال نگرانی‌ها از کاهش عرضه نفت ایران به دلیل تحریم‌ها، این گروه نفت 79.51 دلاری را برای سال 2019 پیش‌بینی کرده بود.

وب‌سایت اویل‌پرایس اما در گزارشی با بررسی سه عامل عدم قطعیت در مورد تمدید توافق کاهش تولید از سوی اوپک، ادامه جنگ تجاری میان ایالات متحده و چین و همچنین افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو پیش‌بینی کرده است که احتمالا قیمت نفت تا 40 دلار به ازای هر بشکه کاهش یابد.

از سوی دیگر، نشست G20 در بوئنوس آیرس و نشست اوپک در وین در هفته اول دسامبر برگزار می‌شود. تحلیلگران بر این باورند که تصمیم‌گیری‌ها در هر دو نشست از عوامل تعیین‌کننده قیمت نفت در سال 2019 خواهد بود.

در حالی که روسیه نسبت به تمدید توافق کاهش تولید در سال 2019 بی‌میلی نشان داده، وزیر انرژی عربستان سعودی در حاشیه نشست کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک اعلام کرده بود که احتمالا این توافق بار دیگر تمدید خواهد شد و امضاکنندگان در مجموع یک میلیون بشکه از تولید روزانه خود را کاهش می‌دهند.

همچنین شواهد نشان می‌دهد که چشم‌انداز مثبتی در مورد پایان تنش‌های تجاری میان دو قدرت بزرگ جهان یعنی ایالات متحده آمریکا و چین وجود ندارد. بسیاری از ناظران امیدی به حصول توافق میان ترامپ و شی‌جین‌پینگ در نشست G20 ندارند. مایکل اسپنس، برنده جایزه نوبل اقتصاد، بر این باور است که اصلاحات سریعی برای کاهش تنش‌ها میان دو کشور رخ نمی‌دهد و به نظر او جنگ تجاری برای مدتی ادامه خواهد یافت.

به این ترتیب به نظر می‌رسد پیش‌بینی قیمت نفت تا پیش از برگزاری هر دو نشست امری دشوار است و حجم صادرات و درآمدهای نفتی ایران در سال 2019 در سایه‌ای از ابهام قرار دارد.

بر اساس برآوردهای کارشناسان بازار نفت، به رغم معافیت‌های اعطاشده از سوی آمریکا به هشت مشتری مهم، صادرات نفت ایران در ماه نوامبر حدود چند صد هزار بشکه دیگر در روز در مقایسه با ماه اکتبر کاهش یافته است.

مدیر اجرایی یک شرکت ردیابی نفتکش‌ها به نام Petro-Logistics در مصاحبه‌ای با رویترز اعلام کرده بود که در هفته اول ماه نوامبر، حجم فروش نفت ایران کاهش قابل توجهی داشته که مهم‌ترین دلیل آن عدم تمایل خریداران به دلیل وضعیت نامشخص آنها در رابطه با معافیت‌های آمریکا بوده است. در این گزارش آمده است که صادرات نفت ایران در ماه نوامبر یک تا 1.5 میلیون بشکه در روز بوده، در حالی که در ماه آپریل ایران به طور متوسط روزانه 2.5 میلیون بشکه نفت صادر کرده است.