به گزارش تجارت نیوز، سایپا بهعنوان یکی از دو بازیگر بزرگ صنعت خودروسازی ایران سال‌هاست که در گرداب مشکلات ساختاری و مدیریتی دست‌وپا می‌زند.
زیان انباشته بیش از ۶۵ همت و بدعهدی در به سرانجام رساندن تعهدات مشتریان گواه بی‌اثری حمایت‌ها و تصدی‌گری‌های دولتی‌اند که سایپا را در عمق گرداب بی‌اعتمادی‌ها فرو برده‌اند.
حال پس از مناقشات فراوان، پرونده خصوصی‌سازی سایپا از کاغذبازی‌های بی‌پایان وارد میدان عمل شده و نام فرداموتورز بهعنوان یکی از متقاضیان خرید ۴۲ درصد سهام تودلی این شرکت بر سر زبان‌ها افتاده است. اما آیا فرداموتورز توان بازسازی سایپا را دارد؟
فرداموتورز؛ مونتاژکاری که از نوآوری گریزان است
فرداموتورز از سال ۱۳۹۲ زیر سایه گروه تجاری گلستان بال و پر گرفت و با مونتاژ سمند و پژو پارس برای ایران‌خودرو قدم به میدان خودروسازان گذاشت.
این شرکت سپس راه خود را به سوی برندهای چینی کج کرد و محصولاتی از سایک موتور، دانگ‌فنگ و چانگان را با نشان FMC به بازار فرستاد.
این سفر پر فراز و نشیب پرده از واقعیتی تلخ برمی‌دارد که ریشه در مونتاژکاری صرف این گروه خودروسازی دارد. همچنین قطع ارتباط با شرکای تجاری چون سایک موتور و چانگان نشان می‌دهد که این شرکت در حفظ پیوندهای خارجی نیز ناتوان مانده است.
فرداموتورز تا امروز هیچ گامی برای توسعه محصول یا خلق طراحی مستقل برنداشته و تنها به مونتاژ و ری‌بج کردن خودروهای چینی دل خوش کرده است.
اف‌ام‌سی تی۵ و اف‌ام‌سی ۵۱۱ نمونه استفاده از همین رویکرد تغییر نشان تجاری به جای نوآوری هستند. گرچه تحریم‌ها ری‌بج کردن را به حربه‌ای برای دور زدن محدودیت‌ها تبدیل کرده‌اند، اما چرا فردا موتورز با وجود این ترفند همچنان در تحویل خودروها به مشتریان لنگ می‌زند؟
سایپا به شریکی نیاز دارد که خطوط فرسوده‌اش را جان بخشد و تنوع را به سبد محصولاتش بازگرداند، ولی شواهد نشان می‌دهد که فرداموتورز حتی در مونتاژ ساده هم به زانو درآمده است.
زخم کهنه نارضایتی مشتریان بر پیکر فرداموتورز
تأخیر در تحویل خودروها و نادیده گرفتن حق تقدم در تحویل خودروها به داستان تکراری فرداموتورز تبدیل شده است.
این شرکت با وعده‌های فریبنده فروش اقساطی و موعد تحویل سه تا پنج ماهه مشتریان را به سوی خود می‌کشاند و سپس آنها را در انتظار بی‌پایان رها می‌کند. گزارش‌ها از تأخیرهایی تا ۱۵ ماه حکایت می‌کنند که با خشم مشتریان و تجمعات اعتراضی گره خورده است.
کارزارهایی با بیش از ۱۷۰۰ امضا شکل گرفته و خریداران نه‌تنها خودروهایشان را دیر تحویل می‌گیرند، بلکه با تهاتر وعده‌های پوچ با تعهد برای چشم‌پوشی از شکایت روبه‌رو می‌شوند. این چرخه معیوب نشان می‌دهد که فرداموتورز در مدیریت ساده‌ترین تعهدات هم به بن‌بست می‌رسد.
سایپا خود سال‌هاست که با ناکامی در تأمین قطعات و تأخیر در تحویل خودروها مشتریانش را سرخورده کرده است. حال واگذاری این شرکت به فرداموتورز که کارنامه‌اش از ناکارآمدی سیاه شده چه در انتظار دارد؟
خودروسازی سایپا نیازمند احیا
سایپا امروز با انبوهی از چالش‌ها روبه‌روست و از زیان انباشته کلان گرفته تا خودروهای ناقص انباشته‌شده در پارکینگ‌ها نفسش را بریده است. این شرکت به شریکی نیاز دارد که سرمایه‌گذاری کلان بیاورد و برنامه‌ای مدون برای توسعه ارائه دهد، اما فرداموتورز چه در چنته دارد؟
خط تولید دوم این شرکت در بروجرد نتوانسته زنجیر تأخیرها را پاره کند و ورودش به میدان واردات با عرضه محدود محصولات ام‌جی و جیلی نیز رنگ و بوی موفقیت نگرفته است. گزارش‌ها فاش می‌کنند که تحویل خودروهای وارداتی فرداموتورز نیز با تأخیر همراه شده و این شرکت در تأمین قطعات برای محصولات مونتاژی خود بارها به دیوار خورده است.
وابستگی فرداموتورز به شرکای خارجی پاشنه آشیلش شده، بنابراین سایپا نمی‌تواند به شریکی دل ببندد که خود در همان گرداب گرفتار است. واگذاری سایپا به چنین شرکتی شبیه سپردن یک کشتی طوفان‌زده به ناخدایی می‌ماند که خود راه را گم کرده باشد.
آیا گزینه بهتری برای واگذاری سهام سایپا وجود دارد؟
فرداموتورز تنها بازیگر این میدان نیست و شرکت‌هایی چون کرمان موتور، گروه انتخاب و هلدینگ دات وان نیز به عنوان متقاضیان خرید سهام سایپا معرفی شده‌اند.
کرمان موتور با پیشینه‌ای طولانی‌تر در تولید و مونتاژ شاید گزینه‌ای استوارتر به نظر برسد، اما این شرکت نیز زیر فشارهای اقتصادی گاه به بیراهه رفته و تخلفاتی چون گران‌فروشی را در کارنامه دارد.
گروه انتخاب که بازار لوازم خانگی را با تنوع صوری محصولات خود قبضه کرده، به نظر می‌رسد به جای توسعه و حل مشکلات سایپا به دنبال سودجویی و ایجاد انحصار در صنعتی دیگر باشد.
هلدینگ دات وان نیز با پیشینه فساد مالی مؤسسش زیر سایه تردید ایستاده است.
در این میان فرداموتورز به‌رغم اینکه در حوزه خودروسازی فعال است، اما کارنامه‌ای رنگ‌باخته پیش رو نهاده و از رقبا نیز عقب می‌افتد.
واگذاری سایپا به هر شرکتی نیازمند سنجشی دقیق است و نمی‌توان به حضور ظاهری در صنعت دل بست. نهادهای ناظر باید پیش از هر گامی، توان مالی و مدیریتی همه بازیگران را به بوته نقد بگذارند و از تکرار کابوس خصوصی‌سازی‌های پیشین بگریزند.
زنگ خطر یک واگذاری شتاب‌زده
گرچه تحریم‌ها و سیاست‌های ناپایدار همه بازیگران صنعت خودرو را به تنگنا کشانده، اما این دشواری‌ها نمی‌تواند واگذاری سایپا به شرکتی ناکارآمد را توجیه کند.
فرداموتورز نه تجربه توسعه محصول در آستین دارد و نه در مونتاژ، ظرفیت داخلی سازی و تحویل محصولات خود گام بلندی برداشته است.
این شرکت که با ری‌بج کردن خودروهای چینی و وعده‌های بی‌سرانجام روزگار می‌گذراند، چگونه می‌تواند سایپا را از گرداب مشکلات بیرون بکشد؟
واگذاری سایپا به فرداموتورز می‌تواند فصلی تلخ در تاریخ صنعت خودروسازی ایران بگشاید و بار مشکلات را دوچندان کند. این تصمیم نه‌تنها راهی به سوی بهبود نمی‌گشاید، بلکه تیشه به ریشه اعتماد عمومی می‌زند.
نهادهای مسئول باید پیش از هر اقدامی برنامه توسعه متقاضیان واگذاری سایپا به بخش خصوصی را به چالش بکشند و توان مالی‌اش را به آزمایش گذارند. اگر این گام برداشته نشود، سایپا که یکی از قطب‌های صنعت خودروسازی داخلی است به قربانی یک واگذاری شتاب‌زده بدل شده و فرداموتورز نیز در این آزمون سخت بیش از پیش فرو می‌ریزد.
صنعت خودروسازی ایران در تنگنایی سخت گرفتار آمده و سایپا بهعنوان یکی از پایه‌های این صنعت بیش از همیشه به ناجی چشم دوخته و فرداموتورز با کارنامه‌ای از ناکامی و نارضایتی‌ها نمی‌تواند این بار را به دوش بکشد.
واگذاری سایپا به این شرکت نه‌تنها سایپا را از پرتگاه نجات نمی‌دهد، بلکه می‌تواند این غول خسته را به ژرفای سیاهی فرو برد. اکنون زمان آن رسیده که تصمیم‌گیران با معیارهایی سخت‌گیرانه، پیش از آنکه دیر شود، صلاحیت فرداموتورز را به بوته نقد بگذارند. سایپا شایسته سرنوشتی روشن بوده و مردم نیز دیگر تاب ناکارآمدی‌های پی‌درپی را ندارند.
برای مطالعه بیشتر گزارش «ماموت یا انتخاب؛ دو راهی شکست‌خورده سایپا» را در تجارت‌نیوز بخوانید.
