به گزارش تجارت نیوز، در دنیایی که پر از بحران‌های زیست‌محیطی، درگیری‌های ژئوپلیتیکی و تورم انرژی است، شاید تصور یک تغییر بنیادین در سیستم انرژی جهان کمی دور از ذهن به نظر برسد. اما برخلاف آنچه تیتر اخبار فریاد می‌زنند، یک انقلاب آرام در جریان است؛ گذار جهانی به سمت انرژی های تجدیدپذیر، بی‌سر و صدا اما بی‌وقفه در حال پیشروی است.
انرژی خورشیدی، بادی و خودروهای برقی نه‌تنها دیگر فناوری‌های آینده نیستند، بلکه به واقعیت امروز جهان تبدیل شده‌اند. هرچند سوخت‌های فسیلی هنوز سهم بزرگی در تأمین انرژی دارند، اما روند کاهش آن‌ها آغاز شده و شتاب گرفته است.
سوخت های فسیلی هنوز قدرتمندند… اما نه برای همیشه
در ظاهر، سوخت‌های فسیلی هنوز نزدیک به ۸۰٪ انرژی اولیه جهان را تأمین می‌کنند؛ تنها کمی کمتر از سهم ۸۵٪ آن‌ها در سال ۱۹۹۰. این آمار اغلب به عنوان دلیل توقف یا شکست گذار انرژی مطرح می‌شود. اما مشکل در نوع نگاه به داده‌هاست، نه در واقعیت. مسئله اصلی نرخ رشد است، نه صرفاً سهم فعلی.
رشد تقاضای انرژی جهانی ادامه دارد، اما آنچه مهم است، این است که انرژی‌های تجدیدپذیر با سرعتی بیشتر از رشد کلی تقاضا در حال افزایش‌اند. همین موضوع باعث می‌شود که بدون کاهش شدید تولید فسیلی، سهم آن‌ها رو به کاهش بگذارد.
شکوفایی انرژی های تجدیدپذیر در اعداد و آمار
بر اساس گزارش جدید سازمان ملل متحد و اندیشکده Ember، در سال ۲۰۲۴:
- ۹۲.۵٪ از کل ظرفیت جدید برق جهان از منابع تجدیدپذیر بوده است.
- انرژی بادی و خورشیدی به تنهایی ۷۴٪ از رشد جدید برق را تشکیل داده‌اند.
- سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق جهانی به ۳۰٪ رسیده، در حالی که این رقم در سال ۲۰۰۰ تنها ۱۹٪ بود.
- در چین، در چهار ماه اول سال ۲۰۲۵، ۸۹٪ از ظرفیت جدید تولید برق از انرژی‌های بادی و خورشیدی حاصل شده است.
در واقع، ما با “افزایش جایگزین” مواجه هستیم، نه صرفاً “افزایش انرژی”. به‌جای اینکه انرژی خورشیدی و بادی فقط در کنار سوخت‌های فسیلی اضافه شوند، در بسیاری موارد در حال جایگزینی کامل آن‌ها هستند.
خودروهای برقی، بازیگر جدید تحول حمل‌ونقل
در سال ۲۰۲۴، ۱۷ میلیون خودرو برقی در جهان به فروش رفت که معادل ۲۰٪ از کل فروش جهانی خودرو است. در چین، این سهم به نزدیک ۵۰٪ می‌رسد. این یعنی چین به تنهایی در یک سال، بیشتر از تمام جهان در سال ۲۰۲۲ خودرو برقی فروخته است!
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۰، خودروهای برقی حدود ۴۰٪ از کل فروش خودروها در جهان را تشکیل خواهند داد.
اما نکته جالب اینجاست که این تحول بیشتر به دلایل اقتصادی و محیطی شهری روی داده، نه فقط دغدغه اقلیمی. یعنی خودروهای برقی صرفاً برای نجات زمین نیستند، بلکه مقرون‌به‌صرفه‌تر، کاراتر و کاربردی‌تر از سوخت‌های فسیلی هستند.
اقتصادهای نوظهور: عبور از فسیل به تجدیدپذیر
کشورهایی مانند هند، برزیل، کشورهای جنوب شرق آسیا و بخش‌هایی از آفریقا، به‌جای سرمایه‌گذاری جدید در زغال‌سنگ، مستقیماً به سراغ خورشیدی، بادی، ذخیره‌سازی باتری و گازهای پاک‌تر رفته‌اند.
در هند:
- تا پایان ۲۰۲۴، انرژی‌های تجدیدپذیر ۴۶٪ از ظرفیت نصب‌شده برق را تشکیل می‌دهند.
- این کشور با هدف ۵۰۰ گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ به سرعت در حال حرکت است.
در چین:
- بیش از ۱۰٪ از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۴ از فناوری‌های انرژی پاک حاصل شده است (حدود ۱.۹ تریلیون دلار).
- سهم انرژی پاک از لحاظ اقتصادی از املاک و مستغلات و کشاورزی نیز پیشی گرفته است.
گذار انرژی: انقلاب بدون انفجار
گذار انرژی قرار نیست یک شبه اتفاق بیفتد. هنوز پالایشگاه‌ها، خطوط لوله، ناوگان‌های حمل‌ونقل و کارخانه‌های مبتنی بر سوخت فسیلی وجود دارند. تغییر سریع ممکن است به اقتصاد و جوامع شوک وارد کند. در عوض، استراتژی تدریجی، کم‌هزینه و منعطف در حال اجراست.
این مسیر، همان چیزی است که تحلیلگران آن را “گذار عمل‌گرایانه” می‌نامند: تمرکز بر واقعیات اقتصادی، سرمایه‌گذاری در شبکه‌های هوشمند، ذخیره‌سازی، خودروهای برقی، برق‌رسانی صنعتی و بازارهای انعطاف‌پذیر.
به گزارش اویل پرایس، گذار جهانی به انرژی پاک ممکن است به اندازه اخبار جنگ و نفت هیجان‌انگیز نباشد، اما در حال اتفاق افتادن است، با قدرت، ثبات و روندی برگشت‌ناپذیر. این گذار نه براساس شعار، بلکه با منطق بازار، کاهش هزینه‌ها و فشار تقاضای واقعی در حال پیشروی است.
در نهایت، برنده رقابت انرژی، فناوری‌ای خواهد بود که پایدارتر، ارزان‌تر، قابل‌دسترس‌تر و کم‌ریسک‌تر باشد. و همه‌ی شواهد نشان می‌دهد که این ویژگی‌ها متعلق به انرژی‌های تجدیدپذیر است.
همان‌طور که در داستان معروف “لاک‌پشت و خرگوش” آمده است، برنده کسی است که با ثبات، آرام و بی‌وقفه به مسیر خود ادامه دهد. و اکنون، لاک‌پشت انرژی‌های تجدیدپذیر، پیشتاز این مسابقه است.
