فاطمه قمری 
مدیرعامل نشان در گفتگو با تجارت‌نیوز:
منشا اختلال‌های اپلیکیشن نشان/مسیرهای خارجی نیز پوشش داده میشود؟
اپلیکیشن نشان یکی از مسیریاب‌های داخلی است که در حال حاضر سهم اول را ااز نظر تعدا کاربر در این بازار به خود اختصاص داده است. اما به‌نظر می‌رسد این مسریاب در طول توسعه خود با چالش‌های زیادی مواجه است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، قطعی اینترنت همراه در سال ۱۳۹۸ باعث شد تا دسترسی ایرانی‌ها به waze و سایر اپلیکیشن‌های مسیریاب خارجی قطع شود. پس از آن بسیاری از مردم برای مسیریابی دست به دامن اپلیکیشن نشان و دیگر مسریاب‌های داخلی شدند.
با وجود این، پس از اینکه اینترنت به حالت عادی خود بازگشت، کاربران دیگر مجبور نبودند که از اپلیکیشن‌های داخلی استفاده کنند. بنابراین اپلیکیشن‌های داخلی مانند نشان چگونه توانستند به رشد طبیعی خود ادامه دهند؟
جواد عامل، مدیرعامل نشان در گفتگو با تجارت‌نیوز درباره چگونگی شکل‌گیری این مسیریاب، چالش‌ها و آینده آن می‌گوید.
ایده نشان از کجا شروع شد؟
_ایده نشان و به‌طور کلی یک مسریاب داخلی را از کدام نمونه خارجی برداشت کردید؟ چه زمانی به مسیریاب داخلی نیاز پیدا کردیم و چرا؟
«دقیقا نمی‌شود گفت ایده را از کجا گرفتیم. ولی حتما نمونه‌های خارجی که وجود داشتند، روی ذهنیت ما تاثیر داشتند. سال ۱۳۹۰ بود که وارد حوزه نقشه و مسیریابی شدیم.
آشنایی اولیه‌ام با ویز سال ۹۳ بود. چرا که ویز با استفاده از داده‌های کاربرها ترافیک را به روز می‌کرد. پس از آن ابتدا وارد حوزه نقشه شدیم و با شهرداری‌ها به شکل پیمانکار، کار می‌کردیم. مانند نقشه همراه مشهد، تهران، شیراز و اصفهان. بیشتر تمرکز روی حمل‌و‌نقل همگانی، مسیریابی اتوبوس و پیدا کردن داده‌هایی بود که به آن نقشه همراه می‌گفتند. اما تا پیش از اینکه این سرویس را بدهیم، اپلیکیشن مبتنی بر مکان ایرانی در دست مردم نبود و احساس نیاز کردیم که یک اپلیکیشن بومی داشته‌باشیم.
از سال ۹۶ وارد حوزه مسیریابی در لحظه و بحث راهبری راننده خودرو شدیم. پیش از این روی قسمت‌های مسیر و پیدا کردن رستوران، کافیشاپ و مسیریابی اتوبوس بودیم و مسیریابی خودرو هم انجام می‌دادیم. ولی کاربر را مسیریابی نمی‌کردیم که گام‌به‌گام به چپ یا راست صوتی حرکت کند.
سال‌های ۸۸ تا ۹۰ نوکیا نرم افزارهای داشت که گام‌به‌گام و مسیریابی را با کیفیت خیلی خوبی ارائه می‌دادند. با ضعیف شدن نوکیا این نرم‌افزارها چند بار دست به دست شد و خیلی رشد نکردند. از سوی دیگر نیز نتوانست خلاقیت‌های لازم را به خرج دهد و از مارکت‌های نرم‌افزاری خارج شد. پس از آن ویز خیلی خلاقانه جلو آمد و همان کارها را با شیوه کمی متفاوت ارائه داد و خیلی سریع رشد کرد.
همه اینها روی ما تاثیر می‌گذاشت. با این حال گوگل برای من تاثیرگذارتر بود چون سرویس‌های زیادی داشت که در ایران آن‌ها را ارائه نمی‌داد. مثلا مسیریابی اتوبوس که همچنان هم در ایران آن را ارائه نمی‌دهد. تمام اینها انگیزه‌ای شد برای این که خودمان این سرویس‌ها را بدهیم.»
فرایند ساخت اپلیکیشن نشان چگونه بود؟
_فرایند ساخت و رشد نشان در ابتدا به چه شکل بود؟ چون از نمونه‌های خارجی ایده گرفتید، سبب شد که از نیروهای خارجی نیز استفاده کنید؟
نیروی خارجی نداشتیم و تا دو سه سال پیش حتی نیروی خارج از مشهد هم نداشتیم و پاندمی کرونا باعث شد دورکاری در فرهنگ ما رسمیت بیشتری پیدا کند و الآن از شهرهای مختلف مثل کرج، اصفهان و غیره همکار داریم.
به‌دنیا آمدن نشان از اینجا بود که تلاش کردیم شهرداری‌ها را راضی کنیم. تا اپلیکیشن‌های محلی را یکپارچه کنند. اما در این راه دیدیم کار با سازمان‌ها نشدنی است و تصمیم گرفتیم خودمان یک اپلیکیشن بسازیم.
اولین نقشه نشان، نقشه کل ایران را داشت. اما داده‌های ترافیکی ما نمی‌توانست کل ایران را پوشش دهد. در ان زمان در شهرهای کوچک و متوسط کاربر زیادی نداشتیم. با این حال سال ۹۷ تا ۹۸ در شهرهای بزرگ داده‌های ترافیکی کامل شد. در حال حاضر می‌توانم بگویم داده‌های ترافیکی همه شهرهای ایران و معابر آن‌ها را داریم.
وضعیت پوشش‌دهی اپلیکیشن نشان
_پوشش‌دهی نشان در حال حاضر در چه وضعیتی است؟ آیا نشان مناطق دور افتاده ایران و حتی خارج از کشور را هم پوشش می‌دهد؟
«نشان مناطق دور افتاده را هم پوشش می‌دهد. البته از نقشه باز استفاده می‌کنیم. نقشه‌ها و بافت‌های خوبی وجود دارد، مسیرهای دور افتاده را هم ترسیم می‌کنند. خودمان نیز فعالانه به تکمیل این داده‌ها کمک می‌کنیم و می‌توانیم بگوییم در مناطق دور افتاده هم داده داریم.
با وجود این، تعداد کسانی که روی نقشه‌های شهرهای بزرگ کار می‌کنند، از تعداد کسانی که بر بافت‌های دور افتاده کار می‌کنند، بیشتر هستند. اما در بحث‌های آماری، به همان نسبت بافت‌های دور افتاده تغییراتشان کمتر است. یعنی در مسیریابی روستایی مدت زمان اینکه یک خیابان اضافه یا حذف شود خیلی کند است. ولی در شهری مثل تهران یک خیابان امسال هست و سال بعد نیست. امسال یک طرفه، سال بعد دو طرفه است و تغییرات شبکه معابر خیلی سریع است.
همانقدر که کاربر و ویرایشگر در جامعه،کمتر مکان‌های دور افتاده را ویرایش می‌کند، تغییرات مسیرها در آن مناطق هم کمتر است. اما پوشش نشان خوب و قابل قبول است.
ما از دو سال پیش نقشه کشورهای جهان را به‌دست آوردیم و اپلیکیشن اضافه کردیم. به‌صورتی که اگر الان مسیر خودرویی تهران به استانبول را از نشان بخواهید، می‌توانید آن را داشته باشید. نشان مانند دگیر ابزارهای جهانی در این حوزه می‌تواند عمل کند.
البته تنها تفاوتی که نشان با پلتفرم‌هایی مانند گوگل، ویز و غیره دارد این است که نشان خارج از ایران کاربر کمی دارد و ترافیک موجود در آن شهرها را ندارد. ولی همچنان نقشه معابر و مسیری که ارائه می‌دهد، به‌ویژه برای سفرهای بین شهری یا توریسم درون شهری مسیر قابل استفاده‌ای است. برنامه‌هایی هم داریم که در آینده از ایران آن فراتر برویم.»
وضعیت کاربران نشان در دیگر کشورهای منطقه
_ اوضاع کاربران نشان در کشورهای منطقه و دیگر کشورها چگونه است؟
«در کشورهای منطقه مشخصا در عراق، ترکیه، افغانستان و حتی امارات روزانه چند ده هزار کاربر فعال داریم. احتمالا نیمی از آن‌ها کاربران ایرانی هستند که به آنجا سفر کردند یا محل کارشان است و از نقشه‌های نشان استفاده می‌کنند. البته کشورها محدود به این چند کشور نیست. اما عمده مصرف خارجی در این چند کشور همسایه است و کشورهای اروپایی شاید به چند ده مصرف در روز برسد که می‌توانیم نادیده‌اش بگیریم.
در کشورهای افغانستان و عراق زبان فارسی و عربی به طور طبیعی در نشان پشتیبانی میشود. نقشه‌ها هم نقشه‌هایی هستند که هر کسی می‌تواند آن را ویرایش کند، دوره‌ای به‌روز میشود. گروهی از کاربران عرب زبان و فارسی زبان افغانستان هم از اپلیکیشن نشان استفاده می‌کنند.
این کشورها هم ظرفیت‌های خیلی طبیعی برای استفاده از یک مسیریاب ایرانی را دارند. چون زبان عربی یکی از زبان‌هایی است که در برخی مناطق کشور تکلم میشود و فارسی هم زبان اصلی و رسمی کشور است.
برای توسعه بخش بین‌الملل؛ فعلا این دو کشور هدف نیست و روی کشورهای دیگری کار می‌کنیم. تا ببینیم چطور می‌توان نشان را در این بازارها و برای این کشورها توسعه دهیم.»
«اختلال در GPS را به پای نشان می‌نویسند»
_مهمترین مشکلات سد راه شما چه چیزی است؟ اختلال‌هایی که در برخی از مواقع کاربر را با مشکل روبه‌رو می‌کند از چه چیزی نشات می‌گیرد؟
«ممکن است نوع مشکل متفاوت باشد. اختلال در GPS ما را خیلی بیشتر از هرچیزی آزار می‌دهد و بر تجربه کاربرها تاثیر می‌گذارد. در موردش طرح دادیم و محتوا تولید کردیم و به کاربرانمان اطلاع دادیم موضوع اختلالاتی است که در GPS به وجود می‌آید.
شکی نیست که این وضعیت اختلال باعث میشود در جاهایی که اینترنت ضعیف‌تر است، نشود حتی یک مسیر را به درستی مسیریابی کرد. مسیر گرفتن که چند کیلوبایت تبادل داده است به سختی رخ می‌دهد. اما به واسطه این که ذاتا مسیریاب‌ها مصرف پهنای‌باند لحظه‌ایشان عموما زیاد نیست این تاثیر خیلی دیرتر در اپلیکیشن‌هایی که به پهنای‌باند حساس‌ترند دیده‌می‌شود.
مسیریاب‌ها در طول زمان ممکن است چند ده مگابایت مصرف کنند. ولی در لحظه؛ خیلی راحت و با ظرفیت کمی می‌تواند خود را به سرور وصل کند و مسیر نقشه را یافت کند. اما GPS چیزی است که تجربه کاربر را خراب می‌کند.
در زمان‌هایی که کاربر تجربه استفاده از آن نسخه‌های خارجی مانند ویز که فیلتر شدند را داشته‌است و حالا از اپلیکیشن نشان استفاده می‌کند، نتیجه می‌گیرد که این نشان است که قاطی می‌کند و ویز خوب بود. به‌عنوان مثال کاربر در خیابان است و در حال استفاده از نشان، در همان لحظه اختلال در GPS رخ می‌دهد، بنابراین گمان می‌کند که نشان خراب است. البته که کاربر حق دارد، چرا که تحلیلی که یک فرد متخصص روی موضوع دارد را یک کاربر عادی نمی‌تواند داشته‌باشد.»
تاثیر اختلال سامانه‌های شهرداری تهران بر اپلیکیشن نشان
_اختلال‌های اخیر اپلیکیشن نشان، علت خاصی دارد؟ برای رفع این اختلال‌ها چه اقداماتی انجام می‌دهید؟
«یک ماه گذشته به خاطر بحث امنیتی که در دیتا سنتر شهرداری تهران به وجود آمدف یکی از دیتا سنترهای ما شهرداری تهران بود. برای چنین مواقعی ما پیش‌بینی‌های لازم را انجام دادیم. دو دیتا سنتر برای قطعی‌های موقت داریم تا بتواند سرویس‌دهی ادامه پیدا کند. ولی پیش‌بینی نکردیم که مدت زیادی یعنی چندین روز و چند هفته یک دیتا سنتر از دسترس خارج شود.
اختلال در شهرداری منجر به ابجاد سیگنال نامطلوب روی سرورهای ما شد. در حد چند روز اختلالات لحظه‌ای را در نشان داشتیم. تا اینکه توانستیم روی دیتا سنترهای بعدی دو دیتا سنتر را افزایش دهیم و این اختلال را پوشش دهیم. در آن روز به خصوص یکی از دیتا سنترهایمان کاملا برای مدت نامعلومی از دسترس خارج شد.
با وجود این تیم اپلیکیشن نشان بلافاصله پیش‌بینی‌ها را انجام داد. منابع را در آن دیتا سنترها افزایش دادیم. با این حال کاربرها هم قطعی کامل را تجربه نکردند. اما کندی و اختلال را چرا. در این میان مجبور شدیم یکی دو سرویس غیرضروری را خاموش کنیم. مثلا نقشه ماهواره‌ای برای این که بتوانیم مسیر و ترافیک و سرویس‌های اصلی را به کاربرهایمان بفرستیم. البته این خاموش کردن هم تنها چند ساعت بود و به تدریج همه آن‌ها بازگشتند.»
اگر انگیزه‌ای باشد؛ ما رشد می‌کنیم
_در چند سال اخیر مشکلات اینترنتی و فیلترینگ ویز موجب کاهش یا افزایش کاربران شما شد؟
«نشان دی ۹۶ منتشر شد و تا آبان ۹۸ تقریبا دو میلیون کاربر جذب کرده‌بودیم. اما در آن زمان که مشکل اینترنت پیش آمد و ویز هم فیلتر شد و کاربرانی دیگر برنگشتند. همان موقع می‌دانستیم که کاربری که به زور می‌آید صد گزینه هم برایش پیش بیاید، در نهایت می‌رود. پیش‌بینی هم درست بود و تعداد کاربر روزانه‌مان در زمان قطعی اینترنت دو برابر شد. اما ۸۰ درصد این کاربرها یک ماه بعد ما را ترک کردند و ۲۰ درصدی که ماندند رشد طبیعی بود که از قبل داشتیم
در حال حاضر آمارها می‌گویند اپلیکیشن نشان سهم بزرگ‌تری را نسبت به دیگر اپلیکیشن‌ها در بازار ایران دارد. گوگل مپ هم به‌عنوان یک رقیب قوی همچنان در عرصه وجود دارد. اگر از این بابت انگیزه‌ای باشد، ما هم دلیلی برای رشد کردن داریم و اگر رقابت نباشد؛ در آخر مانند خودروساز‌های داخلی میشود.»
نظرات