گسترش چارچوبهای دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی به رهبری آمریکا در قلب آسیا، که مدتهاست توسط کارشناسان در ایالات متحده حمایت شده و میشود، سنگ بنای کمپین دیپلماتیک دولت دوم ترامپ بود، کمپینی که دستاوردهای موفقیتآمیزی داشت. از جمله دلایل این موفقیت میتوان به ادغام آذربایجان در اجلاس گروه C5 اشاره کرد، متغیری که موجب شد تا تعامل و تجارت آمریکا از طریق کریدور میانی - مسیر ترانزیت اقتصادی دریای سیاه و قفقاز، از طریق دریای خزر و به سمت آسیای مرکزی – تسهیل شود.
گروهی ادعا میکنند که هدف استراتژی دریایی «حمایت و افزایش قدرت دریایی یک کشور، چه در صلح و چه در جنگ» است. از نظر این گروه، قدرت دریایی، ابزاری است که باید ساخته شود و شامل تولید صنعتی در داخل، ناوگانهای تجاری و دریایی، دسترسی تجاری، دیپلماتیک و نظامی به بنادر خارجی است.
اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، هشدار داد که اگر چین، به جلوگیری از صادرات عناصر خاکی کمیاب ادامه دهد، دولت آمریکا، آماده افزایش تعرفهها علیه چین است.
اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، اعلام کرد: چین موافقت کرده است ۱۲ میلیون تن سویای آمریکایی در طول فصل جاری تا ژانویه، خریداری کند که نسبت به ۲۲.۵ میلیون تن در فصل قبل، کاهش یافته است
دیدار دونالد ترامپ و شی جینپینگ در بوسان، کره جنوبی، به توافقی موقت منجر شد که بیشتر به آتشبس شباهت دارد تا صلحی پایدار. هر دو طرف برخی از فشارهای اقتصادی خود را کاهش دادند: چین محدودیت صادرات عناصر کمیاب را تعلیق کرد و خرید سویا از آمریکا را از سر گرفت، در حالی که ترامپ تعرفههای ۲۰ درصدی را نصف کرد و بخشی از کنترلهای صادراتی را تعلیق نمود. با این حال، جزئیات توافق مبهم است و نگرانیها درباره پایداری آن ادامه دارد.
افزایش حجم صادرات به شی جین پینگ،رئیس جمهوری چین قدرت چانهزنی بیشتری میدهد، زیرا مذاکرهکنندگان تجاری اش در حال مذاکره برای تمدید آتشبس ۹۰ روزه جنگ تعرفه ها هستند؛ رویارویی که قرار است در ماه نوامبر منقضی شود.
در آستانه نوامبر، روابط اقتصادی میان آمریکا و چین بار دیگر به مرحلهای پرتنش رسیده است. تهدید واشنگتن به اعمال تعرفههای ۱۰۰ درصدی و کنترلهای صادراتی، به همراه واکنش متقابل پکن، فضای تجارت جهانی را ناآرام کرده است. در همین حال، تحولات مهمی در بازارهای طلا، نقره، نفت و سهام رخ داده که مسیر اقتصاد جهانی را در هفتههای آینده تحتتاثیر قرار میدهد.
واکنش ترامپ به محدودیتهای صادرات عناصر خاکی کمیاب چین، نشان از جایگاه برجسته پکن در این حوزه و اهمیت قابل توجه این اقلام برای صنعت ایالات متحده دارد. چین در حال حاضر 60 تا 70 درصد از تولید عناصر خاکی کمیاب جهان و بیش از 85 درصد از ظرفیت فرآوری را کنترل میکند.
از نظر ساختاری، روایت، روایت فروپاشی آمریكا نیست بلكه فرسایش انحصار است. نظم در حال ظهور و مسائلی که امروز در کانون توجه ها قرار دارد؛ عبارتند از امنیت از طریق هماهنگیهای سازمان شانگهای؛ اقتصاد از طریق سوآپها، ریلهای CIPS و توافقهای دوجانبه؛ فناوری از طریق «موش و گربه بازیهای» كنترل صادرات و كلوپهای استاندارد و فرهنگ از طریق روایتهای بومیشده.
اگر نیروهای آمریکایی برای دفاع از تایوان، گزینه اقدام نظامی مستقیم علیه بنادر ساحلی و اهدافی در سرزمین اصلی چین را انتخاب کنند، ارتش آزادیبخش خلق (PLA) میتواند با حملات تلافیجویانه به پایگاههای عملیاتی آمریکا (FOBs) واکنش نشان دهد؛ از جمله پایگاههایی که در استرالیا، ژاپن، فیلیپین و احتمالا کره جنوبی قرار دارند.
طبق برآورد مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CSIS)، تنها یک کشتیساز چینی در سال ۲۰۲۴ بیش از کل میزان تجاریای که تمامی کارگاههای کشتیسازی ایالات متحده از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون تحویل دادهاند، تولید کرده است.
تمدید ۹۰ روزه آتشبس آمریکا و چین که نگرانیها نسبت به تشدید تنش تجاری و مختل شدن تقاضا برای سوخت را تا حدودی برطرف کرد، قیمت نفت را در معاملات روز سهشنبه بازار آسیا افزایش داد.
تعرفهها بر کشورهای جنوبشرق آسیا هنوز کمتر از میانگین تعرفههای کالاهای چینی است (از جمله تعرفههای پایه و تعرفههای محصولمحور)، اما موج جدید تعرفههای اعمالی از سوی ترامپ، چشمانداز تجاری منطقه را دگرگون کرده، حاشیه سود تولیدکنندگان را کاهش داده و انگیزه جابجایی تولید از چین را تضعیف کرده است.
اوایل سال جاری و همزمان با تشدید تنشهای تجاری میان آمریکا و چین، پکن فرایند کنترل صادرات عناصر نادر خاکی را سختتر کرد. هرچند پس از توافق تجاری ژوئن با دولت ترامپ، بخشی از صادرات از سر گرفته شد، اما چین همچنان بر صادرات مواد حیاتی مورد استفاده در صنایع دفاعی محدودیتهای جدی اعمال میکند.
با چرخش قدرتهای بزرگ به سوی ملیگرایی — چه از طریق تعریف موانع تجاری و یا تصاحب سرزمین برای تضمین دسترسی به منابع حیاتی — کشورهای ثروتمند از حیث منابع در جنوب جهانی با فشارهای فزایندهای مواجهاند.
تصمیمات راهبردی آمریکا و سایر کشورها برای صرفهجویی در هزینه و حفظ محیط زیست، زمینه را برای پیشروی چین فراهم ساخت. تا اوایل دهه ۲۰۲۰، چین تقریبا کنترل کامل بازار جهانی گالیوم، ژرمانیم و عناصر نادر را در دست داشت.
اداره کل گمرک چین اعلام کرد صادرات عناصر خاکی کمیاب این کشور به آمریکا در ماه ژوئن، پس از توافق تجاری اخیر، نسبت به ماه قبل ۶۶۰ درصد افزایش یافته و به ۳۱۸۸ تن رسیده است. با وجود این جهش، حجم صادرات همچنان پایینتر از سطح پیش از اعمال محدودیتهای صادراتی چین در ماه آوریل باقی مانده است.
در سال ۲۰۲۵ رقابت میان چین و آمریکا در حوزه زیرساختهای ارز دیجیتال به مرحله تازهای وارد شده است؛ نبردی که فراتر از رقابت فناوری، بازتعریف نظم مالی جهانی را رقم میزند.
