کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد موسوم به COP30 در برزیل در حالی پایان یافت که موجی از تیترهای انتقادی آن را ناکافی خواندند. اما واقعیت، پیچیدهتر از این قضاوتهای سریع است. بسیاری از کارشناسان معتقدند انتظارهای بیشازحد، فضای ژئوپلیتیکی متلاطم و اختلافات عمیق مالی بین کشورهای توسعهیافته و درحالتوسعه، باعث شدند نتیجه نهایی با خواستهها فاصله داشته باشد.
در سکوت گرمای فزاینده، در میان دود آتشسوزیهای بیپایان و در هر نفس آلودهای که میلیونها انسان میکشد، تغییرات اقلیمی دیگر پیشبینیِ دور از دسترس نیست. بلکه واقعیتی خونین و فوری است. این بحران، که روزبهروز جان صدها هزار نفر را میگیرد، دیگر تنها مسئلهای زیستمحیطی یا علمی محسوب نمیشود؛ بلکه به بحرانی انسانی و جهانی تبدیل شده که سلامت، امنیت و بقای انسانها را در معرض خطر جدی قرار داده است.
صندوق ثروت ملی نروژ، با ارزشی بیش از ۲ تریلیون دلار، در تضاد با سیاستهای عقبنشینی اقلیمی آمریکا، گامی جسورانه برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۵۰ برداشته است. این تصمیم که شامل فشار بر شرکتهای بزرگ برای دستیابی به انتشار صفر خالص در کل زنجیره تأمین است، نهتنها تعهد نروژ به توافقنامه پاریس را نشان میدهد، بلکه میتواند الگویی برای سرمایهگذاری پایدار جهانی باشد.
افزایش سریع سطح دریاها، یکی از جدیترین پیامدهای تغییرات اقلیمی، تهدیدی فزاینده برای شهرهای ساحلی، اقتصاد جهانی و امنیت غذایی است. پژوهشهای اخیر نشان میدهند که این روند با سرعتی بیسابقه در هزاران سال گذشته در حال وقوع است و نیازمند اقدامات فوری جهانی و محلی است.
بحران تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین چالشهای عصر ماست و در حالی که تمرکز بسیاری از راهحلها بر کاهش مصرف سوختهای فسیلی و گسترش انرژیهای تجدیدپذیر است، نقش کلیدی رژیم غذایی و سیستمهای غذایی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
تغییرات اقلیمی دیگر یک تهدید دوردست نیست؛ ما اکنون در میانهی بحرانی هستیم که پیامدهای آن در سراسر جهان احساس میشود. افزایش دما، ذوب شدن یخهای قطبی، وقوع سیلابهای بیسابقه و خشکسالیهای شدید همگی نشان میدهند که کره زمین به نقطهی حساسی رسیده است. توافقنامه پاریس که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، تلاشی جهانی برای محدود کردن گرمایش زمین به زیر ۲ درجه سانتیگراد و ترجیحاً ۱.۵ درجه بود. اما آیا کشورها واقعاً در مسیر تحقق این تعهدات حرکت میکنند؟
اروپا در تابستان ۲۰۲۵ شاهد مجموعهای از رویدادهای شدید آب و هوایی بود؛ موج گرما، خشکسالی و سیل، نه تنها زندگی میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار داد بلکه ضربهای سنگین به اقتصاد این قاره وارد کرد.
در سالهای اخیر، نام چین همواره بهعنوان بزرگترین آلاینده جهان مطرح بوده است. اما نکته جالب اینجاست که همین کشور آلاینده، اکنون نقشی کلیدی در نجات جهان از تغییرات اقلیمی ایفا میکند. برخلاف تصور رایج، سیاست صنعتی و توان تولیدی چین در حال تغییر چهره انرژی جهانی است و بسیاری از کارشناسان معتقدند بدون این کشور، تحقق کربنزدایی غیرممکن خواهد بود.
در یک رویداد آب و هوایی نادر و نگران کننده، فصل طوفانهای اقیانوس اطلس در سال ۲۰۲۵ با پدیدهای بیسابقه آغاز شد. طوفان ارین، که به سرعت و با شدت بسیار زیادی شکل گرفت، نه تنها به عنوان اولین طوفان این فصل ثبت شد، بلکه در کمتر از ۲۴ ساعت به یک طوفان فوق قدرتمند درجه ۵ تبدیل شد. این تشدید سریع و غیرمعمول، توجه کارشناسان را به خود جلب کرده و به عنوان یک زنگ خطر جدی درباره افزایش شدت و سرعت طوفانها در عصر تغییرات اقلیمی شناخته میشود.
در حالی که کانون توجه تغییرات اقلیمی اغلب بر مناطق گرمسیری معطوف است، ایسلند و گرینلند در ماه مه 2025 با موج گرمای بیسابقهای مواجه شدند که رکوردها را شکست و پیامدهای جدی برای جوامع محلی، منابع طبیعی و تعادل اقلیمی جهانی به دنبال داشت. این رویدادها نشان میدهد که هیچ منطقهای در برابر اثرات فزاینده بحران اقلیمی مصون نیست.
در حالی که بسیاری از نگاهها به سمت تغییرات اقلیمی، بالا آمدن سطح دریاها و افزایش گرمای زمین معطوف است، تهدیدی پنهان و کمتر جالب توجه در حال گسترش است: عفونتهای قارچی کشنده. برخلاف باکتریها و ویروسها، قارچها تاکنون کمتر در صدر برنامههای بهداشتی جهانی قرار گرفتهاند. اما اکنون، یافتههای علمی جدید نشان میدهد افزایش دمای زمین و شرایط آبوهوایی بحرانی، زمینهای مناسب برای شیوع و گسترش قارچهای خطرناک فراهم کردهاند.
در شمالیترین نقطه جهان، جایی که یخ و سرما حکمرانی میکنند، فرودگاهی شگفتانگیز به نام سوالبارد قد علم کرده است؛ دروازهای به سوی سرزمینهای قطبی و نمادی از چیرگی انسان بر طبیعت خشن. اما اکنون، این نگین درخشان قطب شمال با تهدیدی خاموش و جدی دست و پنجه نرم میکند: گرمایش زمین و ذوب شدن بستر یخی که شریان حیاتی این منطقه بر آن استوار است. این داستان، روایتی از تقابل انسان و طبیعت در دورافتادهترین نقاط جهان و زنگ خطری برای زیرساختهای حیاتی در برابر تغییرات اقلیمی است.
تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین چالشهای جهانی است که تاثیرات آن به سرعت در حال گسترش است. از ذوب یخهای قطبی گرفته تا افزایش دما، تغییرات اقلیمی به همه جوانب زندگی انسانها و طبیعت آسیب میزند. در این میان، شرکتها و کسبوکارهای بزرگ نقش بسیار مهمی در کاهش تاثیرات این تغییرات دارند. به ویژه که بسیاری از مصرفکنندگان آگاهتر از گذشته نسبت به تأثیرات زیستمحیطی محصولات و خدمات شرکتها هستند. فشار عمومی برای اتخاذ شیوههای پایدار و کاهش اثرات منفی زیستمحیطی، موجب شده تا بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا به دنبال یافتن راهحلهایی نوآورانه و موثر برای مقابله با تغییرات اقلیمی باشند.
تغییرات اقلیمی دیگر فقط یک موضوع محیطزیستی نیست؛ این پدیده حالا به یکی از بزرگترین چالشهای اقتصادی جهان تبدیل شده است. از گرمای شدید و طوفانهای ویرانگر گرفته تا بالا آمدن سطح دریا، اثر تغییرات اقلیمی در زندگی روزمره و جیب مردم احساس میشود.
پژوهشی جدید نشان میدهد که تغییرات اقلیمی، برخلاف تصور رایج، همواره تاثیر منفی بر کشاورزی ندارند و در برخی مناطق میتوانند موجب افزایش تولید محصولات شوند.
تغییرات آب و هوایی و نگرانیهای محیطزیستی، بسیاری از کشورهای اروپایی را به سمت انرژیهای تجدیدپذیر سوق داده است. با این حال، وابستگی تاریخی برخی از کشورها به منابع انرژی سنتی همچنان پابرجاست.
کشورهای دنیا برای محافظت از محیطزیست، دست به اقدامات مختلفی زدهاند که در این میان برخی از کشورها بنابر شاخص عملکرد محیطزیست، از دیگر کشورها بهتر عمل کردهاند.
بر اساس مقالهای جدید که در مجله Environment International منتشر شده است، سیاستهای تغییرات آبوهوایی نه تنها به کاهش انتشار گازهای گلخانهای کمک میکنند، بلکه میتوانند به طور قابل توجهی آلودگی هوا را کاهش داده و سلامت عمومی را بهبود بخشند.
امروزه تغییرات اقلیمی تاثیر گستردهای بر زندگی انسانها و محیط زیست گذاشته است. یکی از حوزههایی که بهشدت تحتالشعاع این بحران قرار گرفته، چرخه آب زمین است.
