دریای مدیترانه که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود یکی از مهمترین پهنههای آبی جهان به شمار میرود، امروز در خط مقدم تغییرات اقلیمی قرار گرفته است. کارشناسان هشدار میدهند که حتی افزایش اندک دما میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به اکوسیستمهای این دریا وارد کند؛ اکوسیستمهایی که بیش از ۱۷ هزار گونه جانوری و گیاهی را در خود جای دادهاند و بسیاری از آنها منحصر به فرد هستند.
سوریه که طی بیش از یک دهه جنگ داخلی آسیبهای سنگینی را متحمل شده و امروز در مسیر بازسازی و تلاش برای بازگرداندن ثبات گام برمیدارد، اکنون با چالش دیگری دستوپنجه نرم میکند؛ خشکسالی. کاهش بارندگیها در دهههای اخیر، کمبود منابع آبی و نابودی بخش بزرگی از محصولات کشاورزی، امنیت غذایی این کشور را بهشدت تهدید کرده است.
امروزه، تغییرات اقلیمی بیش از هر زمان دیگری به واقعیت زندگی روزمره ما تبدیل شده است. یکی از جدیدترین و خطرناکترین جلوههای آن، پدیدهای به نام خشکسالیهای ناگهانی است. این خشکسالیها، که برخلاف انواع سنتی در عرض چند هفته رخ میدهند، میتوانند بهسرعت مناطق وسیعی را خشک کرده و به آتشسوزیهای ویرانگر دامن بزنند.
در یک رویداد آب و هوایی نادر و نگران کننده، فصل طوفانهای اقیانوس اطلس در سال ۲۰۲۵ با پدیدهای بیسابقه آغاز شد. طوفان ارین، که به سرعت و با شدت بسیار زیادی شکل گرفت، نه تنها به عنوان اولین طوفان این فصل ثبت شد، بلکه در کمتر از ۲۴ ساعت به یک طوفان فوق قدرتمند درجه ۵ تبدیل شد. این تشدید سریع و غیرمعمول، توجه کارشناسان را به خود جلب کرده و به عنوان یک زنگ خطر جدی درباره افزایش شدت و سرعت طوفانها در عصر تغییرات اقلیمی شناخته میشود.
تغییرات اقلیمی و پدیدههای جوی غیرمعمول، این روزها در سراسر جهان نگرانیهایی را به وجود آوردهاند. از جنوب شبهجزیره عربستان که خود را برای بارشهای سنگین و سیلابهای ناگهانی آماده میکند تا اقیانوس اطلس که شاهد شکلگیری طوفانی سهمگین به نام ارین بود، وضعیت آبوهوایی در حال تغییر، جوامع مختلف را با چالشهای جدی روبهرو کرده است. این دو رویداد، که به طور همزمان در نقاطی دور از هم رخ میدهند، یادآور تأثیرات گسترده و گاه غیرمنتظره پدیدههای آبوهوایی هستند.
در بحبوحهی چالشهای فزایندهی تغییرات اقلیمی، عربستان سعودی در حال تبدیل شدن به پیشگامی در پایداری زیستمحیطی است. این کشور، که اغلب با منابع نفتیاش شناخته میشود، اکنون گامی بلند در جهت حفظ و احیای جنگل های حرا (Mangrove Forests) برداشته است. این اکوسیستمهای منحصربهفرد ساحلی، نه تنها نقشی حیاتی در جذب کربن و حفاظت از تنوع زیستی ایفا میکنند، بلکه پتانسیل بالایی برای توسعهی گردشگری پایدار دارند.
ترکیه و دیگر بخشهای شبهجزیره بالکان این هفته با موج گرما مواجه شدهاند که منجر به آتشسوزیهای جنگلی شده و حداقل ۱۰ کشته و دهها زخمی برجای گذاشته است.
افزایش دمای تابستانی و هشدار دانشمندان درباره تهدیدهای گرمای شدید، فشارها بر فیفا را برای بازنگری در تقویم جام جهانی فوتبال افزایش داده است. آیا باید شاهد مسابقات تابستانی در زمستان باشیم؟
در عصری که با چالشهای تغییرات اقلیمی دستوپنجه نرم میکنیم، این سؤال مطرح میشود که آیا تغییر ساعت تابستانی (DST) واقعاً به کاهش انتشار گازهای گلخانهای کمک میکند یا زمان آن فرا رسیده که به این رویه پایان دهیم؟
در حالی که کانون توجه تغییرات اقلیمی اغلب بر مناطق گرمسیری معطوف است، ایسلند و گرینلند در ماه مه 2025 با موج گرمای بیسابقهای مواجه شدند که رکوردها را شکست و پیامدهای جدی برای جوامع محلی، منابع طبیعی و تعادل اقلیمی جهانی به دنبال داشت. این رویدادها نشان میدهد که هیچ منطقهای در برابر اثرات فزاینده بحران اقلیمی مصون نیست.
خشکسالی شدید و بیسابقه در اروپا، همراه با ثبت دومین ماه مه گرم تاریخ در سال 2025، زنگ خطر را برای سیاره زمین به صدا درآورده است. این تحولات اقلیمی که فراتر از پیشبینیها ظاهر شدهاند، نشانههایی نگرانکننده از تشدید بحران آب و غذا در آینده نزدیک هستند و بر فوریت اقدامات جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید میکنند.
فصل آتشسوزیهای جنگلی سال ۲۰۲۵ در کانادا با شدتی کمسابقه و نگرانکننده آغاز شده است. در حالی که هزاران کیلومتر مربع از اراضی این کشور در آتش میسوزد و کیفیت هوا در سراسر آمریکای شمالی به سطح خطرناکی رسیده، تودههای دود ناشی از این حریقها با عبور از اقیانوس اطلس، یادآوری میکنند که این بحران، مرزهای جغرافیایی را نمیشناسد و هشداری جدی درباره پیامدهای فزاینده تغییرات اقلیمی است.
جنگها همواره با مرگ، ویرانی و آوارگی همراه بودهاند، اما تأثیرات آنها تنها به مرزهای سیاسی یا تلفات انسانی محدود نمیشود. جنگ اسرائیل علیه غزه نهتنها جان دهها هزار انسان بیگناه را گرفته، بلکه ضربهای جبرانناپذیر بر پیکره محیطزیست و اقلیم جهانی وارد کرده است. بر اساس جدیدترین آمارهای منتشرشده، جنگ غزه در ۱۵ ماه نخست خود ردپای کربنی عظیمی بر جای گذاشته است؛ ردپایی که از مجموع گازهای گلخانهای منتشر شده توسط بسیاری از کشورهای جهان در یک سال بیشتر است.
در شرایطی که بحران اقلیمی به یک تهدید جدی جهانی تبدیل شده و دولتها برای کاهش گازهای گلخانهای هدفگذاریهای بلندمدت انجام دادهاند، یک حوزه همچنان تا حد زیادی از این مسئولیت معاف مانده است: حوزه نظامی. تحلیلهای تازه نشان میدهد ارتشهای جهان، بهویژه در اروپا، سهم بسزایی از انتشار کربن را به خود اختصاص دادهاند، اما تنها تعداد انگشتشماری از کشورها برای کاهش این انتشار هدفگذاری مشخصی دارند.
بحران اقلیمی دیگر یک تهدید دور از ذهن نیست؛ این یک واقعیت روزمره است که میلیاردها نفر از مردم جهان را در سال گذشته با گرمایی فراتر از تحمل مواجه کرده است. مطالعات جدید نشان میدهد فعالیتهای انسانی، بهویژه انتشار گازهای گلخانهای، دما را به شکل بیسابقهای افزایش داده و این پدیده، سلامت، امنیت و معیشت بشر را جدی تهدید میکند. در ادامه، به بررسی یافتههای علمی جدید در این زمینه میپردازیم که چگونه گرمای شدید به یک بحران جهانی تبدیل شده است.
گرمایش زمین از هشداری علمی به واقعیتی ملموس بدل شده که با پدیدههایی چون افزایش بیسابقه دما، خشکسالیهای شدید و سیلابهای ویرانگر، زندگی بر سیاره ما را دگرگون ساخته است. گزارش اخیر سازمان جهانی هواشناسی (WMO) زنگ خطر را جدیتر به صدا درآورده و پیشبینی میکند که جهان طی پنج سال آینده ممکن است وارد مرحلهای بیسابقه از گرمایش شود.