وزیر امور خارجه ایران در مقاله ای نوشت: پیام جمهوری اسلامی ایران به جامعه جهانی روشن است؛ صلح پایدار در غرب آسیا تنها با توانمندسازی بازیگران منطقهای قابل تحقق است.
سفرهای اخیر دونالد ترامپ به کشورهای کلیدی منطقه، پرده از دکترین جدیدی برداشت که بر پایه انرژی، تجارت و توسعه زیرساختها بنا شده است. این رویکرد، که در تضاد با سیاستهای مداخلهجویانه گذشته قرار دارد، میتواند نظم نوینی را در خاورمیانه رقم بزند. آیا این دکترین اقتصادی-محور میتواند جایگزین مناسبی برای سیاستهای نظامیمحور پیشین باشد و چه تاثیری بر آینده منطقه خواهد گذاشت؟
به نظر میرسد شکاف بین ایران و ایالات متحده پس از حمله ترامپ به ایران در سفر اخیر به خاورمیانه و به کار بردن عنوان «مخربترین نیرو» در این منطقه، افزایش یافته باشد؛ عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، اظهارات ترامپ را «فریبکاری محض» خواند و به حمایت ایالات متحده از اسرائیل به عنوان منبع بیثباتی در منطقه اشاره کرد. البته میتوان این برداشت را هم داشت که هر آنچه ترامپ در سفر به خاورمیانه در رابطه با ایران به زبان آورد بیشتر در راستای ایجاد خشنودی در میان امرا، پادشاهان و مقامات کشورهای عربی بود که با انعقاد قراردادهای میلیارد دلاری، رئیسجمهور آمریکا را از مواجه شدن با شرایط ناگوار اقتصادی در داخل این کشور حفظ کرده بودند.
نخستین سفر بینالمللی دونالد ترامپ پس از حضور مجدد در قدرت، آن هم به متمولترین کشورهای جهان، نه برای توافقات استراتژیک و سیاسی بلکه به قصد جذب بیشتر سرمایههای اعراب ثروتمند کشورهای عربستان، قطر و امارات برای پیشبرد اهداف کلان تجاری و سرمایهگذاری یک تریلیون دلاری این کشورها در اقتصاد آمریکاست. این رویکرد ماحصل سفر چهارروزه رئیسجمهور ایالات متحده به خاورمیانه است که اگر به ثمر برسد، یاریرسان ترامپ در رسیدن به بسیاری از وعدههای انتخاباتیاش خواهد بود. تمرکز بر معاملات اقتصادی در این سفر در حالی صورت میگیرد که ایالات متحده در سهماهه اول سال، برای اولین بار در طول سه سال گذشته با کاهش تولید اقتصادی روبهرو بوده است.
صندوق بینالمللی پول (IMF) پیش بینی خود از نرخ رشد اقتصادی صادرکنندگان نفت خاورمیانه را به دلیل ریزش قیمت نفت، از 4 درصد برآورد شده در اکتبر، به ۲.۳ درصد بازبینی کرد.
تا چند سال پیش تصور اینکه کشورهای حوزه خلیج فارس خود را به عنوان صادرکننده برق پاک معرفی کنند، شاید دور از ذهن بود. اما اکنون، امارات، عربستان، عمان، مصر و دیگر کشورها با سرعت در حال توسعه زیرساختها و پروژههای عظیم انرژیهای تجدیدپذیر هستند تا علاوه بر تأمین نیاز داخلی، به صادرکنندگان بزرگ انرژی پاک در سطح جهانی تبدیل شوند.
سخنگوی کاخ سفید روز جمعه (به وقت محلی) با تأیید سفر دونالد ترامپ به عربستان در ماه آینده، از امکان اضافه شدن مقاصد جدید در خاورمیانه به برنامه سفر رئیسجمهور آمریکا خبر داد.
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) که بهدلیل منابع عظیم نفت و گاز شناخته شده است، در حال تبدیل شدن به یکی از قطبهای اصلی انرژی های تجدیدپذیر در جهان است. کشورهای این منطقه سرمایهگذاریهای چشمگیری در حوزه انرژیهای نوین انجام دادهاند که شامل انرژی خورشیدی، بادی و هیدروژن سبز میشود. با این حال، موانعی مانند عدم قطعیتهای ژئوپولیتیکی، نیاز به سرمایهگذاریهای عظیم و زمانبر بودن توسعه زیرساختها، بر سر راه گسترش انرژیهای پاک در این منطقه وجود دارد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اظهاراتی با اشاره به منافع اقتصادی که رابطه با عربستان سعودی برای ایالات متحده به همراه دارد، اظهار کرد: احتمالاً در طول یک ماه و نیم آینده به عربستان خواهم رفت.
عضو شورای عالی راهبردی سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است که ایران تا سال ۲۰۵۰ یکی از سالمندترین کشورها در غرب آسیا خواهد بود، گفت: نیاز به توجه ویژه به سالمندان در برنامههای کلان کشور وجود دارد که باید مورد عنایت قرار گیرد.
یک کارشناس بازار سهام میگوید: درخصوص اینکه شاخص بورس تا پایان سال چگونه حرکت کند طبیعتا بستگی به شرایط سیاسی و بحث مذاکرات دارد که متاسفانه دستکم بیش از ۱۰ سال است که ما در چم و خم این مذاکرات قرار داریم و نتیجه مطلوبی حاصل نشده است.
به نظر میرسد دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده رویههای جدیدی در پیش گرفته و به دنبال تغییرات اساسی در خاورمیانه است. اکونومیست در گزارشی این رفتارهای جدید را تفسیر کرده است.
مورگان اورتگاس به عنوان فرستاده ویژه ترامپ در امور صلح خاورمیانه منصوب شد. اورتگاس یک کارشناس بسیار باتجربه در حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی است. او در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ، بهعنوان سخنگوی وزارت امور خارجه در زمان «مایک پمپئو» خدمت میکرد.
با افزایش نگرانیها درباره تغییرات اقلیمی و لزوم کاهش آلایندهها، کشورهای مختلف به دنبال راهکارهایی برای حرکت به سوی حملونقل پایدار هستند. امارات متحده عربی نیز با تمرکز بر انرژیهای پاک و توسعه فناوریهای نوین در حملونقل عمومی، در این مسیر پیشتاز است. در همین راستا، شرکت کرهای هیوندای با ارائه اتوبوسهای هیدروژنی خود نقش مهمی در تحقق این هدف ایفا میکند.
پالایشگاهها در هند، با وجود مشکلات ناشی از تحریمهای غرب، نفت ارزانتر روسیه را خریداری میکنند. با این حال، آمار نشان داد واردات نفت روسیه به هند در نوامبر، ۱۳ درصد در مقایسه با اکتبر کاهش داشت و به ۱.۵۲ میلیون بشکه در روز رسید که حدود ۳۲ درصد از کل خرید نفت هند بود.
ما در خاورمیانه با بحران مواجهیم این بحران هم خاص سوریه نیست امروز دامنگیر سوریه شدهاست. دامن سایر کشورهای خاومیانه را هم میگیرد. تحولات سوریه مثل یک دومینو در بعضی از کشورهای دیگر هم اثرگذار خواهد بود.