به گزارش تجارت نیوز، در دنیایی که هر روز بیش از پیش با بحران‌های زیست‌محیطی، گرمایش جهانی و نیاز به منابع انرژی پایدار مواجه می‌شود، نگاه‌ها به سمت فناوری‌هایی معطوف شده که بتوانند بدون انتشار گازهای گلخانه‌ای، انرژی مورد نیاز بشر را تأمین کنند. یکی از امیدوارکننده‌ترین این فناوری‌ها، همجوشی هسته ای است؛ فرآیندی که در قلب ستارگان رخ می‌دهد و اکنون بشر در پی آن است تا آن را روی زمین نیز عملی کند. در این مسیر، چین با پروژه‌ای جاه‌طلبانه به نام راکتور BEST گام بلندی برداشته است و در رقابت با آمریکا، به‌دنبال دستیابی سریع‌تر به انرژی پاک و پرقدرت آینده است.
راکتور BEST؛ امید تازه‌ای برای انرژی بی‌پایان
راکتور همجوشی توکامک ابررسانای تجربی پلاسمای سوزان، یا به اختصار BEST، یکی از بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین پروژه‌های همجوشی هسته‌ای در جهان است که در شهر هیفی چین در حال ساخت است. این راکتور بر اساس فناوری شناخته‌شده «توکامک» طراحی شده؛ ظرفی به شکل دونات که در آن پلاسمای فوق‌داغ با دمایی حتی بالاتر از سطح خورشید، کنترل و نگهداری می‌شود تا امکان ترکیب ایزوتوپ‌های هیدروژن فراهم شود. از این واکنش، انرژی عظیمی تولید می‌شود که می‌تواند جایگزینی ایمن، پایدار و عاری از آلودگی برای انرژی‌های فسیلی باشد.
بر اساس گزارش‌های رسمی، این پروژه عظیم هم‌اکنون در مراحل پایانی مونتاژ قرار دارد و قرار است تا نوامبر سال ۲۰۲۷ به‌طور کامل آماده بهره‌برداری شود. وزن قطعات مونتاژشده به حدود ۶۰۰۰ تن می‌رسد و فرآیند نصب با دقتی در حد میلی‌متر انجام می‌گیرد که نشان‌دهنده پیچیدگی فوق‌العاده این فناوری است.
بازدهی چشمگیر؛ تولید ۵ برابر انرژی مصرفی
یکی از اهداف کلیدی این راکتور، دستیابی به افزایش خالص انرژی است. به‌عبارتی، BEST قرار است پنج برابر بیشتر از انرژی‌ای که برای عملکردش مصرف می‌کند، انرژی تولید کند. این در حالی است که پروژه SPARC در آمریکا تنها به دنبال دو برابر کردن انرژی خروجی در مقایسه با ورودی است. اگر چین موفق شود به این هدف برسد، نقطه‌عطفی بزرگ در مسیر تجاری‌سازی انرژی همجوشی رقم خواهد خورد.
مسیر میان‌بر چین؛ از EAST تا CFEDR
راکتور BEST نقش یک پل حیاتی را ایفا می‌کند. این پروژه بین دو مرحله کلیدی دیگر از فناوری همجوشی چین قرار دارد:
- EAST (توکامک نسل اول) که پیش‌تر توانست مدت‌زمان قابل‌توجهی، پلاسمای فوق‌داغ را حفظ کند و رکوردهایی در نگهداری دمای بالا ثبت نماید.
- CFEDR که قرار است نمونه آزمایشی نیروگاه‌های مقیاس بزرگ آینده باشد.
BEST در واقع گام میانی این مسیر است؛ پلی میان فناوری آزمایشی و کاربرد عملیاتی.
رقابت نزدیک چین با آمریکا
در حالی که آمریکا با پروژه SPARC (تحت نظارت شرکت CFS، زیرمجموعه‌ای از MIT) در تلاش برای پیشبرد انرژی همجوشی است، چین با سرعتی بسیار بالاتر وارد میدان شده است. هر دو پروژه تقریباً در یک زمان و در سال ۲۰۲۱ کلید خوردند، اما چین با بهره‌گیری از توان مهندسی بالا و برنامه‌ریزی فشرده، توانسته بخش زیادی از مونتاژ را در کمتر از دو سال به اتمام برساند.
اگرچه BEST از آهنرباهای نسبتاً ضعیف‌تری نسبت به SPARC استفاده می‌کند، اما بازدهی مورد انتظار آن بسیار بالاتر است. این تفاوت در رویکرد، نشانه‌ای از رقابت تنگاتنگ دو غول علمی و فناوری در قرن ۲۱ است.
آینده‌ای که می‌درخشد
تکنولوژی همجوشی هسته‌ای، دهه‌هاست در حال توسعه است و اکنون به‌نظر می‌رسد وارد مرحله‌ای جدید و عملیاتی شده است. با موفقیت پروژه‌هایی چون BEST، جهان می‌تواند به منبعی از انرژی تمیز، پایدار و ایمن دست یابد که نه تنها نیازهای امروز بلکه نیازهای نسل‌های آینده را نیز پوشش خواهد داد — آن هم بدون تخریب محیط زیست و تولید زباله‌های خطرناک.
اگرچه هنوز مشخص نیست کدام کشور زودتر به تجاری‌سازی این فناوری دست خواهد یافت، اما رقابت میان چین و آمریکا، محرکی قوی برای تسریع روند پیشرفت‌ها در این حوزه به‌شمار می‌آید.
به نقل از IE، پروژه راکتور همجوشی BEST در چین نه‌تنها یک دستاورد علمی چشمگیر، بلکه نشانه‌ای از تغییر چشم‌انداز جهانی در حوزه انرژی است. در رقابتی که بر سر پاک‌ترین و پایدارترین انرژی آینده در جریان است، چین با سرعت و جسارت بیشتری حرکت می‌کند و ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور، از رقبای غربی خود پیشی بگیرد. اگر این پروژه طبق برنامه به بهره‌برداری برسد و به بازدهی ادعاشده برسد، نقطه‌ی عطفی در مسیر رسیدن به انرژی نامحدود، پاک و بدون آلایندگی خواهد بود.
