افزایش خیرهکننده مصرف برق در جهان، بهویژه در مراکز داده و زیرساختهای هوش مصنوعی، بسیاری از کشورها و شرکتهای بزرگ فناوری را با چالشی بیسابقه روبهرو کرده است. تقاضا برای انرژی پایدار، ارزان و بدون کربن روزبهروز افزایش مییابد. در این میان، راکتورهای مدولار کوچک هستهای (SMR) به عنوان نسل جدید و انعطافپذیر انرژی هستهای، توجه دانشگاهها، غولهای فناوری، و نهادهای دولتی را به خود جلب کردهاند. این فناوری که سالها تنها در حد تئوری بود، اکنون بهسرعت در مسیر اجرا قرار گرفته و میتواند به یکی از مهمترین ابزارهای تامین انرژی پایدار در دهههای آینده تبدیل شود.
لسآنجلس با قطع کامل برق زغالسنگ و راهاندازی بزرگترین پروژه هیدروژن سبز جهان در یوتا، به ۶۰ درصد انرژی بدون کربن رسید و به الگویی جهانی برای گذار سریع به انرژی ۱۰۰ درصد پاک تا سال ۲۰۳۵ تبدیل شد.
دانشمندان دانشگاه کرنل آمریکا به روشی دست یافتهاند که میتواند تولید یکی از مهمترین مواد شیمیایی جهان را دگرگون کند؛ روشی که تنها با استفاده از نور خورشید، آب و اکسیژن هوا، پراکسید هیدروژن تولید میکند و میتواند عصر شیمی پاک و غیرمتمرکز را آغاز کند.
نیروگاه حرارتی خورشیدی «ایوانپا» در صحرای موهاوی کالیفرنیا، زمانی یکی از بلندپروازانهترین پروژههای انرژی پاک در جهان به شمار میرفت. تاسیساتی ۳۹۲ مگاواتی که با سرمایه ۲.۲ میلیارد دلاری و پشتوانه وام ۱.۶ میلیارد دلاری دولت آمریکا ساخته شد و قرار بود سالانه بیش از یک میلیون مگاواتساعت برق تولید کرده و انرژی مورد نیاز حدود ۱۴۰ هزار خانه را تامین کند.
بازار جهانی پیل سوختی هیدروژنی که در سال ۲۰۲۴ ارزشی معادل ۳.۶۴ میلیارد دلار داشت، تا سال ۲۰۳۰ نزدیک به دو برابر رشد خواهد کرد و به حدود ۵.۹ میلیارد دلار خواهد رسید. این رشد با نرخ مرکب سالانه ۸.۳ درصد، در نوع خود یک جهش بزرگ برای صنعتی به شمار میرود که ستون اصلی آینده انرژی پاک محسوب میشود.
تازهترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد (WEF) نشان میدهد اقتصاد سبز در آستانه ورود به مرحلهای بیسابقه از رشد قرار دارد؛ بازاری که هماکنون ارزشی حدود ۵ تریلیون دلار دارد و تا سال ۲۰۳۰ میتواند از ۷ تریلیون دلار فراتر رود. این یافتهها تایید میکند که اقتصاد سبز نه یک جریان جانبی، بلکه موتور محرک اصلی رشد در دهه آینده است.
سوئیس با موفقیت نخستین پروژه بزرگ شارژ بیسیم خودروهای برقی را در شرایط واقعی به پایان رساند: راندمان ۹۰ درصدی معادل شارژ کابلی، ایمنی کامل الکترومغناطیسی و عملکرد پایدار حتی در برف و باران.
خاورمیانه بهویژه کشورهای عربستان سعودی، امارات و قطر در حال تجربه یکی از بزرگترین دورههای تغییر ساختاری در تاریخ معاصر هستند؛ تغییراتی که اقتصادهای نفتمحور را به سمت اقتصاد دانشبنیان، کمکربن و مبتنی بر فناوری سوق میدهد.
کشتیرانی یکی از مهمترین ستونهای تجارت جهانی است. نزدیک به ۹۰ درصد تجارت دنیا از مسیر دریا جابهجا میشود و این صنعت حدود ۳ درصد از کل انتشار گازهای گلخانهای جهان را بر عهده دارد. با وجود پیشرفت فناوریهای پاک، پاکسازی این بخش از آلودگی همچنان دشوار است؛ زیرا کشتیهای کانتینری غولپیکر میتوانند هفتهها روی اقیانوسها حرکت کنند و هنوز به نفت کوره سنگین، ارزان، پرانرژی و بسیار آلاینده متکی هستند.
در شرایطی که صنایع جهانی با سرعت به سمت کاهش انتشار کربن و افزایش استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر حرکت میکنند، شرکت Emirates Global Aluminum (EGA) امارات اعلام کرده است که قصد دارد جایگاه خود را بهعنوان یکی از پیشگامان آلومینیوم سبز در جهان تثبیت کند.
آژانس محیطزیست اروپا هشدار داد: تا سال ۲۰۳۰ بنادر بزرگ اروپا، از آمستردام و هامبورگ تا ناپولی و بارسلونا، تبدیل به بدترین نقاط آلودگی هوا در شهرهای ساحلی میشوند. غلظت دیاکسید نیتروژن (NO₂) در برخی بنادر تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته و ذرات معلق PM2.5 نیز از حد مجاز فراتر رفته؛ در حالی که کشتیها و هواپیماها همچنان با سوخت فسیلی کار میکنند.
صنعت باتریهای پیشرفته، در آستانه یک تحول بنیادین قرار گرفته است. رقابت جهانی برای تولید باتریهای حالتجامد بهعنوان نسل آینده ذخیرهسازی انرژی، روزبهروز شدیدتر میشود و شرکتهای بزرگ چینی با سرعت بالایی در حال پیشبرد تحقیقات خود هستند.
پژوهشگران استرالیایی در دانشگاه RMIT موفق شدند تفاله قهوه دورریختنی را به بیوچار تبدیل کنند و انتشار دی اکسید کربن را ۲۶ درصد و مصرف سوخت فسیلی را ۳۱ درصد کاهش دهند.
تحولات جهانی در حوزه انرژی به شکل چشمگیری به سمت منابع پاک و پایدار حرکت کرده است. کشورها بهویژه در مناطق استراتژیک خاورمیانه و اروپا، با سرعتی بیسابقه در حال سرمایهگذاری روی انرژیهای تجدیدپذیر، پروژههای بادی و خورشیدی، و همچنین تولید هیدروژن سبز هستند.
کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد موسوم به COP30 در برزیل در حالی پایان یافت که موجی از تیترهای انتقادی آن را ناکافی خواندند. اما واقعیت، پیچیدهتر از این قضاوتهای سریع است. بسیاری از کارشناسان معتقدند انتظارهای بیشازحد، فضای ژئوپلیتیکی متلاطم و اختلافات عمیق مالی بین کشورهای توسعهیافته و درحالتوسعه، باعث شدند نتیجه نهایی با خواستهها فاصله داشته باشد.
با رشد انفجاری فناوریهای هوش مصنوعی و افزایش نیاز مراکز داده به برق پایدار، پاک و قابلکنترل، صنعت انرژی به دنبال راهکارهایی نوآورانه و آیندهنگر است. در چنین شرایطی، یک استارتآپ فرانسوی به نام Stellaria گامی بزرگ در مسیر تحول انرژی برداشته است.
متان یکی از مخربترین گازهای گلخانهای در جهان به شمار میرود و نقش مهمی در تشدید گرمایش زمین دارد. کشورهایی مانند استرالیا که حجم قابلتوجهی از انتشار متان ناشی از کشاورزی، دامداری و استخراج زغالسنگ دارند، سالهاست در تلاشاند تا راهکاری پایدار برای مهار این گاز پیدا کنند.
در سالهای اخیر، فشار بر منابع انرژی، افزایش قیمت برق و نیاز به کاهش انتشار کربن، توجه جهان را بیش از هر زمان دیگری به فناوریهای نوین گرمایشی و سرمایشی معطوف کرده است.
جهان در آستانه نقطه عطف تاریخی قرار دارد؛ انرژیهای تجدیدپذیر با شتابی بیسابقه در حال پوشش تقریبا تمام رشد ۴۰ درصدی تقاضای برق دهه آینده هستند و سرمایهگذاری در مراکز داده از نفت پیشی گرفته است. پایان عصر سوختهای فسیلی حتمی، اما سرعت آن به تصمیمات امروز بستگی دارد.
