جزئیات جدیدی از علت آغاز درگیری اخیر مرزی با طالبان در مرز ایران و افغانستان منتشر شد. به گفته فرمانده نیروی زمینی ارتش وضعیت مرزها به حالت عادی برگشته و امنیت به طور کامل در مرز ایران و افغانستان حاکم است.
وقوع درگیری میان مرزداران ایرانی و طالبان در روز گذشته، به تعطیلی موقت مرز منجر شد. امروز فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت :مرزهای مشترک با کشور افغانستان بطور کامل در کنترل نیروی زمینی ارتش هستند و در کنار ما برادران مرزبانی قرار دارند و امنیت بطور کامل برقرار است.
در حالی‌که مقامات ایران تأکید دارند که باید هیأت فنی کشورمان، میزان آب رود هلمند در سدهای افغانستان را ارزیابی کند، سخنگوی طالبان گفته است: ممکن است طالبان به هیأت ایرانی اجازه بازدید از سدهای آب افغانستان را ندهد.
در روزهای اخیر مسئله حق‌آبه هیرمند بار دیگر میان ایران و افغانستان بحث‌برانگیز شد. طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرد متعهد به قرارداد هیرمند است اما ذخایرآب به اندازه‌ای نیست که آب به ایران برسد. در همین حال مقامات ایرانی با استناد به تصاویر ماهواره‌ای، ادعای طالبان را رد می‌کنند. از سوی دیگر طالبان اجازه بررسی میدانی به کارشناسان ایرانی را هم نمی‌دهد. اما سناریوهای پیش روی ایران برای حل مسئله حق‌آبه هیرمند چیست؟ ایران چگونه می‌تواند با طالبان این مسئله را حل کند؟
براساس معاهده هیرمند، افغانستان موظف به پرداخت حق‌آبه هیرمند به ایران است. با این حال طالبان مسیر آب را به روی ایران بسته و ادعا می‌کند که ذخایر آب به اندازه‌ای نیست که آن را به سمت ایران جاری کند.
وزیر بهداشت اعلام کرد اکثر داروهای مورد نیازمان در داخل کشور تولید می‌شود، ما علاقمند هستیم که این داروها رو به افغانستان صادر کنیم. چرا که در آنجا داروهای ایرانی برایشان از نظر اقتصادی مطلوبیت بیشتری دارد.
در حالی که چشم اقتصادهایی نظیر چین، ژاپن، ترکیه و قطر به معادن بکر افغانستان است، مذاکرات ایران با طالبان بلافاصله پس از تشکیل دولت رسمی برای ورود به معادن این کشور هنوز راه به جایی نبرده است. آیا در این مدت طالبان ایران را دور زده است؟
افغانستان در راس کشورهایی قرار دارد که در ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند. بزرگترین سرمایهگذاران در ایران به ترتیب افغانستان، چین، ترکیه، هند و امارات هستند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در بین سرمایهگذاران خارجی در ایران، افغانستان به بزرگترین کشور در این حوزه تبدیل شده است. اما دروازه ورود اتباع افغانستانی به ایران چگونه باز شد؟
وزارت دارایی دولت موقت طالبان اقدام به امضای قرارداد نفتی با ایران کرد. بر اساس این قرارداد، طالبان اقدام به خرید ۳۵۰ هزار تن نفت از ایران کرد. اما آیا با این قرارداد ایران تأمین‌کننده اصلی انرژی مورد نیاز طالبان می‌شود؟
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد پیش از هر چیز، وضعیت روابط ایران و افغانستان تابعی از وضعیت کلی اقتصاد است و احیای برجام و تلاش برای رفع تحریم‌ها، شرط اولیه برای تجارت پایدار است. با تداوم تحریم‌‌‌های ایران، صادرات به افغانستان به‌شدت افت کرده و این رقم از نزدیک به ۳ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۷ به حدود ۱٫۷ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با ابراز نگرانی از تمایل سرمایهگذاران افغانستانی به سرمایه‌گذاری در ترکیه، گفت: تسریع در صدور ویزا، اصلاح شرایط اقامت و تعیین معافیت‌‌های مالیاتی برای سرمایهگذاران خارجی از جمله مشوق‌‌های ایران برای سرمایهگذاران افغانستانی است.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان از بهبود شرایط تجارت ایران با افغانستان بعد از استقرار طالبان و اعزام هیات‌‌های تجاری خبر داد و نسبت به پیش افتادن رقبای چینی و ترک در این کشور متذکر شد.
