فرزاد فخری‌زاده 
چطور برای کسبوکار برنامه‌ریزی مالی کنیم
فرض کنید که یک رستوران دارید و می‌خواهید به منوی خود پیتزا اضافه کنید. این محصول جدید چه چیزهایی را در طرح کسبوکار شما تغییر می‌دهد؟ برای عرضه پیتزا به ماشین‌آلات جدید (فر)، تامین‌کننده جدید مواد اولیه (پنیر)، تبلیغات جدید، چاپ منوی جدید، مجوزهای قانونی، اصلاحات لازم در سایت و شبکه‌های اجتماعی، نیروی کار جدید
فرض کنید که یک رستوران دارید و می‌خواهید به منوی خود پیتزا اضافه کنید. این محصول جدید چه چیزهایی را در طرح کسبوکار شما تغییر می‌دهد؟ برای عرضه پیتزا به ماشین‌آلات جدید (فر)، تامین‌کننده جدید مواد اولیه (پنیر)، تبلیغات جدید، چاپ منوی جدید، مجوزهای قانونی ، اصلاحات لازم در سایت و شبکه‌های اجتماعی، نیروی کار جدید (آشپز) و غیره نیاز دارید. تمام این موارد یعنی شما نیازمند برنامه‌ریزی مالی هستید.
نکات کلیدی در برنامه‌ریزی مالی
در برنامه‌ریزی مالی دو بخش کلیدی وجود دارد که لازم است در طرح خود به‌طور مفصل در مورد آن صحبت کنید:
- با سرمایه‌گذاری جدید، سود بنگاه اقتصادی شما چقدر تغییر می‌کند؟
- چقدر پول نیاز دارید، چطور و چه‌وقت پول را می‌خواهید، چه زمان می‌توانید پول را پس بدهید؟
با سرمایه‌گذاری جدید، سود بنگاه اقتصادی شما چقدر تغییر می‌کند؟
سرمایه‌گذار با مشاهده تعریفی درست از این دو بخش، اطمینان حاصل می‌کند که دارد پولش را به‌جای درستی هدایت می‌کند. برای این‌که خیال او کاملا راحت شود لازم است به این موارد توجه کنید:
- ذخیره مالی کافی ؛ منابع مالی ته نمی‌کشد و کمبود منابع، تمام سرمایه‌گذاری را ضایع نمی‌کند.
- دوره بازگشت سرمایه ؛ برای این کار باید بودجه لازم را پیش‌بینی کنید، درآمد حاصل از فروش ماهانه را به دست بیاورید و از تفریق این دو عدد به سود ماهانه برسید. مقدار سرمایه تقسیم بر سود ماهانه مساوی است با دوره بازگشت سرمایه.
- پیش‌بینی هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده ؛ در هر کسب‌وکاری ممکن است اتفاق‌هایی بیفتد که کسی آن‌ها را پیش‌بینی نکرده باشد. لازم است برای این رخدادها آماده باشید.
- فرمت استاندارد ؛ سعی کنید از یک فرمت استاندارد (مثل IAS) برای گزارش مالی خود استفاده کنید.
عناصر تشکیل‌دهنده یک برنامه‌ریزی مالی
وقتی می‌خواهید برای یک کسبوکار، یک محصول یا یک اقدام (مثل اجاره ملکی جدید) برنامه‌ریزی کنید، باید به این موارد توجه کنید:
- تاریخچه مالی یا اطلاعات استارت‌آپی
- جدول‌های بود‌جه‌ای
- صورت سود و زیان
- ترازنامه
- صورت جریان وجود نقد
- نسبت‌های مالی مهم
- تعریف دقیق بودجه موردنیاز
تاریخچه مالی
در این بخش اعتبار بنگاه اقتصادی خود را به رخ می‌کشید. حتی اگر یک رستوران کوچک دارید، می‌توانید نشان دهید که درآمدتان در مقایسه با دارایی‌های رستوران فوق‌العاده بوده است. البته تهیه این بخش محتاج جمع‌آوری داده‌های مالی (حسابداری) از روز اول تاسیس بنگاه است.
- صورت سودوزیان؛ فهرست درآمدها، هزینه‌ها و سودوزیان شما.
- ترازنامه؛ دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام.
- صورت جریان نقدی؛ پول نقدی که خرج کرده‌اید، پول نقدی که گرفته‌اید.
- نسبت‌های مالی مهم؛ نسبت‌های مالی که از صورت‌های بالا استخراج می‌شوند.
این چهار مورد در بنگاه‌هایی که وجود دارند، قابل‌اتکاترین گزینه برای سرمایه‌گذاران هستند. از صورت‌سازی به‌شدت پرهیز کنید. مطمئن باشید یک سرمایه‌گذار ثروتمند می‌تواند تفاوت صورت واقعی و جعلی را تشخیص دهد.
صورت سودوزیان
در این بخش هزینه‌های شما شامل بهای تمام‌شده درآمدهایی عملیاتی، هزینه‌های اداری، هزینه‌های مالی و مالیات در کنار درآمدهای عملیاتی و تمام درآمدهای غیرعملیاتی فهرست می‌شوند.
از اختلاف این دو گزینه به سودوزیان خالص پس از کسر مالیات می‌رسیم.
مرسوم است که اطلاعات چهار یا پنج سال گذشته با هم مقایسه شوند. برای دو سال گذشته می‌توانید اطلاعات ماهانه یا فصلی را بیاورید.
رشد سالانه درآمد و سود را مشخص کنید. رشد بالای 20% خیلی خوب است.
صورت جریان وجوه نقد
در صورت سودوزیان تمام مخارج و درآمدها فهرست می‌شود، اما ممکن است تمام آن‌ها پول نقد نباشند. مثلا وجوه دریافتنی هنوز نقد نشده‌اند اما در درآمدها فهرست می‌شوند.
در صورت جریان وجوه نقد فقط از پول نقدی که خرج شده و پول نقدی که به‌دست‌آمده، صحبت می‌کنیم.
جریان نقدی ورودی:
- جریان حاصل از فروش نقدی
- حساب‌های دریافتنی وصول‌شده
- دیگر درآمدهای نقدی ناشی از فعالیت عملیاتی
- درآمدهای ناشی از فروش دارایی (مثل زمین)
- سود سپرده بانکی
- سود تقسیمی دریافتی از محل سرمایه‌گذاری
- درآمد حاصل از فروش سهام شرکت
پرداخت به‌صورت جریان نقدی خروجی:
- مواد اولیه
- خرید قطعات
- خرید دستگاه
- دستمزدها
- پاداش مدیران
- کمسیون‌ها و حق‌امتیازها
- سودهای تقسیمی
- تبلیغات
- پرداخت‌های قانونی و مجوزها
- اجاره‌بها
- هزینه خودروها
- حق بیمه
- مخارج تعمیر-نگه‌داری
- قبوض
- هزینه‌های پستی
- بازپرداخت وام‌ها
- مالیات
تمام جریان‌های ورودی، منهای تمام جریان‌های خروجی برابر می‌شود با جریان آزاد نقدی، FCF یا Free Cash Flow.
اقداماتی که باید انجام دهید
تدوین جریان وجود نقدی کاری نیست که یک‌شبه انجام دهید. مهم نیست واحد صنفی شما چقدر کوچک باشد، حتما به یک حسابدار برای نگه‌داشتن این حساب‌ها نیاز دارید.
اگر به‌تازگی کسب‌وکاری را راه‌اندازی می‌کنید، به چهار سال بعد که می‌خواهید سرمایه جذب کنید بیندیشید. سال‌به‌سال صورت جریان وجوه نقد را بهتر کنید.
تدوین جریان وجود نقدی کاری نیست که یک‌شبه انجام دهید.
بهبود وضعیت وجوه نقدی از طریق کاهش هزینه‌های پرداختی و افزایش تسویه حساب‌های دریافتی ممکن است. با این وجود نپرداختن بدهی بدترین کاری است که برای بهبود وضعیت جریان نقدی می‌شود انجام داد.
ترازنامه
ترازنامه از سه بخش تشکیل می‌شود:
- دارایی‌ها
- بدهی‌ها
- حقوق صاحبان سهام
دارایی‌ها
دارایی‌ها شامل دارایی‌های جاری و غیرجاری می‌شود. دارایی‌های غیرجاری (ثابت) شامل مواردی مثل املاک و ماشین‌آلات می‌شود که قرار نیست طی یک سال نقد شوند.
دارایی‌هایی که در کم‌تر از یک‌سال قرار است نقد شوند، در دارایی‌های جاری قرار می‌گیرند. وجوه نقد، چک، محصولات آماده و مواداولیه مصرفی در انبار، دارایی‌های نقدشونده یا Liquid هستند.
بدهی‌ها
بدهی‌ها هم به دو دسته جاری و غیرجاری تقسیم می‌شوند. بدهی‌هایی که در یک سال تسویه نمی‌شوند، غیرجاری هستند. حقوق بازنشستگی و اقساطی وام به‌غیراز 12 ماه پیشِ رو از این جنس به‌حساب می‌آیند.
بدهی‌هایی که در همین 12 ماه باید پرداخت شوند، بدهی‌های جاری هستند.
حقوق صاحبان سهام
تصور کنید من 10 میلیارد وام بگیرم. درست است که 10 میلیارد پول دارم اما همین مقدار هم بدهی دارم. در این حالت خالص ثروت من صفر است. اگر بتوانم پول را به 11 میلیارد تبدیل کنم، یک میلیارد ثروت خواهم داشت.
اختلاف تمام دارایی‌ها و بدهی‌ها برابر می‌شود با حقوق صاحبان، که ثروت واقعی یک شرکت است.
برنامه‌ریزی مالی و درخواست سرمایه
در این بخش لازم است به‌دقت توضیح دهیم که به چه سرمایه‌ای نیاز داریم. سرمایه می‌تواند شامل پول، کالا، ماشین‌آلات و حتی سرمایه انسانی باشد.
لازم است به‌دقت توضیح دهید که سرمایه جذب‌شده به چه صورت استفاده خواهد شد؟ این سرمایه به چه صورت بر افزایش درآمد یا کاهش هزینه‌ها کمک خواهد کرد؟ چطور قرار است پول گرفته‌شده پس داده شود؟ سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذار چه منفعتی دارد؟
بزرگ‌ترین اشتباهات مالی
شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اشتباهاتی مالی انجام می‌دهند که برخی از آن‌ها خطوط قرمز سرمایه‌گذارها هستند.
- دستمزدهای خیلی زیاد، یا خیلی کم.
- استخدام اقوام، دوستان و بستگان بجای استخدام بهترین‌ها.
- دست‌کم گرفتن هزینه‌ها.
- دست‌بالا گرفتن رشد فروش.
- دست‌کم گرفتن چرخه فروش و توزیع.
- دست‌کم گرفتن رقابت.
- رشد کردن خیلی سریع‌تر از توان سازمان.
- تلاش برای راضی نگه‌داشتن همه.
این اشتباهات به‌سادگی قابل پیش‌بینی و پیشگیری هستند. مهم این است که موقع برنامه‌ریزی مالی بدانید اقداماتی از این دست، اشتباه هستند.
نظرات