امیرحسین سعیدی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
شبی که واگذاری کامل شد/ کروز سوار بر ایران‌خودرو؛ آغازی برای تغییرات بزرگ یا بحران جدید؟
با نقض رأی شورای رقابت و پس از هفته‌ها حاشیه و گمانه‌زنی، سرانجام سهامداران ایران‌خودرو در مجمع عمومی این شرکت به تغییر ترکیب هیأت‌مدیره رأی دادند و مدیریت بزرگ‌ترین خودروساز کشور به گروهی از شرکت‌های خصوصی سپرده شد که گفته می‌شود که ازجمله آن می‌توان به قطعه‌سازی کروز و متحدانش اشاره کرد.
مجمع عمومی ایران‌خودرو از صبح امروز با حضور سهامداران دولتی و خصوصی در سالن جلسات ساپکو برگزار شد و پس از ۹ ساعت بحث و تنش، ترکیب جدید هیأت‌مدیره این شرکت مشخص شد. این نشست در شرایطی به نتیجه رسید که اعتراض سهامداران حقیقی و انتشار فیلم‌هایی درباره شیوه توزیع برگه‌های رأی، فضای مجمع را تحت تأثیر قرار داده بود.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که گروه قطعه‌سازی کروز و متحدانش موفق شده‌اند سه کرسی از هیئت‌مدیره را در اختیار بگیرند، تغییری که واکنش‌های متفاوتی را برانگیخته است. برخی آن را گامی به‌سوی خصوصی‌سازی واقعی تلقی می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر معتقدند این واگذاری بیش از آنکه به اصلاح ساختار منجر شود، صرفاً تغییر در مالکیت است که تأثیر چندانی بر عملکرد این خودروساز ندارد.
بازیگران آشنا و تغییرات کند
بابک صدرایی، کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز ابعاد مختلف این واگذاری را بررسی کرد و گفت: در وضعیت کنونی اقتصاد ایران، نباید انتظار تحول شگرف و سریع در ایران‌خودرو را داشت.
به گفته او، در کشوری که ساختارهای اقتصادی و سیاسی بشدت بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی تأثیر می‌گذارند، تنها گروه‌هایی می‌توانند وارد بازی مدیریت شرکت‌های بزرگ شوند که شناخت کافی از قواعد و مناسبات پشت‌پرده صنعت خودرو داشته باشند.
او ادامه داد: انتظار ورود یک جریان کاملاً جدید به مدیریت ایران‌خودرو، دور از واقعیت است، زیرا هر فرد یا نهادی که قصد خرید این شرکت را داشته باشد، باید درکی عمیق از ساختار موجود و چالش‌های آن داشته باشد.
صدرایی درباره اینکه «واگذاری ایران‌خودرو به کروز خوب است یا بد؟» گفت: بستگی به این دارد که این گروه تا چه حد بتواند در چارچوب محدودیت‌های موجود، عملکرد مؤثری داشته باشد، اما در هر صورت نباید انتظار داشت که این تغییرات به‌سرعت اثرات خود را نشان دهند.
وی افزود: ایران‌خودرو طی سال‌ها در یک بازار مهندسی‌شده رشد کرده و دولت نقش کلیدی در حفظ و توسعه آن داشته و ورود هر سرمایه‌گذار جدیدی به این مجموعه، چالش‌هایی مانند اصلاح ساختار سازمانی، تعدیل نیروهای مازاد، افزایش بهره‌وری و انعقاد قراردادهای جدید بین‌المللی را به همراه دارد و در شرایطی که نرخ ارز در سطوح بالایی قرار دارد، انعقاد قرارداد با خودروسازان خارجی و ارتقای فناوری تولید کار آسانی نیست.
مناقشات پیرامون کروز
صدرایی درباره واگذاری ایران‌خودرو به شرکتی که دارای پرونده قضایی است، عنوان کرد:گفته می‌شود که کروز دارای پرونده قضایی است، اما تنها مرجع رسمی برای بررسی این موضوع، قوه قضاییه است و تصمیم‌گیری درباره صحت یا سقم این ادعاها بر عهده این نهاد است.
این کارشناس صنعت خودرو خاطرنشان کرد: هر تغییری در صنعت خودرو، منافع گروهی را تأمین کرده و در مقابل، منافع گروهی دیگر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ازاین‌رو، همواره موافقت‌ها و مخالفت‌هایی پیرامون چنین واگذاری‌هایی شکل می‌گیرد که بخشی از آن ناشی از دغدغه‌های واقعی و بخشی دیگر برآمده از منافع اقتصادی و سیاسی است.
او افزود: ساختار صنعت خودرو طی دهه‌های گذشته به این شکل درآمده و اکنون اگر قرار بر اصلاح باشد، باید بررسی کرد که آیا این واگذاری می‌تواند به بهبود شرایط منجر شود یا خیر.
صدرایی تصریح کرد که در بسیاری از مواقع، دست زدن به ساختارهای قدیمی، نه‌تنها مشکلات را حل نمی‌کند، بلکه بحران‌های جدیدی را به وجود می‌آورد و در برخی مواقع اگر وضعیت اقتصادی کشور در شرایط مطلوبی قرار نداشته باشد، تغییر در ساختارهای کلان صنعت خودر می‌تواند چالش‌های بیشتری را ایجاد کند.
آینده خصوصی‌سازی در صنعت خودرو
صدرایی درباره واگذاری ایران‌خودرو به کروز اظهار کرد: اگر قرار باشد واگذاری ایران‌خودرو به کروز، یک خصوصی‌سازی واقعی باشد، می‌توان به آن امیدوار بود. اما اگر این واگذاری نیز مانند بسیاری از واگذاری‌های گذشته باشد، نباید انتظار تغییرات اساسی را داشت.
وی یادآور شد: حتی در خوش‌بینانه‌ترین سناریو نیز نباید انتظار داشت که ایران‌خودرو به یک خودروساز در سطح بین‌المللی تبدیل شود.تنها چیزی که ممکن است رخ دهد، بهبود نسبی شرایط در مقایسه با وضعیت فعلی است. قرار نیست ایران‌خودرو ناگهان به یک خودروساز پیشرو تبدیل شود، اما اگر روند جدید بتواند بهره‌وری را افزایش دهد و کیفیت محصولات را ارتقا ببخشد، می‌توان این تغییر را مثبت ارزیابی کرد.
نقش دولت؛ دخالت یا حمایت؟
صدرایی در پاسخ به این سوال « آیا این واگذاری منجر به کاهش تصدی‌گری دولت می‌شود؟» تشریح کرد: تا زمانی که اقتصاد ایران به یک بازار آزاد و رقابتی نرسد، دولت همچنان در بزنگاه‌های حساس برای کنترل قیمت‌ها و تنظیم بازار مداخله می‌کند و حتی اگر شدت این مداخلات کاهش یابد، اصل آن همچنان باقی می‌ماند.
او اضافه کرد: دولت به‌جای مداخله مستقیم باید بسترهای لازم برای رشد صنایع فراهم کند. در کشورهای دارای اقتصاد مدرن، دولت نقش حامی را ایفا می‌کند. اگر ایران قصد دارد صنعت خودروی خود را متحول کند، باید به این سمت حرکت کند و اجازه دهد رقابت واقعی شکل بگیرد.
تغییر مالکیت؛ نه تحول فوری
صدرایی تاکید کرد که اصلاحات در چنین مجموعه‌هایی نیازمند زمان، شرایط اقتصادی مساعد و مدیریت کارآمد است و اگر قرار باشد این واگذاری به معنای واقعی خصوصی‌سازی باشد، می‌توان در بلندمدت به بهبودهایی امید داشت، اما اگر این روند خصولتی‌سازی باشد، این تغییر تنها در سطح مالکیت باقی می‌ماند و مشکلات بنیادین صنعت خودرو همچنان پابرجا است.
برای مطالعه بیشتر صفحه اخبار خودرو را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.
نظرات