دولت السودانی در سال ۲۰۲۳ بیش از ۶۱ درصد از کل بودجه را صرف پرداخت حقوق کارکنان دولت، مستمریبگیران و یارانهها کرده است، در حالی که تنها ۱۴ درصد از بودجه برای سرمایهگذاری در زیرساخت و توسعه اقتصادی اختصاص یافت. از این میان، صنایع غیرنفتی که ظرفیت بالایی در اشتغالزایی و تحریک رشد دارند، کمتر از ۱ درصد بودجه را جذب کردهاند. این ناهماهنگی میان اهداف اعلامشده و عملکرد واقعی، شکاف جدی در حکمرانی اقتصادی کشور را نشان میدهد.
طرح جاده توسعه قرار است با اتصال بندر فاو به مرز ترکیه از طریق شبکهای از خطوط ریلی، جادهای و لجستیکی، عراق را به اروپا متصل کرده و جایگاه این کشور را از صادرکننده نفت به حلقهای فعال در زنجیره تأمین جهانی ارتقا دهد. اما این طرح در بستری ناپایدار اجرا میشود.
دولت عراق درگیر موازنهسازی میان منافع ایران و ایالات متحده است. همین گزاره زمینهساز موقعیت شکننده عراق شده و همزمان با افزایش تنشها به اقتصاد عراق آسیب مستقیم وارد کرده است؛ از کاهش سرمایهگذاری خارجی گرفته تا تحریمهای احتمالی.
وابستگی شدید عراق به واردات گاز طبیعی از ایران نیز یک نقطه ضعف استراتژیک محسوب میشود؛ بهطوریکه تا همین اواخر حدود یکسوم برق کشور با گاز وارداتی از ایران تأمین میشود. با لغو تدریجی معافیتهای تحریمی از سوی آمریکا، عراق با خطر قطعی برق و نارضایتی عمومی، خصوصاً در فصل تابستان، روبهرو شده است. در حالیکه دولت در پی افزایش تولید داخلی برق است، تحقق این هدف نیازمند سرمایهگذاریهای سنگین و چندین سال زمان است.
اقتصاد کنونی عراق، با دولتی متورم و ناکارآمد، بخش خصوصی محدود، و نرخ بیکاری بالا، بهویژه در میان جوانان تحصیلکرده، در وضعیت شکنندهای قرار دارد. تطابقنداشتن ساختار آموزشی با نیازهای بازار کار، ضعف نظام بانکی، و نبود امنیت سرمایهگذاری، از عوامل تعمیق این بحران هستند. بسیاری از نیروهای متخصص یا در مشاغلی کمتر از توانمندیشان مشغولاند یا در فکر مهاجرت به خارج از کشورند.
دوره دوم ترامپ سوالهای جدیدی درباره مسیر روابط هند و ایالات متحده مطرح کرده است. علاقه غیرمنتظره ترامپ به موضوع کشمیر و عدم حمایت از هند در میانه درگیری نظامی کوتاهمدت با پاکستان در ماه مه، نگرانیهای هند از همصدایی واشنگتن و اسلامآباد را افزایش داد.
رشد واقعیِ امسال عراق بنا به برآورد صندوق بینالمللی پول افت میکند و چشمانداز ۲۰۲۵ را نزدیک به منفی ۱.۵ درصد تصویر میکند، درحالیکه تورم در محدوده پایینِ ۲–۳ درصد آرام گرفته است.
وضعیت ژئوپلیتیکی حاکم دلیل خوبی است که نشان میدهد صحبتهای رهبران ترکیه و آمریکا میتواند صرفا لفاظی نباشد. بالاخص آنکه ترکیه نفوذ و موقعیت خود را در تمامی مناطق حساس تقویت کرده، بهویژه در سوریه، لیبی و قفقاز جنوبی.
با توجه به وابستگی شدید عراق به درآمدهای نفتی، پیشبینیها نشان میدهد که اگر روند اصلاحات ساختاری در این کشور شتاب نگیرد، رشد اقتصادی عراق در سالهای 2025 و پس از آن همچنان تحت تاثیر نوسانات قیمت نفت قرار خواهد گرفت. بر اساس گزارشهای صندوق بینالمللی پول که در سال 2024 منتشر شده، نرخ رشد اقتصادی عراق برای سالهای 2025 و 2026 به طور متوسط 2.7 درصد پیشبینی میشود که این میزان رشد به شدت به وضعیت بهای نفت در بازارهای جهانی منوط است.
در سال ۲۰۲۴، عراق با کسب ۲۶ امتیاز از ۱۰۰ در شاخص درک فساد (CPI) که توسط سازمان شفافیت بینالملل منتشر شده است، در رتبه ۱۴۰ از ۱۸۰ کشور قرار گرفت. این امتیاز نشاندهنده سطح بالای فساد در بخش دولتی عراق است که همچنان یکی از چالشهای اصلی در مسیر توسعه و حکمرانی خوب در این کشور محسوب میشود.
سیستم مالی و بانکی عراق بهویژه در زمینه شفافیت، نظارت و مبارزه با پولشویی با مشکلات زیادی روبهرو است. بانکهای دولتی همچون رفدین و الرشید بهدلیل ضعف در نظارت و کنترلهای داخلی، زمینه را برای فساد سیستماتیک فراهم کردهاند. همچنین، سوءاستفادههای مالی و تأمین مالی گروههای تروریستی از این سیستم، بحرانهای اقتصادی بیشتری را بهوجود آورده است.
عراق با پیشینهای هزاران ساله، بهعنوان سرزمین بینالنهرین، گنجینهای غنی از میراث تاریخی، مذهبی و فرهنگی دارد. اگرچه سالها جنگ و ناامنی بر تصویر گردشگری آن سایه افکنده بود، اما همچنان شهرهای متعددی در عراق مقصد زائران، پژوهشگران و علاقهمندان به تاریخ و فرهنگ هستند.
سرزمین کربلا با حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) یکی از مهمترین مقاصد زیارتی جهان برای شیعیان محسوب میشود. این شهر بهویژه در ایام اربعین که بزرگترین تجمع مذهبی جهان را به نام خود ثبت کرده، میلیونها زائر را از کشورهای مختلف به خود جذب میکند.
علویه جلیله، بانوی بزرگوار و کریمه آیتالله سید میرزا حسن، نوه مرحوم سید مجدد شیرازی (قدس سرهما) و همسر مرجع عالیقدر جهان تشیع، حضرت آیتالله العظمی سیستانی (دام ظله)، به جوار رحمت الهی شتافت.
عبدالله دوم، پادشاه اردن با اشاره به جلسه اخیر سران کشورهای عربی و مسلمان با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، اعلام کرد که بسیاری از جزئیات طرح جامع غزه ارائه شده توسط ترامپ با آنچه توافق شده، مطابقت دارد.
رئیسجمهور اوکراین با مطرح کردن ادعاهایی درباره همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، از بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران ذیل سازوکار ماشه استقبال کرد.
سیستم پیشنهادی «گنبد طلایی» که ترامپ مطرح کرده، نگرانیهای رهبران روسیه درباره دفاع موشکی ایالات متحده افزایش داده است، زیرا این فناوری بهطور قابل توجهی از دهه 1980 پیشرفت کرده است.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و وزیرانش بارها بهطور علنی با رهبران حماس دیدار داشتند و اردوغان این سازمان را «گروه آزادیبخش» توصیف کرد. افزون بر این، از زمانی که دولت بشار اسد در سوریه سقوط کرد و ساختاری سیاسی نزدیک به ترکیه و قطر در دمشق بر سر کار آمد، برنامهریزان اسرائیلی بیش از پیش به ترکیه و قطر به چشم «تهدیدهای راهبردی» نگریستهاند.
واشنگتن پست پیشنهاد ترامپ برای پایان جنگ غزه را توقف فوری عملیات نظامی، منجمد کردن خطوط درگیری در مکانهای فعلی با آزادی همه گروگانها طی ۴۸ ساعت و نابودی همه سلاحهای تهاجمی حماس و عفو شبهنظامیانی که به همزیستی مسالمتآمیز پایبند باشند اعلام کرد.
