مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت: بر اساس آخرین گزارش بارش‌های محقق شده از ابتدای پاییز سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۳۱۹ شهر دارای تنش و بحران آبی هستند.
تشدید بحران‌های محیط زیستی منجر به افزایش مهاجرت اقلیمی شده است. بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد که طی دهه‌های اخیر، سالانه یک میلیون نفر در داخل کشور مهاجرت کرده‌اند. تا جایی که حالا گفته می‌شود افزایش مهاجرت‌ها و خالی شدن نواحی مرزی از جمعیت، تهدیدهای امنیتی بین‌المللی را تشدید می‌کند.
سال‌هاست که موضوع خشکسالی و بحران آب در کشور مورد بحث بوده و این موضوع تا آنجا پیش رفته است که برخی، آینده ایران را کشوری بدون امکان سکونت تصور می‌کنند.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی می‌گوید: «توسعه در سرزمین‌های خشک داخل فلات ایران غیرمنطقی است. بیش از 50 درصد جمعیت باید به سمت سواحل بروند. تهران به دلیل برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و مدیریت ضعیف آب، نرخ فرونشستِ قابل توجهی تجربه می‌کند. محدوده فرونشست زمین به بخش‌های جنوب و جنوب غربی تهران رسیده است.»
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی می‌گوید: «حدود ۷.۵ درصد مساحت ایران شاهد فرونشست زمین است. بخش مهمی از مساحت درگیر با فرونشست، مناطق مسکونی ایران هستند.»
داودرضا عرب، نماینده مشاور آسیب‌شناسی طرح تعادل‌بخشی گفت: «از 24 شهر جدید، 14 شهر در دشت‌های ممنوعه و 10 شهر جدید در دشت‌های آزاد-ممنوعه در حال احداث است. ار نظر وضعیت آب، افزایش جمعیت در کشور امکان‌پذیر نیست، مگر اینکه سیاست‌ها عوض شود.»
تغییرات اقلیمی سالانه منجر به مهاجرت اقلیمی میلیون‌ها نفر می‌شود. در ایران نیز هزاران نفر از استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان و خوزستان مجبور به مهاجرت شده‌اند. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در این مورد نوشت که با شرایط اقلیمی جدید، مهاجرت از مناطق آسیب‌پذیر اقلیمی کشور به سمت مناطق با اقلیم مناسب افزایش یافته و جمعیت در برخی مناطق مرزی نسبتا کاهش می‌یابد. این شرایط می‌تواند به تهدیدی برای امنیت کشور در مناطق مرزی تبدیل شود.
شاخص سازمان ملل درباره وضعیت آبی، تصویر مناسبی از امنیت آبی در کشور نشان نمی‌دهد. بنا بر این شاخص، وضعیت بحرانی شدید برای ایران برقرار است. مرکز پژوهش‌های مجلس هم در این مورد نوشت که بحران آب در ایران تنها ناشی از تغییرات اقلیمی نیست، بلکه سوءمدیریت هم در این بحران دخیل است. اگر هدف خودکفایی، تولید محصولات غذایی مورد نیاز جمعیت ایران باشد، با الگوی فعلی، منابع آب کافی برای آن نداریم.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی می‌گوید: «پیش‌بینی می‌شود که بارندگی در پاییز و زمستان امسال نرمال یا فراتر از نرمال باشد، اما باز هم این بارندگی کمبود شدید آب در ایران را جبران نمی‌کند. استخراج بسیار از منابع آب زیرزمینی در دهه‌های گذشته باعث شده است که بسیاری از دشت‌های کشور به شرایط بسیار حاد برسند.»
شرق ایران بیش از سایر مناطق با بحران آب و خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند. از یک سوی کاهش بارندگی و از سوی دیگر حق‌آبه هیرمند که در بند هزاران اما و اگر است. بررسی آمارها نشان می‌دهد استان خراسان رضوی کمترین بارندگی را در سال آبی گذشته ثبت کرده و با خشکسالی بسیار شدید مواجه است.
مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی به بررسی راهکارهای صرفه‌جویی آب در کشاورزی پرداخت. در این گزارش آمده، بسیاری از نقاط جهان حتی در مناطقی که زمانی آب فراوانی داشتند، مانند آسیای جنوب شرقی، شکاف بین عرضه و تقاضای آب به دلیل رشد جمعیت، رشد اقتصادی و تقاضای مرتبط با محصولات کشاورزی پرآب‌بر (مانند گوشت) به سرعت در حال افزایش است.
بررسی آمار ذخایر سدهای کشور نشان می‌دهد درصد پرشدگی برخی از این سدها زیر 10 درصد است. آماری که نشان از وضعیت نامناسب وضعیت آبی کشور می‌دهد. احمد علوی، دبیر اندیشکده تدبیر آب ایران گفت: «از اوایل انقلاب و نهایتا دهه 70 وارد بحث بازتخصیص آب شده‌ایم. این مسئله موجب ایجاد فلاکت و ورشکستگی آبی شده است.»
عباس کشاورز، معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گفت: «ایران از سال 1387 وارد تنش آب مزمن شده است. از سوی دیگر برخی حوضه‌های آبریز کشور در شرایط تنش آبی مطلق قرار دارند. کشور برای عبور از بحران به 10 سال ریاضت آب نیاز دارد»
تقاضای جهانی برای آب در حال افزایش است و بسیاری از کشورهای جهان با تنش آبی مواجه هستند. اما کدام کشورها بیشترین آسیب را از کمبود آب می‌بینند؟ رتبه ایران در بحران کم‌آبی چندم است؟
در شرایط فعلی که بسیاری از کارشناسان و پژوهشگران حوزه آب و محیط زیست می‌گویند ایران با بحران آب مواجه است، چه باید کرد؟ سهراب دل‌انگیزان، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی، با اشاره به جهل آب و محیط زیست، راهکارهایی را برای مدیریت شرایط فعلی پیشنهاد می‌دهد.
مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی درباره وضعیت منابع آب نوشت که ایران هم از نظر سرانه آب تجدیدپذیر و هم از نظر میزان برداشت نسبت به آب تجدیدپذیر وارد مرحله تنش آبی شده است. با توجه به برآوردهای این مرکز، شرایط بحرانی‌تر هم می‌شود.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی می‌گوید: «در سطح بین‌المللی، نرخ فرونشست بیش از چهار میلی‌متر در سال، بحران تلقی می‌شود. ایران به طور متوسط سالانه با سرعت حیرت‌انگیز متوسط 6 سانتی‌متر دچار فرونشست می‌شود. فرصتی برای احیای سفره‌های آب زیرزمینی باقی نمانده است.»
